Các ông lớn dầu khí báo thu về lợi nhuận khổng lồ trong khi cả thế giới vẫn lao đao vì giá xăng đắt

Lời lãi lớn

Theo dự kiến, các tập đoàn dầu mỏ hàng đầu thế giới gồm Exxon Mobil, Chevron, Shell, TotalEnergies và BP báo cáo mức lợi nhuận khổng lồ 50 tỷ USD trong quý 2 năm nay. So với thời điểm giá dầu thô chạm mức 147 USD một thùng vào năm 2008 thì con số này cao hơn hẳn lợi nhuận năm đó.

Đây là một kết quả trực tiếp từ việc giá của nhiên liệu leo thang trong năm qua. Sau khi chiến sự giữa Nga và Ukraine xảy ra, không chỉ có giá dầu thô tăng mạnh, mà giá khí đốt và biên lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu cũng liên tục phá vỡ kỷ lục chưa từng thấy.

Dẫu vậy, một trong các nguyên nhân gây ra lạm phát lại chính là sự gia tăng bùng nổ của giá năng lượng. Do đó người tiêu dùng chịu sức ép lớn và nền kinh tế có nguy cơ rơi vào suy thoái. Điều này cũng khuyến khích các nhà lập pháp đánh thuế ngành công nghiệp dầu mỏ.

“Nhiều khả năng các công ty dầu mỏ sẽ chứng kiến lợi nhuận đạt đỉnh trong quý 2 hoặc quý 3 năm nay rồi sau đó giảm nhẹ. Cuộc sinh khoái đang rình rập có thể làm mọi thứ dịu đi”, theo đánh giá của ông Ahmed Ben Salem - nhà phân tích tại ngân hàng Oddo BHF.

Việc phương Tây giáng đòn trừng phạt vào Nga, Trung Quốc quy định hạn chế xuất khẩu xăng dầu, các khoản đầu tư bị trì trệ do đại dịch hay hàng loạt nhà máy phải dừng hoạt động đã khiến các thị trường lớn chứng kiến công suất lọc dầu thiếu nghiêm trọng.

Kể từ đầu năm 2020, năng lực sản xuất nhiên liệu của Hoa Kỳ đã giảm gần 1 triệu thùng mỗi ngày, tương đương khoảng 5%.

Năng lực lọc dầu thành xăng của Hoa Kỳ đang giảm, một xu hướng dường như không thể đảo ngược - vì những lý do bao gồm biến đổi khí hậu. Nhưng sự khao khát của quốc gia này đối với nhiên liệu vẫn đang được giữ nguyên, bất chấp mọi dự đoán về một tương lai đầy ô tô điện. Các đảng viên Cộng hòa đã khiến chính quyền Biden đau đầu vì giá xăng cao kỷ lục, đổ lỗi cho việc tổng thống tập trung vào biến đổi khí hậu.

Một thước đo sơ bộ về biên lợi nhuận tại Mỹ từ việc tinh chế một thùng dầu thô đã tăng vọt lên mức trung bình 48,84 USD trong quý II. Con số này đã cao hơn gấp 2 lần so với thời điểm 1 năm trước. Tương tự tại châu Âu, một thước đo cũng đã tăng 3 lần đạt mức 145,7 USD.

Cơ quan Thông tin Năng lượng (EIA) cho biết hiện tại lọc dầu chiếm 26% giá thành một gallon xăng tại Mỹ, tăng gần gấp đôi so với mức trung bình 14% của thập kỷ trước. Theo dự kiến, Shell sẽ thu về 1 tỷ USD từ mảng lọc dầu. Và theo ước tính của Bloomberg, Exxon sẽ thu về lợi nhuận nhiều hơn trong quý hai so với tổng 9 quý trước cộng lại.

Thế nhưng, biên lợi nhuận hấp dẫn từ mảng lọc dầu dường như sẽ không diễn ra lâu dài, theo ông Matt Murphy - nhà phân tích của ngân hàng đầu tư Tudor Pickering Holt.

Người tiêu dùng đang bị tổn thương vì giá nhiên liệu đắt đỏ cùng với chi phí sống nói chung liên tục tăng cao. Theo khẳng định của ông Murphy, so với dự báo, nhu cầu xăng đang thụt lùi tôi và rõ ràng nhu cầu đang bị tàn phá theo một mức độ nào đó.

Kiên quyết với thái độ thận trọng

Dù lợi nhuận thăng hoa nhưng các tập đoàn năng lượng được cho là tỏ ra khá thận trọng. Theo nhận định của nhóm nhà phân tích từ Citigroup, Chevron có thể tăng mua lại cổ phiếu lên 10 tỷ USD trong năm nay còn Exxon có thể sẽ sử dụng lượng tiền mặt dư thừa để giảm thiểu khối nợ.

Việc giá hàng hóa tăng trên diện rộng không chỉ đem về kết quả và lợi nhuận cao ngất ngưởng. So với lần trước, khi giá dầu ở trên mốc 100 USD một thùng, các đại gia dầu mỏ thế giới cũng đang chi tiêu ít hơn. Theo dự báo, chi tiêu vốn của nhóm này sẽ đạt 80 tỉ USD trong năm 2022, tuy nhiên con số đó chỉ bằng một nửa so với năm 2013.

“Trong quãng thời gian dài kể từ năm 2014, chi tiêu của các công ty năng lượng đã có xu hướng giảm đi. Cùng với việc giá hàng hóa tăng mạnh như hiện tại, đó là sự kết hợp hoàn hảo cho các công ty này”, theo nhà phân tích Paul Cheng của ngân hàng Scotiabank.

Mặt khác, các nhà lãnh đạo chính trị có thể đang không hài lòng, điển hình như Tổng thống Mỹ Joe Biden. Họ đã không thành công trong việc kêu gọi các ngành công nghiệp dầu khí gia tăng sản lượng trong nước.

Ông Biden từng thẳng thừng cáo buộc các công ty dầu mỏ lợi dụng giá xăng tăng cao để trục lợi và chỉ trích sự kiếm tiền còn hơn cả Chúa của Exxon. Để bù đắp thiệt hại cho người tiêu dùng, các nhà lập pháp đang thúc giục chính quyền Tổng thống Joe Biden đánh thuế đối với lĩnh vực dầu mỏ.

Ở một mặt khác, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp tỏ ra thận trọng vì không rõ giá nhiên liệu cao như vậy sẽ tiếp tục kéo dài trong bao lâu nữa. Bên cạnh đó, họ cũng tỏ ra lo ngại về việc cam kết thực hiện các dự án nhiên liệu hóa thạch lớn vốn có thể trở nên dư thừa một khi thế giới đang bước sang sử dụng năng lượng sạch.

Trong khi đó, các đại gia dầu mỏ toàn cầu không thể giữ được chi tiêu vốn ở mức thấp trong khoảng thời gian dài. Nguyên nhân là do chi phí cần phải tăng lên vì sức ép do lạm phát phình to trên khắp các nền kinh tế toàn cầu.

Tuần trước, Schlumberger NV - công ty cung cấp dịch vụ khai thác mỏ dầu lớn nhất thế giới cho biết rằng doanh số bán hàng đã tăng lên gần 20% so với thời điểm 1 năm trước. Công ty này nhận thấy nhu cầu dùng dịch vụ của các công ty từ các tập đoàn dầu mỏ đang ở trong một chu kỳ tăng kéo dài nhiều năm.