Chuyên gia SSIAM: Có 2 vấn đề cốt lõi để nâng hạng thị trường Việt Nam

Hai vấn đề cốt lõi để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Theo Dòng Vốn Kinh Doanh, trong chương trình Gõ cửa tháng mới diễn ra diễn ra vào trưa ngày 14/9, Giám đốc Đầu tư Công ty Quản ký quỹ SSI (SSIAM) - ông Bùi Văn Tốt có chia sẻ về vấn đề nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Ông cho biết có hai vấn đề cốt lõi cần phải giải quyết để có thể nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ nhóm thị trường cận biên (frontier) lên thị trường mới nổi (emerging).

Đầu tiên đó chính là vấn đề ký quỹ trước giao dịch (prefunding). Theo như Thông tư 120 của Bộ Tài chính quy định các nhà đầu tư nước ngoài phải có đủ 100% tiền ở trong tài khoản trước khi thực hiện lệnh giao dịch. Trường hợp các nhà đầu tư có tài khoản ở ngân hàng lưu ký và không có đủ tiền để giao dịch, ngân hàng lưu ký phải xác nhận cũng như đảm bảo việc thanh toán cho lệnh đó. 

Tuy nhiên thì ông Tốt cho biết, Ngân hàng Nhà nước lại có quy định không cho phép các ngân hàng lưu ký cấp tín dụng cho nhà đầu tư nước ngoài để tiến hành mua bán chứng khoán. 

Chính vì thế, trên thực tế hiện nay nhà đầu tư nước ngoài phải có đủ 100% tiền ở trong tài khoản để thực hiện lệnh giao dịch chứng khoán, điều này cũng dẫn đến những bất lợi cho các nhà đầu tư như nếu chuyển tiền sang Việt Nam không đúng với thời gian có thể mất đi cơ hội mua, hay nếu như các lệnh thực hiện không thành công thì nhà đầu tư nước ngoài vẫn phải trả những khoản phí chuyển đổi,... Đó chính là những rủi ro gây trở ngại cho các nhà đầu tư nước ngoài. 

Còn về giải pháp ngắn hạn, hiện nay có một số đề xuất cũng đang được thảo luận như sửa đổi Thông tư 120, bỏ quy định Nhà đầu tư nước ngoài phải có đủ 100% tiền ở trong tài khoản để thực hiện lệnh. Ủy ban Chứng khoán có thể cấp margin dựa trên tài sản đảm bảo của nhà đầu tư nước ngoài, nếu như tài sản đảm bảo ở ngân hàng lưu ký thì công ty chứng khoán và khách hàng, ngân hàng lưu ký cần phải làm việc với nhau về tài sản đó. 

Còn một giải pháp dài hạn hơn cho thị trường đó chính là vận hành mô hình đối tác thanh toán bù trừ trong đó khách hàng lưu ký cũng chính là thành tiên bù trừ. 

Thứ hai đó chính là vấn đề về độ mở cửa thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài (room ngoại). Vị chuyên gia này cho biết, theo Nghị định 31 hướng dẫn Luật Đầu tư của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện tại thì room ngoại tối đa đối với những ngành kinh doanh không có điều kiện là 100%, đối với các ngành có điều kiện tùy thuộc vào tỷ lệ sở hữu bởi luật quy định (ví dụ như ngân hàng tối đa là 30%). 

Ông Tốt chia sẻ trong chương trình rằng: “Tuy nhiên, room ngoại tối đa cụ thể là bao nhiêu lại còn tùy thuộc vào quyết định của từng công ty, điều này đã dẫn đến việc một số ngành công ty bởi vì lý do nào đó giữ mức room ngoại thấp hơn so với mức tối đa được cho phép. Ví dụ như có nhiều ngân hàng có room ngoại tối đa thấp hơn 30%, họ đóng băng room ngoại đó lại để có thể phát hành cho các đối tác chiến lược khác ở trong tương lai. Hay như là ngành bán lẻ hiện tại vẫn đang giữ mức room ngoại này ở 49% bởi việc mở cửa hàng mới của các công ty bán lẻ có vốn đầu tư nước ngoài sẽ khó khăn hơn nhiều so với các công ty nội địa”. 

Còn về giải pháp, trong dài hạn thì cần phải đưa room ngoại lên đối đa cho đa số các ngành cũng như chỉ giới hạn ở một số ngành thực sự cần thiết. Và một giải pháp khác đang được bàn luận nhiều chính là sản phẩm chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (non-voting depositary receipt – NVDR) và sản phẩm này đã được Thái Lan áp dụng thành công ở trong một giai đoạn dài.

Ông Tốt chia sẻ thêm: “Với những quyết tâm hiện tại của UBCKNN cũng như những bên liên quan thì các vấn đề trên sẽ được giải quyết trong thời gian tới. Và việc nâng hạng thị trường ở FTSE Russell sẽ khả thi, còn MSCI thì phải cần thêm thời gian bởi các quy định ở đây cao hơn”. 

Những ảnh hưởng của việc nâng hạng lên thị trường chứng khoán

Theo ông Bùi Văn Tốt, việc nâng hạng thị trường sẽ mang đến tín hiệu tích cực cho thị trường chứng khoán. Và việc nâng hạng cũng sẽ dẫn đến sự thay đổi cả về lượng (thanh khoản thị trường tăng và đón làn sóng đầu tư từ nhà đầu tư nước ngoài) cùng với chất (thị trường minh bạch hơn).

Và việc nâng hạng từ frontier lên emerging thường sẽ diễn ra trong thời gian khoảng ba năm với ba mốc chính, đã bao gồm mốc đề xuất nâng hạng rồi sau đó một năm là công bố về việc nâng hạng, sau đó một năm nữa thì mới chính thức nâng hạng. 

Ông Tốt chia sẻ rằng: “Giai đoạn một năm trước khi đề xuất, độ mở của định giá P/E thị trường trung bình ghi nhận khoảng từ 10 - 15%. Và trong giai đoạn từ đề xuất đến công bố, độ mở P/E vẫn tăng tuy nhiên với tốc độ chậm hơn. Sau thời điểm công bố thì thị trường có xu hướng đi ngang và không còn tăng nhiều. Đối với các công ty đơn lẻ nằm ở trong bộ chỉ số có độ mở P/E lớn hơn, ghi nhận khoảng 35% trong cả quá trình”.