Vì sao cổ phiếu thép chững lại dù giá thép thế giới nóng lên từng ngày?

Theo Nhịp sống thị trường, dữ liệu từ tradingeconomics.com cho biết, giá thép vằn tại thị trường Trung Quốc tiếp đà tăng lên trên 4.200 CNY/tấn, cao hơn 22% so với đáy hồi cuối tháng 10/2022. Thậm chí, giá HRC còn tăng mạnh hơn tới 41% kể từ đáy hồi trung tuần tháng 12, lên trên 930 USD/tấn, đây là mức cao nhất của cả 2 mặt hàng này trong gần 8 tháng qua kể từ đầu tháng 7 năm ngoái. Yếu tố thúc đẩy đà tăng của mặt hàng này được cho đến từ nhu cầu mạnh mẽ của quốc gia tiêu thụ thép hàng đầu là Trung Quốc.

Đây được coi là tín hiệu đáng mừng với các doanh nghiệp thép và có thể là yếu tố quan trọng khiến ban lãnh đạo Hòa Phát lạc quan với tình hình hiện nay.

Phía Hòa Phát cho biết, ngành thép đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất và đang trên đà hồi phục. Công ty sẽ theo dõi sát diễn biến của thị trường để điều chỉnh hoạt động kinh doanh sản xuất một cách linh hoạt.

Trong báo cáo mới đây, SSI Research cho biết, Hòa Phát đang xem xét việc khởi động lại 3 lò cao còn lại trong nửa đầu năm 2023. Trước đó, nguồn tin từ công ty tư vấn Kallanish Commodities Ltd. cho hay, kể từ ngày 27/12/2022, tập đoàn này đã bắt đầu khởi động lại một số lò cao tại Hải Dương, đồng thời nâng công suất thép thanh thêm 700.000 tấn/năm. Lò cao này sẽ mất khoảng 7 ngày để bắt đầu sản xuất phôi.

Trước những tín hiệu tích cực này, nhóm cổ phiếu thép trên thị trường chứng khoán đã sớm tạo đáy từ giữa tháng 11 và hồi phục mạnh mẽ. Sau hơn 2 tháng, phần lớn cổ phiếu nhóm thép đều ghi nhận mức tăng hàng chục phần trăm, trong đó những cái tên như HPG, HSG, NKG, POM thậm chí còn tăng trên/dưới 50%. Tuy nhiên, đà tăng đã chững lại rõ rệt trong thời gian gần đây.

Có thể thấy, áp lực chốt lời khó tránh khỏi sau giai đoạn tăng mạnh đã phần nào kìm chân các cổ phiếu thép. Cùng với đó, định giá không còn quá hấp dẫn như giai đoạn xuống đáy trước đó cũng ảnh hưởng đến khả năng hút tiền của nhóm thép. Đơn cử như HPG của tập đoàn Hòa Phát, P/B đã tăng từ mức thấp kỷ lục dưới 1 lên 1,3 lần. Theo đó, một trong những động lực đẩy cổ phiếu này hồi nhanh tại vùng đáy đó là khối ngoại đã mua ròng chậm lại.

Bên cạnh đó, mức độ hưởng lợi từ xu hướng tăng của giá thép với các doanh nghiệp thép cũng cần phải đánh giá lại bởi lượng tồn kho thấp vào cuối năm ngoái. Sau khi đẩy lượng tồn kho lên mức kỷ lục hồi cuối quý 2/2022, các doanh nghiệp thép đã đồng loạt giảm mạnh lượng tích trữ trong 2 quý liên tiếp sau đó. Thống kê cho thấy, tồn kho toàn ngành thép vào thời điểm cuối năm 2022 ước tính giảm khoảng 45.000 tỷ đồng so với đỉnh, xuống còn 66.000 tỷ đồng, mức thấp nhất trong vòng 7 quý trở lại đây.

Mặt khác, giá các loại nguyên liệu sản xuất thép như quặng sắt hay than cốc cũng đều tăng mạnh trong thời gian qua. Cụ thể, giá quặng 62% Fed đã tăng hơn 56% kể từ đáy, đạt gần 125 USD/tấn, mức cao nhất kể từ đầu tháng 7/2022. Giá than cốc cũng tăng 39% so với trung tuần tháng 11/2022, lên mức 342 USD/tấn do việc khai thác cốc tại Úc bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, khiến cho thời gian xuất khẩu sang các thị trường như Mỹ và EU bị lùi lại.

Việc giá các loại nguyên liệu tăng nhanh hơn so với giá thép đã gây ảnh hưởng đáng kể đến biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp thép. KBSV cho biết, giá bán thép từ đầu năm đến nay đã tăng 6%, dù vậy vẫn không thể giúp Hòa Phát cải thiện biên lãi gộp, thậm chí còn suy giảm.

KBSV dự phóng sản lượng tiêu thụ trong quý 1/2023 của HPG sẽ đạt 1,45 triệu tấn, giảm 42% so với cùng kỳ. Doanh thu dự phóng cũng giảm 44% so với cùng kỳ, còn ở mức 24.588 tỷ đồng. Biên lợi nhuận thấp, đạt 3% so với 23% cùng kỳ năm 2022. Công ty Chứng khoán này dự báo Hòa Phát vẫn chưa thể thoát cảnh thua lỗ với lợi nhuận sau thuế dự phóng âm 130 tỷ đồng, giảm 102% so với cùng kỳ năm trước.

Trước đó, doanh nghiệp đầu ngành thép này đã khiến giới đầu tư bất ngờ với khoản lỗ nặng nhất kể từ khi hoạt động với lợi nhuận sau thuế trong quý 4/2022 âm gần 2.000 tỷ đồng. Lũy kế cả năm 2022, Hòa Phát đạt doanh thu 142.000 tỷ đồng, giảm 5% so với năm 2021. Lợi nhuận sau thuế cả năm đạt hơn 8.400 tỷ đồng, chỉ bằng 1/4 so với năm trước đó.

Tương tự, VDSC cũng cho biết hầu như tất cả các nhà sản xuất tại Việt Nam đều gặp phải khó khăn trong hoạt động mua nguyên liệu cũng như chính sách tồn kho trong khoảng 2 quý vừa qua do giá quốc tế biến động mạnh, khó lường. Đáng chú ý, công ty chứng khoán này còn nhận định rằng Hoa Sen Group sẽ gặp khó gấp đôi so với các doanh nghiệp khác cùng ngành do hoạt động ở cả 2 phân khúc sản xuất và bán lẻ.

Trong tài liệu họp ĐHĐCĐ thường niên năm 2023 mới công bố, Hoa Sen Group cũng tỏ ra rất thận trọng. Ban lãnh đạo công ty nhận định, xuất khẩu thép năm 2023 vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn khó lường trong bối cảnh ngày càng có nhiều thách thức về cạnh tranh và rào cản thương mại. Thêm vào đó, cạnh tranh gay gắt tại thị trường nội địa, các chính sách thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất và tỷ giá leo thang có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành.

Đây không chỉ là khó khăn đối với riêng Hoa Sen Group mà còn với toàn ngành thép. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản được dự báo sẽ còn trầm lắng và tiến độ giải ngân đầu tư công vẫn là dấu hỏi lớn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu thép trong nước. Trong khi đó, tác động của việc Trung Quốc mở cửa trở lại với khối lượng xuất khẩu có thể không đáng kể do giá thép trung bình của Việt Nam vẫn cao hơn so với giá thép Trung Quốc.