Toàn cảnh bức tranh xăng dầu: Doanh nghiêp sản xuất lợi nhuận lên đỉnh, phân phối trượt dốc

Quý 3/2022, biên lợi nhuận của PVOIL và Petrolimex trái chiều

Có thể thấy, thị trường xăng dầu trong nước đã trải qua một phen chao đảo sau ảnh hưởng từ căng thẳng Nga - Ukraine cùng sự cố giảm công suất ở nhà máy lọc dầu Nghi Sơn hồi đầu năm. 

Và sau khi lập đỉnh vào kỳ điều chỉnh cuối cùng của quý 2 (ngày 21/6) thì giá xăng dầu đã lao dốc 5 kỳ liên tiếp. Tính chung trong quý 3, giá xăng dầu có 9 kỳ điều chỉnh và trong đó 7 kỳ giảm, 2 kỳ tăng. 

Thị trường xăng dầu biến động mạnh cũng đã tác động không nhỏ đến đến doanh thu cũng như lợi nhuận của các doanh nghiệp phân phối xăng dầu. 

Trên thực tế, các doanh nghiệp đã phải nhập hàng với mức giá vốn cao và trong khi đó giá bán lẻ xăng dầu ở mức thấp và điều này đã kéo biên lợi nhuận gộp quý 3 giảm so với quý 3/2021, thời điểm dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp và mức nền thấp. 

Trong báo cáo hợp nhất quý 3 của Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOIL - Mã chứng khoán: OIL) đã ghi nhận doanh thu thuần đạt mức 25.962 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm ngoái gấp 2 lần. Mặc dù vậy thì công ty lại lỗ sau thuế 373 tỷ đồng quý 3 trong khi cùng kỳ có lãi gần 57 tỷ đồng. 

Còn biên lãi gộp quý 3 giảm 3,5 điểm % so với quý trước và giảm điểm 3,1% so với cùng kỳ năm trước, còn hơn 1,2%. Đây cũng chính là mức thấp nhất trong 10 quý qua. 

Trong văn bản giải trình, PV OIL đã lý giải trong 6 tháng đầu năm, giá dầu thế giới đã liên tục tăng và đặc biệt là kể từ khi chiến sự giữa Nga - Ukraine xảy ra. Mặc dù vậy thì từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 9 thì giá dầu ở trên thế giới đảo chiều đã giảm liên tục bởi lo ngại suy thoái kinh tế và lạm phát. 

Cũng dựa theo diễn biến giá trên thế giới thì Nhà nước đã liên tục điều chỉnh giảm giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu trong quý 3 làm cho lãi gộp của PV OIL giảm sâu, trong khi đó chi phí gia tăng đã khiến cho công ty ghi nhận lỗ. 

Lũy kế trong 9 tháng, PV OIL đã đạt mức 79.617 tỷ đồng doanh thu thuần, so với cùng kỳ năm 2021 gấp 2,1 lần và lãi sau thuế 431 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 giảm 17%. Và với kết quả này thì PV OIL đã vượt qua 77% chỉ tiêu về doanh thu và vượt gần mục tiêu gần 8% mục tiêu về lợi nhuận của cả năm. 

Ngược lại với PV OIL thì biên lợi nhuận quý 3 của Petrolimex ghi nhận tăng 1 điểm % so với quý 2 và lên 3,8% nhờ lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh khác. 

Chi tiết, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex - Mã chứng khoán: PLX) đã công bố doanh thu thuần đạt mức 73.695 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 113% còn lợi nhuận sau thuế đạt 190 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 137%. Còn biên lãi gộp trong quý 3 đạt mức 3,8%, so với mức 5,9% cùng kỳ năm ngoái giảm. 

Tập đoàn cũng cho biết lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh xăng dầu ở trong quý 3 đã phát sinh lỗ trong khi đó cùng kỳ lại có lãi bởi giá xăng dầu trên thế giới tiếp tục diễn biến bất thường theo xu hướng giảm cũng như chi phí khâu tạo nguồn, khâu lưu thông thực tế tăng cao hơn với chi phí định mức theo quy định được tính ở trong giá cơ sở. 
Mặc dù vậy thì lợi nhuận từ hoạt động lĩnh vực khác đã tăng so với cùng kỳ, mặc dù vậy thì một số công ty con kinh doanh trong mảng vận tải, nhiên liệu bay cũng đã hoạt động ổn định trở lại hậu dịch bệnh COVID-19. 

Ngoài ra, lợi nhuận từ hoạt động tài chính cũng đã suy giảm so với cùng kỳ bởi khoản lỗ tỷ giá là 289 tỷ đồng, trong khi đó cùng kỳ có lãi 61 tỷ đồng trong bối cảnh đồng USD liên tục tăng mạnh lên so với VND. 

Lũy kế trong 9 tháng, doanh thu thuần của Petrolimex đạt mức 225.697 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 88% nhưng lãi sau thuế giảm 79% chỉ còn 498 tỷ đồng.

Vào năm 2022, tập đoàn đã đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất là 186.000 tỷ đồng còn lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt mức 3.060 tỷ đồng. Với 614 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế trong 9 tháng thì doanh nghiệp mới hoàn thành được 20% kế hoạch về lợi nhuận nhưng đã vượt qua mức 21% chỉ tiêu doanh thu của cả năm. 

Và trong văn bản gửi Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) vào đầu tháng 11, Petrolimex cho biết chi phí kinh doanh định mức cũng đã được điều chỉnh từ ngày 11/7 nhưng vẫn còn thấp hơn so với chi phí kinh doanh thực tế bình quân đã được kiểm toán trong năm 2021 khoảng 184-598 đồng/lít, tương ứng với 13-39% so với giá bán lẻ các mặt hàng xăng, dầu.

Đối với chi phí premium nhập khẩu với mức xăng khoáng để pha chế xăng E5 RON 92, chênh lệch là 622 đồng/lít, xăng RON 95 đã chênh lệch là 551 đồng/lít còn các mặt hàng chênh lệch từ gần 300-680 đồng/lít.

Petrolimex đánh giá: "Chi phí định mức trong giá cơ sở thấp hơn nhiều so với thực tế năm 2021 đã được kiểm toán nên tập đoàn không thể triển khai các kế hoạch". 

Chính vì thế mà, Petrolimex kiến nghị Bộ Tài chính xem xét điều chỉnh và phản ánh kịp thời vào mức giá cơ sở ở chu kỳ điều hành giá gần nhất. 

Sau khi lấy ý kiến của Bộ Công Thương và nhiều doanh nghiệp xăng dầu, Bộ Tài chính cho biết cũng sẽ điều chỉnh chi phí định mức để có thể tính giá cơ sở xăng dầu ngay ở trong kỳ điều hành ngày 11/11 sắp tới. 

Chi tiết, Bộ Tài chính cũng đã nâng chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài và cảng Việt Nam với mức xăng nền để có thể phối trộn xăng E5RON92 lên mức 640 đồng/lít (tăng 290 đồng); xăng RON 95 ở mức 1.280 đồng/lít (tăng 560 đồng) còn dầu diesel 0,05S: 730 đồng/lít (tăng 160 đồng) và dầu hỏa: 1.740 đồng/lít (tăng 660 đồng).

Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI đã nhận định việc tăng phí premium và  phí vận chuyển trong việc cơ cấu giá bán lẻ xăng dầu có thể sẽ giúp cho lợi nhuận của các nhà phân phối xăng dầu như Petrolimex và PV OIL trong quý IV tăng so với quý 3. Bên cạnh đó, sự phục hồi gần của giá dầu thế giới cũng có thể giúp cho các công ty này về hưởng lợi về hàng tồn kho. 

Một doanh nghiệp ghi nhận sản xuất tăng công suất mỗi năm 5 lần

Cũng ở trong bối cảnh xăng dầu nhảy múa và khan hiếm nguồn cung, trong khi doanh nghiệp phân phối chật vật thì đầu mối sản xuất lọc dầu Bình Sơn lại liên tục tăng công suất và thu lãi đậm. 

Chi tiết, theo báo cáo tài chính hợp nhất trong quý 3 của Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (mã chứng khoán: BSR) đã ghi nhận doanh thu thuần 39.567 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 124% còn lợi nhuận sau thuế trong quý 3 giảm 4% còn 455 tỷ đồng, chủ yếu là do lỗ chênh lệch tỷ giá.

Còn trong bối cảnh giá xăng dầu liên tục cũng điều chỉnh giảm trong quý 3 còn biên lợi nhuận gộp lao dốc xuống 1,6% từ mức 20,4% trong quý 2. 

Lũy kế trong 9 tháng đầu năm 2022, doanh thu thuần của Lọc hóa dầu Bình Sơn đạt mức 126.717 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 90%; lãi sau thuế đạt 12.899 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 gấp 3,2 lần.

Trong năm 2022, BSR đề ra mục tiêu gần 91.678 tổng doanh thu còn 1.295 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế. Sau thời gian 3 quý, công ty cũng đã vượt 38% kế hoạch về doanh thu và gần gấp 10 lần mục tiêu lợi nhuận của cả năm. 

Cũng trong 9 tháng đầu năm, tổng sản lượng tiêu thụ sản phẩm của BSR hơn 5 triệu tấn, đạt mức 106% kế hoạch trong 9 tháng và đạt 78% kế hoạch của năm từ đó cung cấp khoảng 30% sản phẩm xăng, dầu cho thị trường trong nước. 

Còn đối với Nhà máy lọc dầu Dung Quất (đơn vị do BSR quản lý) với công suất vận hành trung bình là 105%. Nhà máy cũng đã sản xuất được khoảng 5,18 triệu tấn xăng dầu và vượt 6% kế hoạch trong 9 tháng và đạt mức 80% kế hoạch của cả năm 2022. 

Và trong bối cảnh nguồn cung xăng dầu trong nước bị thiếu hụt ở một số địa phương thì Nhà máy lọc dầu Dung Quất vừa nâng công suất lên mức 112% để có thể góp phần giảm áp lực về nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước. Đây cũng chính là lần tăng công suất thứ 5 trong năm 2022. 

Còn Công ty Chứng khoán VNDirect cũng dự phóng lãi ròng của Lọc hóa dầu Bình Sơn trong năm 2022 sẽ tăng 128% so với cùng kỳ nhờ vào lợi nhuận lọc dầu tăng đột biến. Mặc dù vậy thì chỉ số này cũng có thể sẽ giảm 40% vào năm 2023 khi tỷ suất lợi nhuận lọc dầu hạ nhiệt và doanh nghiệp này sẽ bước vào đợt bảo dưỡng định kỳ.