Đằng sau con sóng kỳ lạ của cổ phiếu chứng khoán, nhà đầu tư nên hành động thế nào?

Thị trường chứng khoán Việt Nam khép lại tuần đầu tiên của tháng 4 với 2 phiên điều chỉnh liên tiếp, phần lớn các nhóm cổ phiếu cũng dừng nghĩ sau nhịp tăng điểm kéo dài. Tuy nhiên, nhóm chứng khoán vẫn tỏ ra tương đối "khỏe" khi một loạt cổ phiếu nhóm này như SSI, VCI, VND, HCM, MBS, SHS, BSI, CTS, AGR, FTS, VDS… vẫn ngược dòng tăng mạnh trong phiên giao dịch cuối tuần vừa qua.

Trên thực tế, con sóng cổ phiếu chứng khoán đã "âm ỉ" từ hồi đầu tháng 3, thời điểm thị trường vừa trải qua một giai đoạn nhiều sóng gió sau kỳ nghỉ Tết. Thị trường dần phục hồi và như thường lệ nhóm chứng khoán với độ nhạy cao lại dẫn sóng. Bất chấp những nhịp rung lắc diễn ra trên thị trường, thậm chí nhiều cái tên vẫn đi lên bền bỉ.

Trong khi chỉ số VN-Index nhích nhẹ 4,4% từ đầu tháng 3, thì một loại cổ phiếu chứng khoán đã tăng đến hàng chục phần trăm. Thậm chí, một vài cổ phiếu cá biệt như BSI, APS, FTS còn tăng hơn 50%. Không riêng nhóm quy mô nhỏ "nhẹ tàu", mà các cổ phiếu lớn trong nhóm này như SSI, VCI, MBS cũng đều tăng mạnh. Mặc dù đuối hơn một chút, nhưng VND, HCM, SHS, BVS cũng đều ghi nhận tăng hơn 15% trong vòng hơn 1 tháng trở lại đây.

Một con sóng kỳ lạ của cổ phiếu chứng khoán

Có thể thấy, cổ phiếu nhóm chứng khoán nổi sóng trong bối cảnh không có nhiều thông tin hỗ trợ một cách rõ ràng. Kết quả kinh doanh quý 1 của nhiều công ty chứng khoán đã dần được hé lộ với lợi nhuận tăng trưởng âm trên nền so sánh cao của cùng kỳ năm ngoái và tình hình giao dịch ảm đạm trong 3 tháng đầu năm 2023.

Điển hình như HSC, quý 1/2023 ước đạt 154 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, giảm hơn 56% so với cùng kỳ. Tương tự, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2023 của FPTS, Chủ tịch HĐQT Nguyễn Điệp Tùng còn thẳng thắn chia sẻ rằng: "Kết quả kinh doanh quý 1/2023 chắc chắn sẽ không tốt".

Nhiều nhà đầu tư nhận định rằng quý 1 sẽ là đáy lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết và kỳ vọng tăng trưởng sẽ khả quan hơn trong phần còn lại của năm. Trên thực tế, nhiều công ty chứng khoán như VPBank Securities, MBS, BSC, VietinBank Securities, TPS, VIX,... đã mạnh dạn lên kế hoạch lợi nhuận tăng trưởng cao cho năm nay. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng nền so sánh năm trước của hầu hết công ty đều ở mức rất thấp.

Trong khi đó, một số công ty chứng khoán vẫn tỏ ra rất thận trọng với mục tiêu lợi nhuận đi lùi có thể kể đến như VCSC, HSC, FPTS,… Lãnh đạo của FPTS dự báo thị trường chứng khoán năm 2023 sẽ kém hấp dẫn với thanh khoản sụt giảm so với năm 2022 trong bối cảnh các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, thách thức. Dự báo thị trường không có thêm sản phẩm mới và chỉ ghi nhận ít cổ phiếu mới niêm yết/đăng ký giao dịch. Bên cạnh đó, cạnh tranh về phí giao dịch giữa các công ty chứng khoán cũng khối liệt hơn.

Cạnh tranh giữa các công ty ngày càng gay gắt trong khi tốc độ nở ra của "miếng bánh" thị phần lại gặp vấn đề lớn khi làn sóng đầu tư mới tham gia thoái trào. Lũy kế 3 tháng đầu năm, nhà đầu tư chứng khoán trong nước chỉ mới đạt tổng cộng chưa đến 140.000 tài khoản chứng khoán. Thậm chí, con số này chỉ ngang với lượng tài khoản mở mới trong một tháng bình thường năm 2021 và thấp hơn nhiều co với giai đoạn bùng nổ.

Ngoài ra, một động lực lớn thúc đẩy con sóng thần ngành chứng khoán trong giai đoạn 2021 đến đầu năm 2022 đó là câu chuyện tăng vốn lại tương đối mờ nhạt. Tính đến thời điểm hiện tại, ngoài SSI dự kiến chào bán riêng lẻ 104 triệu cổ phiếu tăng vốn thêm 1.000 tỷ đồng, thì nhóm công ty chứng khoán trên sàn chưa ghi nhận thêm kế hoạch tăng vốn nào thực sự đáng chú ý trong năm 2023.

Giờ đây, áp lực tăng vốn đang chuyển dịch sang áp lực tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn. Trong bối cảnh thị trường vẫn giao dịch ảm đạm cũng như nhu cầu sử dụng margin ở mức thấp. Đây được cho sẽ là bài toán nan giải đối với các công ty chứng khoán trong thời gian tới. Tuy nhiên, một vài tín hiệu khả quan đã bắt đầu "nhen nhóm" trong thời gian gần đây.

Kỳ vọng nút thắt thanh khoản được tháo gỡ

Lãi suất là yếu tố tác động lớn đến tâm lý thị trường. Việc lãi suất neo ở mức cao khiến giới đầu tư tỏ ra e ngại về triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp khi chi phí lãi vay gia tăng áp lực trong bối cảnh sức mua giảm sút nghiêm trọng trên toàn cầu gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu. Đồng thời, mặt bằng lãi suất cao cũng là một rào cản không nhỏ đối với nhu cầu vay margin của các nhà đầu tư.

Chỉ trong chưa đầy 1 tháng trở lại đây, Ngân hàng Nhà nước đã có 2 lần giảm lãi suất điều hành. Giúp cho tâm lý nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán bắt đầu có phản ứng tích cực. Theo đó, giao dịch bất ngờ sôi động trở lại từ đầu tháng 4 với giá trị khớp lệnh bình quân trên HoSE tăng vọt lên hơn 12.200 tỷ đồng, cao hơn khoảng 53% so với tháng trước đó.

Sau nhịp điều chỉnh của Ngân hàng Nhà nước, lãi suất huy động và lãi suất cho vay đã bắt đầu giảm, thanh khoản các ngân hàng cũng đang được cải thiện ở mức tốt. Trong hơn 2 tháng qua, lãi suất huy động của các ngân hàng Việt Nam đã giảm từ mức 9,4% xuống 7,8%. Pyn Elite Fund kỳ vọng xu hướng này vẫn sẽ tiếp tục với lãi suất tiền gửi trở lại mức bình thường khoảng 5-6% vào quý 3 sắp tới. Khi đó, triển vọng của thị trường chứng khoán cũng sẽ rõ ràng hơn.

Cũng đưa ra nhận định xu hướng giảm lãi suất sẽ tác động động tích cực một phần lên thị trường chứng khoán, TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng: "Nhà đầu tư có thể sẽ chuyển dịch một phần từ tiền tiết kiệm sang chứng khoán với mong muốn tìm kiếm tỉ suất sinh lời cao hơn cùng với kỳ vọng về sự phục hồi của thị trường Dù vậy, điều này phụ thuộc nhiều vào “khẩu vị” rủi ro của mỗi nhà đầu tư".

Hiện tại vẫn còn quá sớm để khẳng định dòng tiền lớn đã trở lại nhưng rõ ràng rằng chuyển biến về mặt thanh khoản thời gian gần đây là một tín hiệu tốt cho thị trường chứng khoán. Đồng thời, điều này cũng được kỳ vọng sẽ tác động tích cực đến tình hình kinh doanh cũng như diễn biến cổ phiếu của các công ty chứng khoán trong thời gian tới.

Với bối cảnh thị trường chứng khoán hiện tại, chuyên gia chứng khoán MBS cho rằng nhà đầu tư không nên quá lạc quan và cũng không quá bi quan ở thời điểm này. Bởi những nhà đầu tư quá lạc quan thường cho rằng thị trường đã thực sự tạo đáy và đua lệnh ở những cổ phiếu tăng nóng có thể phải chịu áp lực thua lỗ. Còn với những nhà đầu tư quá bi quan, đứng ngoài thị trường sẽ hoàn toàn bỏ lỡ những cơ hội cầu tư tốt. Do đó, chuyên gia cho rằng nhà đầu tư nên lạc quan trọng trạng thái điểm tĩnh và thận trọng.

Nhận định về đà tăng của nhóm cổ phiếu chứng khoán, chuyên gia dự báo nhóm cổ phiếu này sẽ có những nhịp điều chỉnh trong thời gian tới khi có chuỗi tăng tốt thời gian qua. Do đó, nếu vẫn "đắm đuối" mua giá cao, khi kết quả kinh doanh quý 1 kém sáng được công bố sẽ khiến giá cổ phiếu giảm dần, qua đó dẫn đến những khoản lỗ tạm thời cho những nhà đầu tư ngắn hạn.