Xu thế dùng chung hạ tầng viễn thông gia tăng, lĩnh vực TowerCo giúp các doanh nghiệp trên sàn chứng khoán "lãi lớn"

Theo đó, đầu tư cho thuê hạ tầng viễn thông (TowerCo) chính là loại hình kinh doanh tương đối phổ biến trên thế giới. Và với hình thức này thì đơn vị độc lập sẽ đứng ra đầu tư hạ tầng viễn thông bao gồm trạm BTS, cáp quang, hệ thống inbuilding, hệ thống năng lượng rồi sau đó cho các nhà mạng (MNOs) thuê lại. Lúc đó thì các nhà mạng viễn thông thay vì phải phân bổ nguồn lực đầu tư hạ tầng sẽ chú trọng hơn vào việc củng cố và nâng cao dịch vụ viễn thông từ đó mang đến lợi ích không chỉ cho khách hàng mà chính các nhà mạng viễn thông nhờ vào việc cắt giảm chi phí. 

TowerExchange cho biết, các TowerCo ở trên thế giới sở hữu đến 84% trạm BTS. Một số TowerCo lớn có thể kể đến như American Tower Co, SBA Communications, Crown Castle International Corp, China Tower, Indus Tower,... hay ngay ở khu vực Đông Nam Á chính là sự hiện diện của OCK TowerCo (Malaysia), STP Tower (Indonesia), NTD (Myanmar),...

Về cơ bản thì các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực TowerCo sẽ thường có tỷ suất lợi nhuận cao và hiệu quả kinh doanh của các TowerCo cũng có tỷ lệ thuận với số lượng các doanh nghiệp thuê chung hạ tầng. Mặc dù vậy thì hầu hết các nhà mạng ở Việt Nam vẫn đang tự chủ hạ tầng viễn thông khiến cho lĩnh vực này chưa thực sự phát triển và chưa có TowerCo nào thực sự có thể chi phối được thị trường. 

Biên lãi gộp ghi nhận cao ngất ngưởng

Theo ghi nhận, trên sàn chứng khoán Việt Nam, có một vài doanh nghiệp cũng có hoạt động kinh doanh TowerCo dù cho quy mô khá khiêm tốn. Trong đó thì cái tên đáng chú ý nhất phải kể đến là Viettel Construction (mã chứng khoán: CTR). Tổng công ty cũng đã bắt đầu mở rộng kinh doanh sang lĩnh vực TowerCo vào năm 2019 và mảng hoạt động mới này cũng đang tăng trưởng một cách thần tốc. 

Và tính đến ngày 31/7, Viettel Construction sở hữu và cho thuê 3.486 trạm BTS, gần 1,9 triệu m2 DAS cùng 2.986 km đường truyền dẫn cũng như 16.874 MWp năng lượng mặt trời. Và với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng trong thời gian qua thì Viettel Construction đang hướng đến việc sớm có thể trở thành TowerCo lớn nhất tại thị trường Việt Nam. 

Được biết, thời điểm mới đi vào kinh doanh năm 2019, doanh thu của mảng TowerCo của Viettel Construction ghi nhận khá khiêm tốn với mức 8,6 tỷ đồng và lợi nhuận gộp là 2,4 tỷ đồng, tương ứng với biên lãi gộp là 27%. Mặc dù vậy, những con số này đã liên tục tăng trưởng mạnh qua từng năm. Vào năm 2020, hoạt động này đã mang về cho Viettel Construction 65,3 tỷ đồng doanh thu cùng lãi gộp là 48,5 tỷ đồng, so với năm trước đều tăng gấp nhiều lần. 

Vào năm 2021, nhờ liên tục đẩy mạnh đầu tư mà doanh thu TowerCo của Viettel Construction đã đạt đến hơn 200 tỷ đồng, so với năm trước gấp 3 lần và thậm chí còn gấp 2,7 lần tổng doanh thu của 2 năm trước cộng lại. Hơn thế, biên lãi gộp cũng được cải thiện đáng kể từ mức 28% lên mức 47% tương ứng với lợi nhuận gộp lên đến 94,3 tỷ đồng, so với cùng kỳ gấp hơn 5 lần. 

Theo ghi nhận, 6 tháng đầu năm 2022, mảng TowerCo của Viettel Construction cũng đã tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng mạnh bất chấp nền so sánh cao so với cùng kỳ. Chi tiết, doanh thu lĩnh vực này cũng đạt gần 141 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 60%. Biên lãi gộp cũng bị thu hẹp nhưng vẫn ở mức cao 36% tương ứng với lợi nhuận gộp ghi nhận là 50,6 tỷ đồng, so với nửa đầu năm ngoái tăng 33,5%. 

Không chỉ Viettel Construction, ở trên sàn chứng khoán cũng còn có Công ty Cổ phần Kỹ thuật điện Toàn Cầu (mã chứng khoán: GLT) cũng hoạt động trong lĩnh vực TowerCo. Theo đó, GLT cũng đã tham gia vào lĩnh vực TowerCo từ năm 2007, mặc dù vậy thì quy mô đầu tư khá nhỏ với khoảng 238 trạm BTS. Lĩnh vực này cũng thường đóng góp khoản 30% doanh thu nhưng hiện tại thì GLT đã bán toàn bộ số trạm trên. 

Ban lãnh đạo của GLT cho biết: “Các trạm BTS của công ty đã hoạt động trong thời gian 15 năm và một số trạm đã hết khấu hao. Và việc tiếp tục vận hành các trạm sẽ phải tốn một số chi phí bảo trì lớn. Chính vì thế mà GLT đã quyết định bán để đầu tư sang Data Centers. Và đến quý 1 niên độ năm 2022 - 2023 thì GLT đã không còn ghi nhận doanh thu từ phía TowerCo”.

Thời điểm trước đó, mỗi năm thì mảng hoạt động này sẽ mang về cho GLT khoảng 30 tỷ đồng doanh thu và hơn 17 tỷ đồng lãi gộp. Bên canh đó, biên lãi gộp từ việc kinh doanh TowerCo của GLT là khá cao và từng có nhiều năm duy trì trên mức 50%. Con số này mặc dù đã bị thu hẹp liên tục trong thời gian 5 năm trở lại đây nhưng vẫn đang ở mức trên 40%. 

Ngoài Viettel Construction thì GLT cũng đang sở hữu trực tieps trạm BTS và một số doanh nghiệp như CTIN (mã ICT) hay Mobifone Service (mã MFS) cũng đang có ngành nghề kinh doanh liên quan đến việc cho thuê hạ tầng viễn thông nhưng hiện nay cả hai doanh nghiệp này đều không sở hữu cho mình trạm BTS nào. 

TowerCo có cơ hội nào?

Hiện nay, Việt Nam được đánh giá là thị trường giàu tiềm năng cho TowerCo khi mà cả tỷ lệ dùng chung lẫn giá thuê đều thấp hơn nhiều hơn so với mức bình quân của khu vực lẫn thế giới. Theo dữ liệu thống kê cho biết tỷ lệ dùng chung ở thị trường Việt Nam vào khoảng 1,2 - 1,3x, trong khi đó tỷ lệ dùng ở Mỹ ghi nhận là 2,5 còn Trung Quốc là 1,48 và Ấn Độ 2,1; Myanmar 1,6; Indonesia là 1,8.

Có thể thấy, mức phí cho thuê Tower ở Việt Nam cũng chỉ khoảng 300 USD/tower/tháng, so với các nước trong khu vực ASEAN thấp hơn nhiều như Myanmar là 900 USD/tower/tháng; Indonesia ghi nhận 1.150 USD hay như Malaysia là 1.250 USD.

Và việc dùng chung hạ tầng viễn thông sẽ giúp tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư cũng như nâng cao được mỹ quan đô thị khi mà tình trạng hiện nay là một vị trí có 3 trạm BTS của 3 nhà mạng khác nhau. Và trên thực tế thì các doanh nghiệp viễn thông lớn như Viettel, VNPT, Mobifone cũng đã có những ký kết chia sẻ dùng chung hạ tầng viễn thông cũng như xu hướng này được dự báo sẽ gia tăng trong những năm sắp tới. 

Cùng với đặc điểm sử dụng băng tần có bước sóng milimet thì vùng phủ sóng của các trạm BTS 5G ghi nhận đạt vài trăm mét so với bán kính vùng phủ từ 2 - 3 km của các trạm 2G/3G/4G như thời điểm trước đây nên đòi hỏi triển khai và lắp đặt số lượng trạm BTS 5G sẽ lớn hơn rất nhiều. Chính vì thế mà triển khai dùng chung hạ tầng/vị trí lắp trạm 5G là điều vô cùng cần thiết đối với nhà mạng và đây cũng sẽ là cơ hội lớn dành cho các doanh nghiệp TowerCo.

Chứng khoán SSI cho biết: “Nhu cầu về đầu tư các trạm BTS mới là thực sự cần thiết để có thể mở rộng vùng phủ sóng 3G/4G trong năm 2022 cũng như có thể phát triển mạng 5G vào cuối năm 2022. Điều này sẽ thúc đẩy việc mở rộng thị phần di động của Tập đoàn Viettel đồng thời cũng sẽ là động lực tăng trưởng cho mảng cho thuê cơ sở hạ tầng viễn thông của Viettel Construction”.