Nhiều doanh nghiệp Việt Nam, thậm chí là SMEs cũng có thể IPO tại Mỹ

Mới đây, Saigon Asset Management (SAM) vừa công bố ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược với ông Sam Van - đây là Cựu giám đốc niêm yết quốc tế ở Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE). Ông Sam Van cũng là chuyên gia kinh tế tài chính cũng như thị trường vốn ở Mỹ, ông đã tư vấn cho 60 công ty chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) Mỹ. 

Cũng thông qua hợp tác này, hai bên được biết hướng đến việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu huy động vốn cũng như niêm yết ở thị trường Mỹ. Bởi vì theo quan sát nhu cầu huy động vốn và niêm yết ở thị trường quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam là vô cùng lớn. Trong khi đó sự hiểu biết về quy trình thực hiện, mức độ phức tạp đã khiến cho việc niêm yết sàn ngoại của doanh nghiệp Việt vẫn còn hạn chế. 

Nhà đầu tư cảm thấy thích thú, mới mẻ khi đầu tư vào Việt Nam

Cho đến thời điểm hiện tại, có một vài thương vụ có kế hoạch gọi vốn và niêm yết ở trên thị trường Mỹ chỉ dừng lại ở những tên tuổi lớn như VinFast, The CrownX (đây là Công ty bán lẻ tiêu dùng của Masan), Tiki.

Ở chiều hướng ngược lại, đầu tư vào thị trường Việt Nam - đây là một nền kinh tế năng động bậc nhất châu Á và doanh nghiệp Việt cũng là nhu cầu sẵn có của các nhà đầu tư ngoại. 

Ông Sam Van nói rằng: “Thử đặt câu hỏi hiện nay có được bao nhiêu đất nước 100 triệu dân nhận được vốn ngoại nhiều? Nếu như kể tên thì ngoài Việt Nam, nổi trội có Ấn Độ, Trung Quốc. Mặc dù vậy thì trong khi nền kinh tế Ấn Độ đã khá ổn định thì Trung Quốc đang có những thay đổi về thể chế, do đó việc đầu tư vào Việt Nam khiến cho các nhà đầu tư cảm thấy thích thú mới mẻ”. 

Trên thực tế, Việt Nam đang thu hút được đầu tư nước ngoài vào các mảng như hạ tầng, năng lượng,... Riêng Chính phủ Mỹ được biết cũng đang có nguồn vốn đầu tư vào các công ty châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng, chú trọng vào nhóm các doanh nghiệp có lãnh đạo là phụ nữ, năng lượng xanh và nông nghiệp,...

Ông Louis Nguyễn – Chủ tịch SAM nói rằng, Mỹ thậm chí có quỹ đầu tư như thế với trị giá lên đến 60 tỷ USD, trong đó thương vụ mới nhất có thể kể tên đó là Tập đoàn tài chính Mỹ - DFC – vừa rót 200 triệu USD vào SeaBank (SEA) của Việt Nam. Chưa kể đến việc, Mỹ cũng sẵn sàng hỗ trợ vốn để cho công ty Việt Nam mua hàng Mỹ như là thiết bị y tế, máy bay, thiết bị sân bay. Điển hình như Vietravel đang có nhu cầu cũng như tư vấn mua máy bay Mỹ cho thời gian tới.

Còn dưới góc nhìn của bản thân, ông Sam Van chia sẻ: “Trong giai đoạn hơn 10 năm về trước đã có nhiều công ty châu Á xu hướng IPO ở sàn NewYork của Mỹ, điển hình là công ty Tencent (Trung Quốc). Từ đó, tôi cũng bắt đầu quan tâm về việc IPO và thương vụ đầu tiên tôi tham gia tư vấn có giá trị là 200 triệu USD. Giá trị công ty này sau đó tăng lên 2 tỷ USD và rồi lên 5 tỷ USD. Việt Nam từ năm 2015 tôi cũng đã có tham gia trong quá trình Sở GDCK Tp.HCM (HSX) và Sở GDCK Hà Nội (HNX) ký kết một số hợp tác với sàn Mỹ ”.

Theo ghi nhận, trong thời gian vài năm trở lại đây, một con số bất ngờ đó là ngày càng có nhiều doanh nghiệp muốn mở rộng hoạt động ra khỏi thị trường nội địa. Theo thống kê, nếu như sàn chứng khoán có 5.000 - 6.000 công ty Mỹ niêm yết, thì có đến hơn 1.000 công ty nước ngoài từ 45 quốc gia khác nhau – nghĩa là chiếm tỷ trọng 20 - 22%. Và điều này cũng cho thấy nhu cầu niêm yết Hoa Kỳ đã có từ rất lâu và hiện có nhiều đơn vị đã đi trước, để lại kinh nghiệm cho công ty Việt Nam hiện nay muốn IPO. 

Ông Sam Van nói rằng: “Tôi nghĩ doanh nghiệp Việt Nam có khả năng huy động vốn từ các nhà đầu tư Mỹ. Khi dòng vốn lớn trong khi nhà đầu tư chấp nhận việc một công ty còn lỗ trong thời gian đầu. Vì chúng tôi chú trọng đầu tư vào các công ty có tiềm năng, tốc độ tăng ổn định mà không chú trọng vào việc doanh nghiệp có thu nhập ròng dương hay không. Đây chính là điểm khác biệt”. 

Đáng chú ý, trong bối cảnh dòng vốn trong nước bị thu hẹp, đơn cử như kênh chứng khoán giảm sút và vốn tín dụng siết,... huy động vốn nước ngoài ở Việt Nam đã và đang tắc rất nhiều. Tuy nhiên, chủ yếu doanh nghiệp kêu gọi đó là vốn từ Hongkong, Singapore..., đơn cử có Tập đoàn Nova (mã chứng khoán: NVL), Vinamilk (mã chứng khoán: VNM) trong khi huy động và niêm yết ở Mỹ chưa nhiều.

Tổng quan, hợp tác trong lần này hướng đến việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tìm kiếm nguồn vốn ở Mỹ, cũng như tiến đến việc niêm yết ở trên sàn NYSE hoặc NASDAQ.

Làm thế nào để bảo vệ nhà đầu tư mời họ rót tiền vào doanh nghiệp vẫn đang lỗ?

Câu hỏi đặt ra lúc này là việc chấp nhận một doanh nghiệp thua lỗ trong thời gian đầu, người môi giới sẽ có những tiêu chí tin cậy nào để có thể nhận biết một doanh nghiệp tốt? Và ngược lại đó là làm sao đảm bảo rủi ro tối thiểu cho nhà đầu tư tham gia vào quá trình rót vốn? 

Ông Sam Van nói rằng, thực tế có một doanh nghiệp niêm yết ở trên sàn Mỹ thì có đến ba thông số sẽ được chú trọng và đánh giá. Bao gồm: 

Đầu tiên chính là thông qua các báo cáo tài chính và bản cân đối kế toán - đây chính là những con số định lượng được như là doanh thu, cơ cấu vốn, nợ,...

Thứ hai đó chính là thị trường, định giá công ty sẽ còn tùy thuộc vào quy mô và tiềm năng của thị trường mà công ty đó tham gia. Đáng chú ý đó là mô hình kinh doanh công ty đó lựa chọn có phù hợp và hiệu quả hay không. 

Thứ ba đó chính là thị trường, định giá công ty sẽ còn tùy thuộc vào quy mô, tiềm năng thị trường mà công ty đó tham gia. Đáng chú là là mô hình kinh doanh công ty lựa chọn có phù hợp với hiệu quả không?

Còn về phía các nhà đầu tư, tất cả các thông số về doanh nghiệp sẽ được ghi chi tiết, minh bạch ở trên một form tài liệu. Như thế là các nhà đầu tư có thể nhìn vào đó để có thể đánh giá được tại sao doanh nghiệp thua lỗ, vì sao doanh nghiệp có được doanh thu,... một cách chi tiết hay thậm chí là có thể so sánh doanh nghiệp này với đơn vị khác cùng ngành để có thể đưa ra quyết định. 

Đối với việc niêm yết ở trên sàn, doanh nghiệp cũng phải đáp ứng được các tiêu chí về giao dịch, ví dụ như việc phải duy trì vốn tối thiểu từ 15 - 20 triệu USD, cùng với lượng giao dịch nhất định cũng như giá tối thiểu,...

Điển hình như đề cử được niêm yết ở trên sàn NASDAQ, những công ty phải tiến hành duy trì mức giá cổ phiếu tối thiểu ghi nhận là 1 USD cũng như tổng giá trị cổ phiếu vẫn còn đang tồn động tối thiểu là 1,1 triệu USD. Còn đối với các công ty nhỏ không thể nào đáp ứng được yêu cầu tài chính của NASDAQ thì sẽ có sàn giao dịch dành riêng cho họ đó là NASDAQ Small Caps Market.

Cũng theo ông Louis Nguyễn, những yêu cầu để có thể tham gia thị trường vốn Mỹ hiện tại đang có sẵn ở trên các phương tiện truyền thông. Các doanh nghiệp Việt nếu như muốn óc thể tham khảo và sự chuẩn bị càng sớm càng tốt thì khả năng gọi vốn thành công  càng cao, song song đó là thời gian niêm yết cũng sẽ được rút ngắn.