Chuyện Stellantis phá sản tại Trung Quốc: Khi thị trường tỷ dân ngày càng ưa chuộng các sản phẩm nội địa

Mới ngày 31/10 vừa qua, tập đoàn Stellantis đã thông báo về việc liên doanh GAC-FCA - đơn vị chuyên sản xuất và phân phối xe Jeep tại Trung Quốc - đã tiến hành làm thủ tục phá sản. Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh Stellantis mới tăng tỷ lệ sở hữu tại liên doanh này được vài tháng. 

Sau thất bại của Jeep, một số nhà phân tích cũng bắt đầu tỏ ra nghi ngờ về tương lai của những nhà sản xuất ô tô toàn cầu đang ghi nhận sản lượng sụt giảm liên tiếp trong 5 năm tại Trung Quốc. Trong kỷ nguyên xe điện (EV), câu chuyện này cũng đánh dấu một bước ngoặt lớn đối với nhóm các nhà sản xuất ô tô nội địa trung. Nhóm này đã từng bước vượt qua nhiều thương hiệu quốc tế về việc đáp ứng người tiêu dùng.

Liên quan đến vấn đề này, Marco Santino - đối tác của công ty tư vấn quản lý Oliver Wyman nhận định: “Tôi đoán rằng Stellantis sẽ không phải là trường hợp duy nhất. Có lẽ, tất cả các nhà sản xuất ô tô của phương Tây đều nên xem xét lại sự hiện diện của mình tại thị trường Trung Quốc”. 

Đồng thời, dữ liệu của công ty tư vấn LMC Automotive cũng cho thấy, một trong những nguyên nhân khiến Jeep thất bại là do công suất của những nhà máy Trung Quốc không được đảm bảo. Theo CNA, một nhà máy sản xuất càng ít ô tô, khả năng thua lỗ càng cao. Theo tìm hiểu, Stellantis được thành lập sau màn hợp tác của PSA và Fiat Chrysler. Trong thời gian chuẩn bị thỏa thuận, Giám đốc điều hành Carlos Tavares cho rằng, Trung Quốc chính là điểm đến lý tưởng với mọi nhà sản xuất ô tô và hy vọng, đôi bên sẽ nỗ lực để ghi nhận đà tăng trưởng. 

Thế nhưng đến đầu năm nay, Stellantis đã tuyên bố chấm dứt liên doanh với đối tác địa phương của mình là Tập đoàn ô tô Quảng Châu (GAC) chỉ vài tháng khi tăng tỷ lệ sở hữu từ 50% lên 75%. Ước tính công suất cả năm của Stellantis ở những nhà máy lắp ráp Trung Quốc trong năm 2022 sẽ giảm xuống 13%; trong khi năm 2017 là 43%. Bên cạnh đó, những thương hiệu chính khác như Volkswagen, General Motors, Ford, Mitsubishi và cả Hyundai cũng đã ghi nhận công suất sử dụng nhà máy giảm trong 5 năm liên tiếp.

Hai thái cực trái ngược

Trong khi đó, những công ty đối thủ tại địa phương lại hưởng lợi đáng kể từ làn sóng chuyển đổi sang xe EV. Họ chiếm phần lớn thị phần doanh số bán xe này, trái ngược với kịch bản xe xăng. Bill Russo, người đứng đầu công ty tư vấn Automobility Ltd tại Thượng Hải, nhận định: “Các công ty Trung Quốc thực sự có lợi thế đi đầu, nguyên nhân bởi họ đang tăng tốc điện khí hoá”.

Trong 7 tháng đầu năm nay, số liệu từ Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc (PCA) cho thấy, những nhà sản xuất xe trong nước chiếm đến gần 80% doanh số bán xe điện. Giữ ngôi vương là BYD - hãng xe điện được hậu thuẫn bởi tập đoàn Berkshire Hathaway; những công ty non trẻ hơn như Xpeng, Hozon New Energy Automobile dù không nổi tiếng ở nước ngoài nhưng vẫn bán chạy hơn 2 liên doanh VW ở Trung Quốc.

Theo Michael Dunne - Giám đốc điều hành công ty tư vấn ZoZo Go (trụ sở tại California) kiêm cựu Giám đốc điều hành GM, cho biết một khi các nhà sản xuất ô tô nội địa phát triển, những thương hiệu quốc tế sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc xin giấy phép địa phương hoặc sẽ không có khả năng trong việc tiếp cận những khoản vay từ ngân hàng nhà nước. 

Đáp lại, Volkswagen cho rằng, Trung Quốc thời điểm hiện tại đang trong một tình trạng đặc biệt. Trên toàn cầu, tình trạng thiếu chất bán dẫn ngày càng nghiêm trọng cộng thêm sự chuyển đổi sang phương tiện di chuyển bằng điện đã ảnh hưởng đến năng lực sản xuất của toàn ngành. 

Theo đánh giá của Bloomberg, Trung Quốc là thị trường mà những “ông lớn” như Daimler, General Motors và VW tuyệt đối không thể mắc sai lầm. Thế nhưng, những gã khổng lồ thế giới này đang dần bị ngó lơ, một phần là do sự chậm trễ đối với việc chuyển đổi và khả năng thu hút người mua không cao. 

Thế nhưng, người tiêu dùng Trung Quốc lại có rất nhiều sự lựa chọn. Một phần động lực đến từ việc những nhà sản xuất EV tại địa phương rất giỏi trong việc thu hút khách hàng. Điển hình, những thương hiệu như BYD hay SAIC-GM-Wuling Automobile liên tục cho ra mắt nhiều loại phương tiện giá rẻ nhằm phục vụ cho phân khúc khách hàng sở hữu ngân sách eo hẹp.

Cheng, một nhân viên văn phòng tại thành phố Bắc Kinh chia sẻ: “Nếu như tôi muốn mua một chiếc ô tô chạy bằng xăng, tôi có thể cân nhắc đến những thương hiệu nước ngoài. Tuy nhiên, khi tôi muốn sở hữu một chiếc EU, bên cạnh Tesla, có rất ít thương hiệu nước ngoài áp dụng được đúng cách công nghệ thông minh tiên tiến’’.

Theo CNA, cho đến tận ngày nay, Mercedes và BMW vẫn giữ vững được sức hấp dẫn của mình; một phần là do những “ông lớn” này đã giữ được hình ảnh tốt. Ngoài ra, còn có một phần khác nữa là do các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc vẫn chưa chuyển sự chú ý sang phân khúc xe điện hạng sang. Mặc dù những thương hiệu nước ngoài có thể giành được thị phần cao hơn tại thị trường tỷ dân, thế nhưng họ sẽ mất rất nhiều vốn đầu tư cũng như thời gian.

Liên quan đến vấn đề này, ông Bill Russo, cựu Giám đốc điều hành Chrysler và hiện đang là người đứng đầu của công ty tư vấn Automobility (trụ sở tại Thượng Hải) cho biết: “Các thương hiệu Trung Quốc đang bắt đầu một cuộc đua tới xe điện. Người tiêu dùng mong muốn sở hữu những chiếc xe 4 bánh thông minh; đồng thời các nhà sản xuất ô tô truyền thống đang gặp khó khăn trong việc đẩy nhanh tốc độ".