Bước đi sai lầm của Mark Zuckerberg: Đổ hàng tỷ USD vào vũ trụ ảo để nhận về thất bại “cay đắng” nhất lịch sử công nghệ

Theo Nhịp sống thị trường, tờ BI nhận định rằng sau 3 năm mơ mộng của Mark Zuckerberg, dự án metaverse đã chết yểu. Giới kinh doanh đã bỏ rơi vũ trụ ảo vốn được hứa hẹn là đem tới cuộc cách mạng, để rồi chạy theo trí tuệ thông minh.

Vào năm 2021, Mark Zuckerberg đã bắt đầu thực hiện giấc mơ về vũ trụ ảo khi đổi tên công ty từ Facebook thành Meta. Giới công nghệ và nhà đầu tư của phố Wall cũng bị thu hút bởi mảng kinh doanh này sau buổi lễ ra mắt hoành tráng.

Tuy nhiên, sự hào hứng trong giây lát đó đã không thể nào cứu được vũ trụ ảo khi nhà sáng lập Mark Zuckerberg không có một chiến lược lâu dài, một tầm nhìn đủ sâu để duy trì đà phát triển. Và rồi số phận của vũ trụ ảo đã dần được định đoạt khi mọi người bắt đầu chuyển qua hứng thú với AI.

Cùng với nhiều chuyên gia, tờ BI cũng nhận định rằng vũ trụ ảo đã là một ý tưởng thất bại của ông chủ Meta.

Những lời ca ngợi đao to búa lớn

Nhà sáng lập Facebook đã hứa hẹn ngay từ đầu rằng vũ trụ ảo sẽ là tương lai của Internet. Không ít các video PR về khả năng của công nghệ này đã xuất hiện, phô diễn sự hoa mỹ khi nhắc tới khả năng tương tác của người dùng trong metaverse.

Bên cạnh đó, cũng có hàng loạt bài báo phỏng vấn Mark Zuckerberg hay nói về vũ trụ ảo xuất hiện cũng như khen ngợi tầm nhìn của ông.

Công cuộc quảng bá rất hoành tráng. Tuy nhiên, Meta lại không thể biến lời cam đoan thành sự thật khi mọi thứ họ làm được là một bộ kính thực tế ảo đắt đỏ và một vũ trụ ảo không ai ghé thăm.

Theo nhận định của tờ BI, một phương án kinh doanh cần có chiến lược cụ thế, chẳng hạn như đối tượng khách hàng, mục đích phục vụ.

Đối với Mark Zuckerberg, nhà sáng lập này đã ca ngợi vũ trụ ảo với những ngôn từ mỹ miều như sự kế thừa của Internet di động hay tầm nhìn mở rộng cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông lại không đưa ra một kế hoạch phát triển rõ ràng nào.

Và rồi, không chỉ danh tiếng của Mark Zuckerberg bị ảnh hưởng mà Meta cũng chịu tổn thất về thương hiệu, nguồn vốn cũng như tai tiếng trong cơn bão sa thải hàng loạt.

Thực tế cho thấy khi dựa trên khái niệm về vũ trụ ảo, ý tưởng của Mark Zuckerberg không có gì mới mẻ. Vũ trụ ảo là nơi mà người dùng tương tác với nhau thông qua nhân vật đại diện kỹ thuật số, xuất hiện kể từ cuối thập niên 1990 với những trò chơi điện tử nhập vai.

Về cơ bản, sản phẩm của Meta không có gì thay đổi so với khái niệm cũ đó, ngoài một bộ kính thực tế ảo dễ nóng máy, đắt đỏ và cồng kềnh. Một số bài viết đã chỉ trích việc ngợi ca quá sớm về vũ trụ ảo, trong khi còn chưa có sản phẩm đột phá là một hành vi vô trách nhiệm đối với những khách hàng mua kính thực tế ảo của Meta hay những người hâm mộ Mark Zuckerberg.

Tuy nhiên, lúc đầu rất ít người quan tâm đến sự lên tiếng đó. Bởi một mảng kinh doanh mới có nghĩa với lợi nhuận và không một công ty nào muốn đi lùi trong một cuộc cách mạng công nghệ mới.

Hiệu ứng đám đông

Nhiều người không quan tâm tới những thứ phi logic trong vũ trụ ảo bởi ai nấy cũng cảm thấy e ngại trở thành cựu CEO Steve Ballmer của Microsoft. Vị này là người đã cười nhạo Apple khi nhà Táo mới ra mắt iPhone và rồi đã từ chức sau đó.

Ở thời điểm sau khi Facebook đổi tên thành Meta, nhiều tập đoàn công nghệ đã đổ bộ đầu tư vào vũ trụ ảo dù không hiểu tại sao họ nên làm điều đó.

Trong hội nghị Ignite Conference năm 2021, CEO Satya Nadella của Microsoft đã phát biểu rằng ông không thể nói hết toàn bộ những đột phá mà công nghệ mới này có thể làm cho thế giới.

Tồn tại kể từ năm 2004, hãng game Roblox đã nhân cơ hội trào lưu về vũ trụ ảo đã phát hành cổ phiếu (IPO) để rồi ẵm về 41 tỷ đô la.

Mảng tiền kỹ thuật số cũng không chịu chậm bước với hàng loạt sản phẩm về vũ trụ ảo. Và sau đó là Disney hay Walmart cùng nhiều thương hiệu cũng cam kết đầu tư vào mảng kinh doanh mới này của CEO Meta.

Phán đoán của các nhà đầu tư phố Wall đã bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng đám đông này. Theo dự báo của hãng tư vấn Gartner, 25% dân số toàn cầu sẽ tốn ít nhất 1 giờ hàng ngày trên vũ trụ ảo vào năm 2026. Theo tờ WSJ, công nghệ mới này còn sẽ thay đổi cách con người làm việc mãi mãi.

Trong khi, dự đoán của tập đoàn McKinsey cho thấy vũ trụ ảo của Meta có thể đạt được 5 nghìn tỷ USD giá trị. Hơn nữa, có tới 95% giám đốc các doanh nghiệp đều cho rằng công nghệ này sẽ mang tới tích cực lên toàn ngành trong một thập kỷ tới.

Điều đáng nói hơn là ngân hàng Citibank đã mạnh dạn nói rằng metaverse có thể đạt 15 nghìn tỷ USD giá trị trong tương lai không xa.

Thế nhưng, thực tế những gì xảy ra đang “dội gáo nước lạnh” vào mọi người.

Sự sụp đổ

Mặc dù hứng khởi như vậy nhưng không có một công nghệ, nền tảng hay mảng kinh doanh nào có thể trở nên bền chắc nếu chỉ dựa theo lời cam kết của vị lãnh đạo.

Khi nhắc tới chuyện tiền bạc, không một doanh nghiệp nào ngó tới metaverse khi được trao cơ hội thử trải nghiệm vũ trụ ảo đó.

Dự án Decentraland trong vũ trụ ảo của Meta hiện chỉ có 38 người dùng chủ động mỗi ngày dù được đầu 1,3 tỷ USD. Và người dùng không thể làm gì ngoài việc đi xung quanh một không gian ảo nhàm chán.

Tính đến tháng 10 năm ngoái, vũ trụ ảo Horizon World phát triển bởi Meta cũng chỉ có chưa tới 200.000 người dùng hàng tháng, nghĩa là thiếu khoảng 500.000 người so với mục tiêu kế hoạch.

Theo tờ WSJ, chỉ có 9% số dự án trong vũ trụ ảo của Meta là có hơn 50 người tham gia, còn lại không ai muốn ngó tới một thế giới tẻ nhạt đó. Tờ The Verge thậm chí còn cho biết chính nhân viên công ty còn chê bai về sản phẩm vũ trụ ảo. Và rồi ban giám đốc đã phải yêu cầu họp trực tuyến trên metaverse để gia tăng sự tương tác.

Theo đó, có thể thấy dù Meta có danh tiếng là công ty nghìn tỷ USD hay Mark Zuckerberg có lượng người hâm mộ lớn, thì tập đoàn này vẫn chẳng thể nào thuyết phục được doanh nghiệp, tổ chức và người dùng tham gia vào vũ trụ ảo.

Vũ trụ ảo thực sự bị vứt xó khi nền kinh tế thế giới gặp khó và cơn sốt trí tuệ nhân tạo đang dần bùng nổ. Vào tháng 1/2023, Microsoft đã đóng cửa dự án không gian làm việc ảo AltSpaceVR để tiết kiệm ngân sách, ngoài ra còn cho 100 nhân viên của đội vũ trụ ảo nghỉ việc. Bên cạnh đó, tập đoàn này cũng sa thải hàng loạt nhân viên ở đội phát triển kính thực tế ảo HoloLens.

Tháng 3 vừa qua, Disney đã dừng dự án phát triển vũ trụ ảo của mình trên Meta hay Walmart cũng theo rất sát sau đó. Hàng chục nghìn nhân viên được tuyển dụng cho cơn sốt về công nghệ mới này đã bị cho nghỉ việc vì giấc mơ của Zuckerberg.

Ngay cả ông còn tuyên bố vào tháng 3 rằng AI đang là ưu tiên hàng đầu của Meta hiện nay. Vào tháng 4, giám đốc kỹ thuật Chris Cox của Meta thừa nhận rằng công đang dành nhiều thời gian và tài nguyên để phát triển trí tuệ nhân tạo, mà không phải là vũ trụ ảo.

Dù đã chi hơn 100 tỷ USD cho nghiên cứu và phát triển công nghệ này nhưng tập đoàn cũng đã dừng quảng bá dịch vụ vũ trụ ảo cho các doanh nghiệp.

Mark Zuckerberg đã lên tiếng bào chữa sự thất bại của vũ trụ ảo. Ông nói rằng việc đổ tiền vào sản phẩm kính thực tế ảo là một trong những khoản đầu tư tiềm năng. Và Meta không còn hứng thú nào với vũ trụ ảo.

Ngậm ngùi chịu thất bại cay đắng

Theo nhận định của tờ Business Insider, sự sụp đổ của dự án vũ trụ ảo metaverse nên được xem là sự thất bại cay đắng nhất trong lĩnh vực công nghệ.

Thực tế cho thấy, Mark Zuckerberg không quá hứng thú với vũ trụ ảo vì ông chỉ quảng cáo mà không đầu tư mạnh mẽ vào một kế hoạch, chiến lược phát triển rõ ràng nào, và cũng không gắn bó hết mình với dự án đó.

Bước đi của Mark chỉ nhằm làm dịu nhà đầu tư khi Facebook đối mặt với sức ép xói mòn lợi nhuận từ ứng dụng video ngắn TikTok cũng như loạt bê bối về tin giả, bán dữ liệu khách hàng, xâm phạm quyền riêng tư, hay đầu độc thông tin người dùng.

Khi người dùng, nhất là giới trẻ, không còn ưa chuộng Facebook như TikTok, thì việc phát triển một mảng mới và tìm kiếm nguồn thu mới sẽ được các cổ đông chú ý và cố phiếu công ty có thể tăng lên. Điều này không có liên quan gì tới tầm nhìn Internet hay những thứ như vậy.

Bằng danh tiếng và nguồn lực tài chính của mình, CEO Meta đã tác động tới nhiều doanh nghiệp xếp hàng sau lưng cho một ý tưởng chơi vơi, để rồi hiện nay danh tiếng cá nhân và công ty đều chịu ảnh hưởng khi vũ trụ ảo sụp đổ. Đa số đều không còn công nhận Mark Zuckerberg là một vị CEO có tầm nhìn nữa.

Điều tồi tệ hơn là bước đi sai lầm có tính vụ lợi này của Zuckerberg đã khiến hàng tỷ USD bay màu, vô số startup phát triển hệ sinh thái bám vào vũ trụ ảo hiện đang khóc ròng và hàng chục nghìn lao động thất nghiệp.

Thậm chí, tờ BI còn cho rằng Mark Zuckerberg, nếu không nắm quyền điều hành quá lớn cũng đã bị sa thải từ lâu khỏi Meta. Thế nhưng, mọi người đang sống trong thế giới thực mà không phải là vũ trụ ảo, do đó nhà sáng lập này vẫn có thể bình yên ngồi trên cương vị của mình.