Chuyên gia nhận định: Năm 2023 có 4 thách thức với kinh tế Việt Nam

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, trong báo cáo mới công bố, Chứng khoán VNDirect đã phân tích những thuận lợi và khó khăn cùng những biến số đối với triển vọng vĩ mô của Việt Nam trong năm 2023. 

Cũng theo dự báo của khối phân tích thì Việt Nam sẽ đối mặt với những thách thức bởi tăng trưởng xuất khẩu thấp, môi trường lãi suất cao và lạm phát thế giới vẫn ở mức cảnh báo, thắt chặt thanh khoản cũng gia tăng áp lực nợ xấu ở mảng bất động sản trong năm 2023. 

Các chuyên gia ở đây cho biết: “Chúng tôi nhận thấy động lực tăng trưởng kinh tế ở trong năm 2023 không nhiều, bao gồm khôi phục du lịch quốc tế, đẩy nhanh việc giải ngân đầu tư công vào việc phát triển cơ sở hạ tầng cùng xu hướng chuyển đổi năng lượng đang diễn ra rất mạnh mẽ”. 

Chứng khoán VNDirect cũng dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 đạt mức 6,7% cao hơn so với mục tiêu 6,5% của Chính phủ nhưng lại thấp hơn với mức ước tính 7,9% năm 2022. Bên cạnh đó, lộ trình mở cửa của Trung Quốc và gia tăng cạnh tranh FDI giữa các nước ở trong khu vực chính là những biến số quan trọng đối với triển vọng kinh tế trong thời gian sắp tới. 

Năm 2023, xuất khẩu dự báo chỉ tăng 9 - 10%

Cũng phân tích thêm, VNDirect nhận định rằng có rất nhiều thách thức đến từ ngoại cảnh cũng như nội đã kéo theo đà tăng trưởng của Việt Nam chậm lại trong năm 2023. 

Xét về khả năng xuất khẩu tăng trưởng chậm lại là do cầu thế giới suy yếu và khối phân tích cũng dẫn báo cáo triển vọng kinh tế trên toàn cầu mới nhất của Fitch rằng, tăng trưởng chi tiêu của người tiêu dùng được dự báo đạt mức 2,5% trong năm 2022 trước khi giảm xuống còn 0,9% vào năm 2023 trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế trên toàn cầu giảm tốc. 

Và đà tăng lãi suất điều hành quyết liệt của Fed cũng sẽ tác động mạnh hơn đến tăng trưởng việc làm và chi tiêu của người tiêu dùng Mỹ và EU - đây là đối tác thương mại lớn của Việt Nam trong năm 2023. 

Có một số công ty công nghệ của Mỹ trong thời gian gần đây đã có tuyên bố sa thải nhân viên và đã tiến hành các biện pháp cắt giảm chi tiêu khác từ đó kéo theo lo ngại chỉ số thất nghiệp gia tăng. Bên cạnh đó, hai nhà bán lẻ lớn nhất của Mỹ đó là Amazon và Walmart cũng đã công bố kết quả kinh doanh quý 3/2022 kém khả quan. 

Cũng theo đó, doanh thu và lợi nhuận ròng của Amazon trong quý 3/2022 ghi nhận lần lượt là giảm 15,4% và 9,6% so với cùng kỳ, trong khi đó Walmart lại ghi nhận khoản lỗ ròng 1,7 tỷ USD trong quý III/2022.

Có thể thấy, việc mở cửa trở lại cùng nhu cầu nội địa phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc khó có thể mà bù đắp được nhu cầu tiêu dùng suy giảm ở Mỹ và châu  u trong năm 2023. 

Chính vì thế mà VNDirect cho rằng tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sẽ chậm lại trong năm 2023 và dự báo giá trị xuất khẩu của Việt Nam cũng tăng từ 9 - 10% so với cùng kỳ trong năm 2023 và thấp hơn so với mức tăng trưởng dự báo của năm 2022 ghi nhận là 14%. 

VNDirect nhận định: “Chúng tôi dự báo giá trị nhập khẩu của Việt Nam tăng 9-10% trong năm 2023, dựa trên các giả định sau”. 

Giá hàng hóa ở trên toàn cầu cũng đã tiếp tục hạ nhiệt trong năm 2023 còn tỷ giá USD/VND cũng tăng mạnh trong thời gian qua cũng đã làm giảm nhu cầu đối với mặt hàng tiêu dùng nhập khẩu, nhu cầu nguyên liệu đầu vào cho hoạt động sản xuất đã tăng chậm lại trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang giảm tốc. 

Khối phân tích cũng dự báo rằng thặng dư thương mại của Việt Nam sẽ tăng lên 12 tỷ USD trong năm 2023 từ mức thặng dư thương mại dự kiến là 10,4 tỷ USD trong năm 2022. 

Quý 2/2023, áp lực lãi suất và tỷ giá vẫn còn hiện hữu

Phía VNDirect dự báo về áp lực đối với mặt bằng lãi suất trong nước cũng như tỷ giá hối đoái có thể sẽ kéo dài đến quý 2/2023 và sau đó sẽ giảm bớt đáng kể khi mà Fed chuyển dịch chính sách tiền tệ sang hướng trung lập hơn. 

Dự báo của Ngân hàng Nhà nước cũng có thể giữ nguyên được lãi suất điều hành trong năm 2023 bởi các yếu tố sau: 

Đầu tiên chính là Fed giảm tốc độ tăng lãi suất trong năm 2023 và chỉ số đồng USD cũng có xu hướng giảm. 

Thứ hai chính là lạm phát ở trong nước tăng nhưng vẫn đang nằm trong tầm kiểm soát. Và trong bối cảnh áp lực tỷ giá giảm thì Ngân hàng Nhà nước cũng có thể xem xét ưu tiên mục tiêu ổn định mặt bằng lãi suất để có thể hỗ trợ cho doanh nghiệp cũng như nền kinh tế, đặc biệt là trong nửa cuối năm 2023. 

Cũng theo khối phân tích, lãi suất tái cấp vốn duy trì ở mức 6% và lãi suất tái chiết khấu sẽ duy trì ở mức 4,5% trong năm 2023. 

Và áp lực đối với đồng VND cũng kỳ vọng sẽ giảm đáng kể từ quý 2/2023. Dự báo đồng VND cũng có thể sẽ tăng từ 1 - 2% so với đồng USD trong năm 2023 bởi Fed chuyển từ chính sách thắt chặt tiền tệ sang bình thường hóa trong năm 2023. 

Mặc dù vậy thì không thể loại trừ đi rủi ro Fed sẽ tiến hành thắt chặt tiền tệ mạnh và lâu hơn so với kỳ vọng của thị trường nếu như lạm phát hạ nhiệt không được như kỳ vọng của Fed. Nếu như điều đó xảy ra thì tỷ giá hối đoái và lãi suất của Việt Nam cũng có thể sẽ chịu áp lực nhiều hơn so với dự báo của VNDirect trong năm 2023. 

Năm 2023, lạm phát sẽ tăng nhưng vẫn ở trong tầm kiểm soát

Xét về lạm phát, các chuyên gia của VNDirect cũng dự báo lạm phát bình quân của Việt Nam tăng 3,8i% trong năm 2023 và vẫn nằm trong mục tiêu kiểm soát lạm phát trung bình năm 2023 dưới 4,5% của Chính phủ.

Còn các yếu tố hỗ trợ cho việc kiểm soát lạm phát năm 2023 đã bao gồm giá cả hàng hóa trên thế giới được kỳ vọng sẽ tiếp tục hạ nhiệt trong năm 2023 và Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện chính sách tiền tệ cũng như cung tiền thận trọng để có thể kiểm soát lạm phát. 

Trong báo cáo cũng cho biết các yếu tố làm gia tăng lạm phát của năm 2023 bao gồm tăng trưởng nhu cầu tiêu dùng ở trong nước cũng có thể sẽ giảm tốc trong nửa đầu năm 2023 nhưng được bù đắp một phần bởi xu hướng phục của lượng khách quốc tế. 

Kỳ vọng tổng mức bán lẻ hàng hóa cũng như doanh thu dịch vụ tiêu dùng ghi nhận tăng trưởng 8,5-9% trong năm 2023, thấp hơn so với mức 14 -15% trong năm 2022.

Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã quyết định tăng mức lương cơ sở lên mức 1,8 triệu đồng/tháng và tương ứng với mức tăng 20,8% cũng như sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2023. Song song với đó, đề xuất tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp nghề nghiệp dành cho một số đối tượng như người hưởng lương hưu thông qua ngân sách nhà nước, cán bộ y tế và cán bộ y tế cơ sở cũng đã được thông qua. Và theo quan sát của VNDirect, mỗi khi lương cơ sở tăng thì lạm phát cũng có xu hướng tăng bởi tâm lý tăng lương có gắn liền với tăng giá hàng tiêu dùng của một số hộ kinh doanh tạp hóa và bán lẻ. 

Còn về phía cung, ba yếu tố có thể làm tăng lạm phát trong năm tới bao gồm tác động của việc đồng USD tăng mạnh lên đối với giá nguyên liệu nhập khẩu vẫn còn kéo dài đến quý 3/2023 và Chính phủ cũng có thể sẽ xem xét gia tăng các dịch vụ thiết yếu như điện, y tế, giáo dục trong năm 2023. Đáng chú ý, giá bán lẻ điện cũng sẽ chịu áp lực tăng trong năm 2023 bởi chi phí sản xuất tăng. 

Ngoài ra, sau thời gian tạm dừng tăng giá dịch vụ y tế, giáo dục bởi ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, Chính phủ cũng có thể xem xét việc tăng giá các dịch vụ này trong năm 2023. 

Có một yếu tố khác nữa đó là lãi suất tăng sẽ làm tăng chi phí của các doanh nghiệp sản xuất, thương mại cũng như logistics để từ đó tăng áp lực giá đầu ra. 

Thị trường bất động sản đối mặt với những thách thức gì?

Chứng khoán VNDirect cho rằng có nhiều dấu hiệu thị trường bất động sản trong nước đang bước vào chu kỳ giảm. 
Đầu tiên là các doanh nghiệp bất động sản khó có thể tìm được cách đảo nợ bởi các quy định chặt chẽ hơn về việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp và việc thắt chặt tín dụng. 

Bên cạnh đó, lãi suất cho vay mua nhà tăng cũng đã kéo theo nhu cầu mua nhà giảm cũng như nguồn cung mới sụt giảm đến từ việc trì hoãn quá trình phê duyệt dự án bởi chờ Luật đất đai sửa đổi. 

Cũng theo CBRE, doanh thu ký bán cũng đã giảm đáng kể từ quý 3/2022 khi mà khối lượng căn hộ giao dịch giảm mạnh 40% so với quý trước/+128% so với cùng kỳ ở cả TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Cũng tương tự, khối lượng ký bán của bất động sản nghỉ dưỡng liền thổ cũng giảm mạnh 70,4% so với quý trước/+85% so với cùng kỳ. Mặc dù vậy thì chu kỳ giảm này cũng có thể khác với đáy của chu kỳ năm 2011 - 2013. 

Chứng khoán VNDirect cũng nhận thấy được tình trạng tài chính của các doanh nghiệp bất động sản đã được niêm yết hiện tại đang tốt hơn so với chu kỳ giảm của lần trước. Chính vì thế mà kỳ vọng chu kỳ giảm lần này cũng sẽ có ít khốc liệt hơn và với thời gian cũng ngắn hơn. 

Không những thế, việc Luật đất đai năm 2023 có hiệu lực từ cuối năm 2024 sẽ có thể giải quyết được nút thắt trong việc phê duyệt các dự án khu đô thị mới từ đó giúp cho nguồn cung nhà ở phục hồi từ năm 2024 - 2025.