Biên an toàn trong chứng khoán và những điều cần lưu ý

Biên an toàn là gì?

Biên an toàn (tiếng Anh là Margin of Safety) được hiểu giống như một nguyên tắc đầu tư mà các nhà đầu tư chỉ mua chứng khoán khi giá thị trường thấp hơn nhiều so với giá trị thực mà chứng khoán đó có thể đạt được. Sự chênh lệch giữa hai giá trị trên được gọi là biên an toàn trong chứng khoán. Nhà đầu tư có thể tự thiết lập mức độ an toàn dựa vào nhu cầu, sở thích rủi ro mà họ tự đặt ra. Nếu như mua chứng khoán dựa trên biên an toàn này thì các nhà đầu tư sẽ tránh được những rủi ro tối thiểu có thể xảy ra đối với mình trong quá trình mua bán.

Ví dụ để nhà đầu tư có thể thấy đó là khi xây dựng một chiếc cầu có giới hạn tối đa là 20 tấn thì khi một chiếc xe 10 tấn đi qua sẽ an toàn hơn là chiếc xe 20 tấn đi qua. Bởi lẽ 10 tấn chưa chạm đến của xe chính là biên độ an toàn để đảm bảo không xảy ra sự cố về trọng tải. Còn việc đầu tư chứng khoán cũng tương tự như vậy, ví dụ mã chứng khoán này được đánh giá có giá trị 40.000 đồng thì khi mua ở mức 20.000 đồng sẽ là biên độ an toàn nếu như những phân tích được đưa ra trước đó chỉ là phỏng đoán. Còn trên thực tế khi cổ phiếu đó được bán với mức 25.000 đồng thì nhà đầu tư cũng không phải chịu khoản lỗ nào. 

Ý nghĩa của nguyên tắc biên an toàn

Trên thực tế, thị trường chứng khoán luôn biến động một cách khó lường và không thể đoán định trước. Các nhà đầu tư chỉ có thể dựa vào các dấu hiệu và kinh nghiệm để đoán xem thị trường có thể tăng hay giảm trong thời gian ngắn. Vì thế, biên an toàn đóng vai trò cực kì quan trọng trên thị trường chứng khoán như sau:

- Nhà đầu tư sẽ nắm được giá của chứng khoán đang giao dịch trên thị trường thấp hơn hay cao hơn hay ngang bằng với giá trị thực của nó. Muốn làm được điều này thì nhà đầu tư có thể nghiên cứu các thông tin của doanh nghiệp thông qua báo cáo tài chính, so sánh giá trị của cổ phiếu với giá trị vốn hóa trên thị trường ở thời điểm hiện tại. Đây là cách cực kì cần thiết và hiệu quả để đưa ra được quyết định mua bán kịp thời.

- Xác định biên an toàn cũng giúp cho các nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro khi tìm hiểu và nghiên cứu những công ty có tiềm lực về kinh tế, phù hợp với tài chính của cá nhân họ và tạo ra được lợi thế cạnh tranh với các cổ phiếu cùng ngành khác. 

- Mọi tính toán về biên an toàn cũng chỉ dựa trên sự phỏng đoán vì không phải ai cũng biết trước chính xác những gì có thể xảy ra trên thị trường, những biến động và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, trong một số trường hợp biên an toàn vẫn có thể bị sai lệch nhưng ít nhất vẫn làm giảm thiểu tối đa các rủi ro mà nhà đầu tư có thể phải đối mặt.

Nội dung của nguyên tắc biên an toàn

Thuật ngữ “Biên an toàn” được biết đến nhiều hơn thông qua sự giới thiệu của Benjamin Graham – đây là nhà đầu tư cực kì nổi tiếng người Mỹ gốc Anh cùng với những học trò của ông đã đưa ra. Một số nội dung cơ bản của nguyên tắc biên an toàn được áp dụng trong chứng khoán như sau: 

• Nhà đầu tư nên sử dụng kết hợp cả hai yếu tố định lượng và định tính, bao gồm các quy trình từ quản trị, quản lý doanh nghiệp, tài sản và thu nhập đến việc tính hiệu suất ngành để xác định giá trị nội tại của chứng khoán đó trên thị trường.
• Nhà đầu tư nên sử dụng giá thị trường làm mốc để so sánh và tính biên độ an toàn cho cổ phiếu của mình. Nhiều người thường chọn mức chiết khấu 50% cho giá trị thực của cổ phiếu được làm mục tiêu giá của mình.
• Trong quá trình đánh giá giá trị thực của doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ chủ quan về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp đó. Mỗi nhà đầu tư sẽ có những cách khác nhau để phân tích giá trị thực của công ty dựa vào báo cáo doanh thu cũng như lợi nhuận hàng năm. Việc tính toán giá trị nội tại chỉ là tương đối nên không thể chính xác, vì thế, nhà đầu tư cần phải xem xét và phân tích trên nhiều yếu tố khác nhau nhằm mang lại hiệu quả cao hơn trong nguyên tắc.

Nguyên tắc biên an toàn của Graham dựa trên những giá trị thực tế đã được đúc kết như sau: 

• Ông biết rằng mỗi một mã cổ phiếu có giá 2 đô la sẽ có thể giảm 1 đô là hoặc tăng 3 đô la trong tương lai. 
• Ông nhận ra rằng giá trị hiện tại là 2 đô la có thể sẽ mất đi hoặc tăng lên tùy vào thời điểm. Ông đã chỉ ra việc mua một cổ phiếu giá nhỏ hơn so với giá trị thực thì ông sẽ hạn chế được tối thiểu những tổn thất có thể xảy ra với cổ phiếu của mình. 

Ví dụ về nguyên tắc biên an toàn

Một nhà đầu tư xác định giá trị thực của cổ phiếu B là 60 đô la, thấp hơn giá trị cổ phiếu trên thị trường của nó là 70 đô la. Người này có thể áp dụng biên an toàn là 50% với giá mục tiêu để mua cổ phiếu B mà họ đang mong muốn là 35 đô la. Trong ví dụ này, nhà đầu tư có thể thấy giá 70 đô la là hợp lý nhưng lại không xem xét, tính toán đến việc mua vì giá trị thực của nó là 60 đô la. Vì thế, để hạn chế các rủi ro có thể xảy ra họ lại đặt mua ở ngưỡng 40 đô la. Khi sử dụng nguyên tắc này nhiều khả năng nhà đầu tư ssex không mua cổ phiếu B trong tương lai. Tuy nhiên, khi giá giảm xuống 40 đô la thì họ có thể xem xét và đặt lệnh mua. 

Với nguyên tắc biên an toàn, nhà đầu tư hoàn toàn mua được cổ phiếu dưới mức giá trị thực của nó để đảm bảo hạn chế rủi ro có thể xảy ra. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn cần phải tìm hiểu về các kĩ năng, yếu tố và tác động đến thị trường để đưa ra quyết định mua bán cổ phiếu. Một số yếu tố có thể tham khảo như chỉ số, xu hướng thị trường… 

Đối với những nhà đầu tư mới gia nhập thị trường thì cần phải tìm hiểu và học hỏi cách tính biên an toàn từ những người đi trước. ĐỒng thời, không nên liều lĩnh áp dụng ngay biên an toàn vào trong các giao dịch mua bán vì có thể mang đến những rủi ro không thể lường trước được. Cách tính biên an toàn này chỉ phù hợp với những người đã thực hiện giao dịch trên thị trường chứng khoán, vì đây không phải là việc dễ dàng mỗi cổ phiếu khác nhau sẽ cho ra những kết quả khác nhau nên cần đến sự tính toán kĩ lưỡng và chính xác.

Nhà đầu tư nào nên sử dụng biên độ an toàn?

Câu hỏi nhà đầu tư nào nên sử dụng biên an toàn được rất nhiều người đặt ra khi mới tham gia vào thị trường chứng khoán. Bất cứ nhà đầu tư nào cũng có thể sử dụng biên an toàn để tính toán từ đó đưa ra những kế hoạch đầu tư phù hợp với chiến lược đầu tư của mỗi người chơi. Song, những nhà đầu tư nên sử dụng biên độ an toàn chính là những nhà đầu tư trung và dài hạn. Đây là những người không cần thu lại lợi nhuận ngay mà họ sử dụng dòng tiền nhàn rỗi của mình để  đầu tư trong một thời gian dài, cho nên việc tính toán biên độ an toàn để đưa ra một kế hoạch đầu tư là điều hết sức cần thiết.

Bởi lẽ, đối với một cổ phiếu bị định giá thấp thì để tăng lên đúng  với giá trị nội tại thì sẽ cần một khoảng thời gian nhất định có thể là một năm, hai năm hoặc vài năm mà cũng có thể là nhiều hơn. Những nhà đầu tư ngắn hạn sẽ không thể dùng biên độ an toàn để tính toán một cách chính xác khi nào bán và khi nào mua nên họ sẽ không ít khi dùng biên độ an toàn để tính toán trong thời gian ngắn.

Biên độ an toàn không quyết định được việc chắc chắn giao dịch của nhà đầu tư sẽ thành công, vẫn có thể xảy ra những sai lệch nhất định. Tuy nhiên, đây sẽ là một cách để giảm thiểu tối đa những rủi ro mà nhà đầu tư có thể phải đối mặt, đồng thời giảm bớt những sai số xảy ra trên thị trường.