Những thông tin cần biết về gộp cổ phiếu

Gộp cổ phiếu là gì?

Hiểu theo cách đơn giản thì gộp cổ phiếu là việc làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường của một công ty cổ phần mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần hay giá trị thị trường công ty. Gộp cổ phiếu được hiểu là một hành động của công ty, được sử dụng để hợp nhất những cổ phiếu đang hiện hành thành ít cổ phiếu hơn nhưng giá trị sẽ tăng lên. Đây là quá trình khiến cho tổng số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường giảm, thông thường khi các công ty đang gặp khó khăn thì sẽ thực hiện việc gộp cổ phiếu. 

Trong đó, hành động của công ty là bất cứ một hoạt động nào mang đến sự thay đổi cho toàn bộ tổ chức, bộ máy có tác động đến các bên liên quan như cổ đông, đối tác, trái chủ… Những hành động của công ty thường sẽ được phê duyệt bởi Ban giám đốc của công ty, hay trong một số trường hợp thì các cổ đông cũng có quyền bỏ phiếu cho những quyết định quan trọng. Một công ty đại chúng nếu ban hành những hành động có tính chất thay đổi mạnh mẽ thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chứng khoán do công ty đó phát hành.

Hành động của công ty có thể xuất phát từ những vấn đề tài chính cấp bách như thanh lý, phá sản, cho đến những vấn đề đơn giản hơn là đổi tên hoặc kí hiệu giao dịch. Nếu xảy ra trường hợp này thì công ty cần phải cập nhận nhận dạng được cho chính các cổ phiếu phát hành trên sàn chứng khoán. Hành động của công ty có thể bắt buộc hoặc tự nguyện, những hành động này được tự động áp dụng cho các khoản đầu tư có liên quan còn những hành động tự nguyện lại đòi hỏi phải có sự đồng ý của các cổ đông thì mới được chấp thuận. Những hành động nhận được sự chấp thuận của các cổ đông sẽ được công bố công khai trong tuyên bố ủy quyền của công ty và được trình trước cuộc họp thường niên. 

Đặc điểm của gộp cổ phiếu trên thị trường 

Muốn hiểu rõ hơn về quá trình gộp cổ phiếu thì nhà đầu tư cần phải tìm hiểu về đặc điểm của quá trình gộp cổ phiếu này như sau:

- Ban quản trị công ty sẽ là bộ phận đề xuất gộp cổ phiếu sau đó thông qua sự chấp thuận của các cổ đông rồi mới được tiến hành. 

- Gộp cổ phiếu không làm ảnh hưởng đến giá trị của công ty nhưng sẽ khiến cho cổ phiếu mất khá nhiều giá trị. Đồng thời, khiến cho cổ phiếu của công ty gặp thêm nhiều áp lực bán mới. Ví dụ một công ty xây dựng có 10 triệu cổ phiếu đang được phát hành trên thị trường với giá giao dịch là 10 USD/cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu thấp, ban lãnh đạo sẽ nghĩ ra cách tăng giá trên mỗi cổ phiếu một cách khá giả với cách gộp cổ phiếu theo tỉ lệ 5:1. Điều này có nghĩa là cứ 5 cổ phiếu hiện hành sẽ được gộp thành 1 cổ phiếu mới, nghĩa là sau khi hoàn thành công ty sẽ có 1 triệu cổ phiếu mới (10 triệu/10), lúc này mỗi cổ phiếu sẽ có giá 50 USD. 

Qua các con số trên có thể thấy sự thay đổi tương ứng sau khi gộp cổ phiếu cho thấy công ty không tạo ra bất cứ giá trị thực nào, mà trên thực tế tổng vốn hóa thị trường trước và sau khi gộp cổ phiếu vẫn được giữ nguyên không thay đổi mà chỉ là giá của một cổ phiếu tăng lên.

Lí do và lợi ích khi tiến hành gộp cổ phiếu

Việc gộp cổ phiếu có thể mang đến những thay đổi lớn cho doanh nghiệp, nhưng các doanh nghiệp sẽ chỉ tiến hành gộp cổ phiếu trong một số trường hợp như sau: 

- Lý do đầu tiên khiến một công ty tiến hành gộp cổ phiếu chính là cổ phiếu do công ty đó phát hành đã giảm giá xuống mức thấp kỉ lục. Đây là nguyên nhân khiến cho giá cổ phiếu dễ bị tổn thương và áp lực trước sự dồn nén của thị trường, hoặc không đạt được các tiêu chuẩn trong việc niêm yết chứng khoán. Những tiêu chuẩn này thường đòi hỏi rất khắt khe và nghiêm ngặt tùy theo điều kiện của mỗi quốc gia. Tiêu chuẩn niêm yết có thể là về tài chính, cơ sở hạ tầng, chính sách khuyến khích… Mỗi quốc gia sẽ có những quy định khác nhau về việc này nhưng ở các quốc gia phát triển, có nhiều sàn chứng khoán lớn thì tiêu chuẩn niêm yết sẽ chặt chẽ hơn rất nhiều so với những thị trường nhỏ lẻ.

- Ví dụ như sàn NASDAQ có quyền hủy niêm yết cổ phiếu thường xuyên được giao dịch với mức giá thấp hơn 1 USD/cổ phiếu. Nếu như cổ phiếu bị hủy khỏi sàn này thì sẽ phải chuyển sang trạng thái cổ phiếu penny, đồng thời chỉ được niêm yết tại những sàn và thị trường dành cho những cổ phiếu có giá trị thấp. Đây là yếu tố khiến cho cổ phiếu đó khó được mua và bán hơn, do đó, các công ty bắt buộc phải gộp cổ phiếu để duy trì được ở mức giá cao hơn nhằm giải quyết được vấn đề bị hủy niêm yết. 

- Các công ty bắt buộc phải gộp cổ phiếu để duy trì được mức giá cao của hộp cổ phiếu thay vì để cổ phiếu rớt giá tự do. Thông qua việc gộp cổ phiếu các chủ thể có thể đưa ra những chính sách để không nắm giữ vị thế tại một cổ phiếu có giá thấp hơn so với mức giá tối thiểu trên thị trường. Nếu như công ty rơi vào tình cảnh không đủ điều kiện để được mua thì ngay lập tức sẽ khiến cho các chủ thể trở nên nghi ngờ, từ đó cổ phiếu cũng mất đi tính thanh khoản và độ uy tín của công ty cũng sẽ giảm sút trong mắt mọi người. 

- Một lý do nữa khiến các doanh nghiệp gộp cổ phiếu chính là khi công ty tư nhân hóa muốn giảm số lượng cổ đông thì họ thực hiện phương pháp này, như vậy các cổ đông sẽ thu hẹp số lượng cổ phần sở hữu tại doanh nghiệp. 

Tuy nhiên, việc gộp cổ phiếu có thể giải quyết được một số vấn đề khó khăn cho doanh nghiệp. Vì thế, khi một công ty thực hiện gộp cổ phiếu thường họ đang gặp phải khó khăn nên nhà đầu tư cần hết sức lưu ý.

Các tác động khi gộp cổ phiếu trên thị trường

Khi thực hiện việc gộp cổ phiếu đương nhiên sẽ làm ảnh hưởng đến thị trường, tình hình của công ty nên nhà đầu tư cần xem xét trên một số phương diện tác động của việc gộp cổ phiếu:

- Trong trường hợp gộp cổ phiếu thì số lượng cổ phiếu đang lưu thông trên thị trường sẽ giảm nhưng mệnh giá của cổ phiếu sẽ tăng lên phù hợp với tỷ lệ gộp cổ phiếu đã được đưa ra. Theo số liệu thống kê thì trường hợp gộp cổ phiếu ít khi xảy ra với những công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán uy tín, vốn hoá thị trường của công ty cao. Bởi lẽ, việc gộp cổ phiếu về bản chất là để giúp cho cổ phiếu tăng tính thanh khoản nhờ vào việc có giá hơn trên thị trường. 

- Về bản chất thì việc gộp cổ phiếu này thật ra là thủ thuật toán học để giảm lượng cổ phiếu mà tăng mệnh giá một cổ phiếu lên, nhưng vẫn không làm thay đổi giá trị vốn hoá của công ty. Đây là thủ thuật với mục đích giúp cổ phiếu đạt được mức giá hợp lý nhất nhằm dễ dàng hơn trong quá trình giao dịch mua bán, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư trước khi có ý định tăng vốn nhằm đạt được tiêu chuẩn cụ thể về niêm yết.

- Như vậy, gộp cổ phiếu có vẻ như chỉ là chuyện thủ tục, nhưng trong thực tế, một số nghiên cứu của các chuyên gia về lĩnh vực này cho thấy, gộp cổ phiếu có tác động 2 mặt lên sự phát triển của doanh nghiệp. Hiện nay, các chủ thể là các nhà đầu tư hiện tại, đặc biệt là nhà đầu tư “lướt sóng” lại nhìn nhận việc gộp cổ phiếu giống như là một tín hiệu cho thấy sức khỏe của doanh nghiệp đang sa sút, nên tăng cường bán ra hơn là mua vào, khiến cho giá cổ phiếu giảm.

- Không những thế sự mất lòng tin của các chủ thể là nhà đầu tư hiện tại khi họ phát hiện ra công ty chỉ cố thu hút nhà đầu tư mới bằng thủ thuật gộp, trong khi các nhà đầu tư hiện hữu vẫn không thể mua, bán gì được cổ phiếu đang nắm giữ (nghĩa là, thanh khoản của cổ phiếu vẫn kém).

Gộp cổ phiếu là một trong những hoạt động do các công ty phát hành đã có sự tính toán kĩ lưỡng để giải quyết một số tình trạng đang diễn ra với công ty và thường là tình hình tiêu cực. Do đó, các nhà đầu tư cần cân nhắc kĩ lưỡng nếu lựa chọn mua cổ phiếu gộp trên thị trường.