Xuất khẩu dệt may tiếp tục lao dốc, kỳ vọng có thể “gỡ gạc” vào quý cuối năm

Doanh nghiệp sụt giảm cả về lợi nhuận và số lượng nhân công

Theo Doanh nghiệp & Kinh doanh, số liệu của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Viatas) cho thấy xuất khẩu hàng dệt may trong 5 tháng đầu năm ước tính đạt 14,4 tỷ USD, sụt giảm 21% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu những mặt hàng chủ lực như vải, xơ sợi, may mặc… đều có mức giảm sâu 19 - 32%.

Trong bối cảnh toàn cầu đối mặt với lạm phát, việc đơn hàng sụt giảm cũng có nghĩa là doanh nghiệp buộc phải giảm hoạt động sản xuất, lợi nhuận và quy mô công nhân. Một số doanh nghiệp dệt may đã niêm yết đưa ra thông kê kết quả kinh doanh quý I.2023, cho thấy đa số công ty chứng kiến doanh thu và lợi nhuận sụt giảm mạnh, thậm chí có doanh nghiệp ghi nhận lỗ nặng.

Theo báo cáo tài chính quý I hợp nhất của Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex, Mã: VGT), doanh thu thuần còn 4.209 tỷ đồng, giảm 14% so với quý I/2022, và lợi nhuận sau thuế đạt 92,5 tỷ đồng, đã giảm 71%.

Vinatex đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất năm 2023 là 17.500 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 610 tỷ đồng. Doanh nghiệp sau quý I đã hoàn thành được 24% kế hoạch doanh thu cũng như 18% chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế, là 118 tỷ đồng.

Báo cáo giải trình cho thấy ngành sợi từ những tháng cuối năm 2022 vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục, cầu thị trường thấp và lượng hàng tồn kho sợi của thế giới vẫn ghi nhận ở mức cao, giá sợi chưa có khả năng cải thiện vì giá bông xuống thấp.

Trong khi đó, xuất khẩu sợi gặp khó khi thị trường tiêu thụ sợi lớn nhất hiện nay là Trung Quốc với khoảng 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu sợi cả nước đang ghi nhận những thay đổi đáng kể trong chính sách kích thích kinh tế sau khi mở cửa. Do đó, xuất khẩu sợi của Việt Nam tới thị trường này sụt giảm cả về giá và lượng.

Trước những ảnh hưởng tiêu cực đến từ thị trường, hiệu quả kinh doanh của các đơn vị sợi của tập đoàn đều thấp, khiến kết quả hợp nhất của tập đoàn sụt giảm mạnh khi so sánh với nền hiệu quả của quý I/2022, trong khi sản lượng tiêu thụ cao và giá bán tốt.

CTCP Sản xuất Kinh doanh Xuất nhập khẩu Bình Thạnh (Gilimex, Mã: GIL) cũng ghi nhận thua lỗ trong quý I vừa qua. Doanh thu thuần quý I của doanh nghiệp này giảm 89% so với cùng kỳ năm 2022 khi chỉ còn 157 tỷ đồng. Lỗ sau thuế của công ty là 39 tỷ đồng, trong khi lãi 107 tỉ đồng trong quý I/2022. Hết quý I, công ty đã hoàn tất 10% kế hoạch doanh thu và bỏ xa chỉ tiêu về lợi nhuận năm.

Ở báo cáo giải trình, Gilimex cho hay lợi nhuận công ty sụt giảm là kết quả của việc mất đi khách hàng lớn nhất, nên đơn hàng sụt giảm mạnh.

Vụ kiện Amazon hiện đã qua được bước quan trọng nhất là thụ lý hồ sơ, hy vọng sẽ giải quyết triệt để trong năm nay.

Ngoài ra, công ty cũng đang thúc đẩy tiến độ xây dựng hạ tầng trong quý này, nhằm kịp bàn giao đất cho nhà đầu tư thứ cấp vào quý II, bởi vậy, chi phí vận hành chung của mảng bất động sản khu công nghiệp tăng mạnh, và doanh thu của mảng này sẽ được ghi lại vào các quý tiếp theo.

Không chỉ khiến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp dệt may sụt giảm mạnh, suy thoái kinh tế toàn cầu còn gây nên làn sóng cắt giảm nhân sự tại ngành nghề này.

Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung thông tin tại phiên chất vấn của Quốc hội gần đây rằng số người mất việc, giãn việc hay thiếu việc vì sụt giảm đơn hàng, yếu tố khác tính từ đầu năm đến ngày 26/5 là khoảng 506.000 người, trong đó, bao gồm khoảng 270.000 người mất việc.

Có hơn 68.700 người chịu ảnh hưởng lớn nhất trong ngành dệt may, bao gồm: 45.075 người mảng sản xuất linh kiện và sản phẩm điện tử và 31.653 người mảng da giày.

Trong tình trạng ngành dệt may đang đối mặt với làn sóng đơn hàng sụt giảm, hàng tồn kho tăng cao, chỉ có Tổng công ty May 10 (Mã: M10) và CTCP Đầu tư và Thương mại TNG (Mã: TNG) “ngược dòng” chứng kiến kết quả kinh doanh tăng trưởng dương.

Vừa qua, Công ty TNG đã công bố doanh thu thuần trong quý I ghi nhận mức 1.335 tỷ đồng, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái, và lợi nhuận sau thuế đạt 44 tỷ đồng, đã tăng 14%. Trong nhóm doanh nghiệp dệt may, đây là công ty ghi nhận kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt nhất.

Xét về báo cáo giải trình, công ty cho hay giá vốn quý I năm 2023 giảm gần 2%, nhờ đó lợi nhuận từ báo cáo tài chính riêng của công ty tăng 5%, bằng khoảng 1,9 tỷ đồng.

Ngoài ra, một phần lợi nhuận tăng trưởng trong quý I còn đến từ CTCP TNG Land - công ty con của TNG, với lợi nhuận riêng lẻ chủ yếu nhờ doanh thu hoạt động tài chính là hơn 3,3 tỷ đồng.

Nhiều yếu tố bất lợi, xuất khẩu dệt may vẫn chuyển biến xấu

Xem xét tình hình kinh tế toàn cầu cũng như diễn biến ngành dệt may, các doanh nghiệp nhận định rằng mảng xuất khẩu sẽ tiếp tục giảm trong quý II và có xu hướng chuyển sang những đơn hàng nhỏ, ngắn hạn, khó và yêu cầu về chất lượng, kỹ thuật cao.

Theo ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), GDP thế giới năm 2023 được dự báo tăng trưởng thấp hơn năm ngoái vì xung đột địa chính trị và chính sách thắt chặt tiền tệ.

Trong khi những cuộc khủng hoảng trước đây có thể là khủng hoảng đình lạm hay khủng hoảng nợ thì năm nay, thế giới có thể đối mặt với thách thức khi cả hai cuộc khủng hoảng này đều xảy ra trên diện rộng.

Khó khăn gấp bội này có thể mất tới 40 tháng nhằm xử lý cũng như việc các diễn biến xấu trên thị trường có thể kéo dài đến năm 2024. Điều đó làm giảm nhu cầu sản phẩm dệt may cơ bản, ngoài ra có sức ép dịch chuyển qua quốc gia rẻ hay gần thị trường hơn Việt Nam.

Ông Lê Tiến Trường dự báo rằng trong quý III, cầu tiếp tục sẽ thấp, còn cung tiếp tục tăng trong năm nay vì Trung Quốc tăng cường xuất khẩu để hồi phục nền kinh tế.

Xu thế tìm nguồn cung ứng ở gần để rút ngắn thời gian giao hàng gia tăng bởi xu hướng đơn hàng nhỏ và đặt hàng gấp. Theo đó, giá cả tiếp tục ghi nhận mức cạnh tranh gay gắt. Chưa đủ nhân lực làm về may, nên Trung Quốc có thể sẽ tìm kiếm nhà sản xuất ngắn hạn khâu may tại Việt Nam.

Cũng theo dự báo trước đó của ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Vitas, quý III có thể tiếp tục ghi nhận sự sụt giảm về đơn hàng, kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may, sau đó ít nhất tới quý IV mới có thể hồi phục dần.

Bên cạnh yếu tố lực cầu giảm, ngành dệt may Việt Nam đang đối mặt với sức ép cạnh tranh lớn với các đối thủ có giá thành sản phẩm và chi phí nhân công rẻ hơn như Bangladesh và Ấn Độ.

Thống kê của Vinatex cho thấy tại Việt Nam, chi phí tiền lương trung bình hàng tháng cho công nhân may mặc đang ở ngưỡng 300 USD/người/tháng, cao hơn so với mức 200 USD/người/tháng của trung bình toàn cầu.

Có thể thấy, tiền lương công nhân của Việt Nam đang khá cao nếu so với các đối thủ như mức 190 USD/người/tháng của Campuchia, 145 USD/người/tháng của Ấn Độ hay mức 95 USD/người/tháng của Bangladesh.

Hơn nữa, những yếu tố như lãi suất vẫn neo cao; giá điện lại mới tăng 3% hay giá trị đồng tiền của Việt Nam vẫn cao hơn đối thủ khoảng 20% cũng khiến lợi thế của dệt may Việt Nam mất đi.

Theo ông Lê Tiến Trường, trong những điều kiện trên, các doanh nghiệp có thể sẽ lỗ ít nhất 15% nếu duy trì đơn giá thấp để cạnh tranh với Bangladesh.

Theo Chủ tịch Vinatex, các doanh nghiệp dệt may cần tổ chức thực hiện sản xuất linh hoạt, đáp ứng đơn hàng nhỏ lẻ, khó, gấp, thay đổi nhanh trong bối cảnh khó khăn như vậy, và ngành sợi cần xúc tiến lại thị trường Trung Quốc…

Ngoài ra, doanh nghiệp cần tối thiểu hóa vốn lưu động, ngừng các chương trình mở rộng, chỉ cân nhắc đầu tư chiều sâu cũng như nghiên cứu phương án tổ chức sản xuất giảm quy mô và bảo tồn sức mạnh chủ chốt.