6 tháng đầu năm 2022, doanh nghiệp vận tải biển “bội thu”

Thống kê của Cục Hàng Hải Việt Nam cho thấy, trong nửa năm đầu 2022, sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam ước đạt mức 371 triệu tấn, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 2%. Mặc dù ghi nhận tăng trưởng so với cùng kỳ nhưng tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong 6 tháng đầu năm giảm tốc so với 6 tháng đầu năm 2021. 

Cũng theo báo cáo mới nhất ở trên Cục Hàng Hải, khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển trong những tháng đầu năm hầu hết đều ở các khu vực cảng biển giảm sút. Đáng chú ý, một số khu vực giảm mạnh như khu vực Bình Thuận giảm 22%, Cần Thơ giảm 24%, Kiên Giang giảm 16%. Bên cạnh đó, khu vực cảng biển lớn như Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh cũng đều ghi nhận mức giảm từ 3 - 8% so với cùng kỳ, trong đó TP. Hồ Chí Minh đạt mức 67,212 triệu tấn, giảm 8% và Vũng Tàu giảm 3% so với cùng kỳ năm 2021. 

Ngoài ra, chỉ có một vài khu vực có khối lượng hàng hóa nhích tăng ví dụ như khu vực Quảng Ninh, An Giang ghi nhận tăng 218%, Quảng Trị tăng 20% và Đồng Nai tăng 32% (chủ yếu là hàng khô và hàng tổng hợp); Đồng Tháp ghi nhận tăng 9% và Quảng Nam tăng 16%. 

Ông Trần Bảo Ngọc - Vụ trưởng Vụ Vận tải thuộc Bộ Giao thông Vận tải cho hay, diễn biến phức tạp của tình hình thế giới cùng sự tăng giá nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào của sản xuất đang tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh vận tải, từ đó kéo theo lượng hàng hóa thông qua cảng biển không như kỳ vọng.

Kết quả lợi nhuận trái chiều của nhóm vận hành cảng biển

Dù vậy, về kết quả kinh doanh nửa đầu năm 2022, theo thống kê cho thấy, nhìn chung hầu hết các cảng ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng trong nửa đầu năm 2022 nhưng mức tăng phân hóa. 

Ví dụ như Gemadept (Mã: GMD) hiện đang nắm giữ cổ phần tại cảng Gemalink - đây là cảng có quy mô lớn nhất trong cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải hay Cảng Hải Phòng (Mã: PHP) lớn nhất ở thị trường miền Bắc vẫn tiếp tục thu hút được lượng thông quan lớn từ đó ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng lần lượt là 87% và 104%. 

Trong khi đó, mức lãi sau thuế của Cảng Đà Nẵng (Mã: CDN), Cảng Đồng Nai (Mã: PDN) hay Cảng Đình Vũ (Mã: DVP) mặc dù có tăng nhưng không vượt quá vượt trội giống như hai cảng nói trên. 

Còn riêng khu vực Cảng Sài Gòn (mã chứng khoán: SGP) và Cảng Quy Nhơn (mã chứng khoán: QNP) cũng ghi nhận lợi nhuận giảm tốc ghi nhận lần lượt là 30% và 66% so với cùng kỳ năm trước. 

Cảng Quy Nhơn cho biết, do giá nhiên liệu tăng mạnh và tiền cho thuê đất chu kỳ 5 năm từ 2022 - 2027 nên tỷ suất lợi nhuận gộp giảm. Đối với Cảng Sài Gòn cũng nêu lý do là doanh thu dịch vụ khai thác cảng đi xuống trong khi giá vốn giảm so với mức thấp hơn. 

Thời điểm trước đó, Vinalines - đây là đơn vị quản lý 16 doanh nghiệp khai thác cảng biển trên cả nước đã dự đoán tăng trưởng khối cảng biển trong năm nay sẽ giảm mạnh vì trong năm 2021, Cảng Sài Gòn đã ghi nhận khoản bất thường khoảng 484 tỷ đồng từ khoản cơ cấu khoản nợ vay của SP - PSA. Song song với đó, lợi nhuận của Cảng Quy Nhơn trong năm 2022 cũng có khả năng giảm 220 tỷ đồng bởi vì không còn mặt hàng thiết bị điện gió.

Giá cước vận tải "cứu vớt" nhóm vận tải biển 

Theo ghi nhận, các doanh nghiệp vận tải biển giữ phong độ khi đã và đang hưởng lợi lớn từ giá cước vận chuyển giữ ở mức cao. Trong 6 tháng đầu năm 2022, doanh thu thuần của Xếp dỡ Hải An (Mã: HAH) ghi nhận 1.581 tỷ đồng còn lợi nhuận sau thuế đạt 587 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng lần lượt là 95% và gấp 3,2 lần. 

Trong đó, riêng trong quý 2/2022, doanh nghiệp cũng đã đạt được mức lợi nhuận quý cao nhất từ trước đến nay với mức 324 tỷ đồng. Bên cạnh nguyên nhân giá cước vận tải nội địa ghi nhận tăng thì giá cho thuê tàu tăng mạnh so với cùng kỳ, yếu tố tận dụng cơ hội để đầu tư thêm tàu HA East và HA West đã giúp tăng số lượng đội tàu đã hỗ trợ cho lợi nhuận của HAH. 

Chứng khoán SSI cho biết, lợi nhuận của HAH sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong nửa cuối năm 2022 nhờ vào giá cước và giá thuê tàu vẫn cao mặc dù tăng trưởng so với cùng kỳ có thể chậm lại vì mức so sánh cao trong nửa cuối năm 2021. 

Trong năm 2023, việc mở rộng công suất và gia hạn hợp đồng thuê tàu với mức giá cao hơn cũng có thể hỗ trợ tăng trưởng lợi nhuận của công ty nhưng tăng trưởng có thể giảm tốc do nền so sánh cao hơn. 

Ngoài ra, dù mặt bằng giá cước cao hiện tại được cho là sẽ dần điều chỉnh bởi nhu cầu giảm và nguồn cung tăng. Nhưng theo giới phân tích thì giá cước sẽ cần một thời  gian dài để điều chỉnh từ mức đỉnh. 

Và trong nửa năm đầu 2022, CTCP Vận tải biển Vinaship (Mã: VNA) cũng đã ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận 3 chữ số. Bên cạnh nguyên nhân doanh thu từ mảng vận tải biển đi lên thì mức thu nhập từ xử lý tái cơ cấu đối với các khoản vay ngân hàng cũng đã giúp cho lợi nhuận của doanh nghiệp này được cải thiện so với cùng kỳ năm trước.

Nửa cuối năm 2022, ngành cảng biển và vận tải biển sẽ đi về đâu?

Đưa ra đánh giá về triển vọng nửa cuối năm 2022 và năm 2023, chứng khoán SSI cũng đánh giá lợi nhuận ngành cảng có thể đi ngang hoặc giảm nhẹ từ nửa đầu năm 2022. Dù vậy, tăng trưởng so với cùng kỳ có thể duy trì tích cực so với mức so sánh thấp trong nửa cuối năm 2021. Cũng bởi vì cạnh tranh gay gắt, một số công ty có thể chịu áp lực trong khi các cảng nước sâu tại Cái Mép và Hải Phòng kỳ vọng sẽ đạt kết quả vượt trội. Vào năm 2023, tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận cũng có thể chậm lại do nhu cầu yếu đi. Còn đối với vận tải container vào nửa cuối năm 2022 - 2023, các chuyên gia cho rằng, gián đoạn chuỗi cung ứng vẫn tiếp diễn trong năm 2022. Tình trạng tắc nghẽn ở các cảng Mỹ và Châu Âu chưa thể khắc phục trước năm 2023 do tình trạng tắc nghẽn vẫn diễn ra trong nhiều khâu của chuỗi cung ứng gồm thiếu cầu cảng, thiếu xe tải, nhà kho, nhân công. 

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng cần thời gian để thích ứng với các tàu mới đóng có kích thước lớn hơn trước khi tình trạng tắc nghẽn được giải quyết. Và việc luân chuyển hàng hóa trên toàn cầu còn phụ thuộc lớn vào Trung Quốc và chiến lược Zero Covid của nước này. Chính vì thế, nhiều khả năng tình trạng tắc nghẽn sẽ dần cải thiện vào nửa cuối năm 2023. 

Chứng khoán SSI ước tính tăng lợi nhuận các công ty vận tải container có thể chậm lại nhưng lợi nhuận duy trì mạnh mẽ đến năm 2023, nhờ các hợp đồng cho thuê tàu được gia hạn với giá cao hơn và thị trường nội địa duy trì định.