Những rủi ro tiềm ẩn từ AI: Từ gây thất nghiệp hàng loạt đến tiếp quản cả thế giới

Theo Business Insider, Trung tâm An toàn AI (CAIS) tại San Francisco đã đưa ra một cảnh bảo về sự nguy hiểm của AI. Họ đã ví nó như chiến tranh hạt nhân và đại dịch toàn cầu. Đây là nhóm hoạt động được sự ủng hộ của nhiều chuyên gia AI hàng đầu, trong đó có cả người đứng đầu OpenAI - công ty tạo ra ChatGPT, Sam Altman.

Theo Phó giáo sư David Krueger, nhà nghiên cứu AI tại Đại học Cambridge, sự lo ngại về AI hiện nay có thể vẫn sớm nhưng không thừa. Chia sẻ với BI, ông nói rằng chúng ta không có nhiều thì giờ để chuẩn bị đối mặt với những nguy hiểm tiềm ẩn có thể xảy ra trong tương lai.

Một số chuyên gia dựa trên quan điểm này đã nêu ra nguy cơ AI tạo sinh có thể ảnh hưởng tới con người theo chiều hướng tiêu cực.

Gây thất nghiệp trên diện rộng

Theo Abhishek Gupta, nhà sáng lập Montreal AI Ethics Institute, viễn cảnh AI gây thất nghiệp là mối đe dọa thực tế, cấp bách và tức thì nhất. Một số công ty đã dùng hay lên kế hoạch sử dụng AI để thay thế nhân sự. Vào tháng trước, CEO IBM Arvind Krishna cho hay sẽ cắt giảm 7.800 nhân viên, ngoài ra cũng giảm tốc độ tuyển dụng với những vị trí có thể bị thay thế bởi AI.

Nói với Bloomberg, Krishna cho biết có thể dễ dàng thấy được 30% công việc trong đó sẽ bị AI thay thế và tự động hóa chỉ trong nửa thập kỷ nữa.

Nghiên cứu của Goldman Sachs trước đó cho thấy những siêu AI như ChatGPT có thể tạo nên hàng loạt sản phẩm với sản lượng lớn và chất lượng không kém gì con người. Điều đó giúp cải thiện GDP toàn cầu hàng năm lên 7% trong 1 thập kỷ bằng cách tự động hóa khoảng ¼ loại công việc hiện có. Theo đó, 300 triệu lao động full time tại các quốc gia lớn như Mỹ và châu Âu sẽ rơi vào cảnh thất nghiệp nếu như hoạt động đúng như kỳ vọng và không bị kìm hãm.

Lan truyền thông tin sai lệch

Các chuyên gia cho biết sự thiên kiến có thể là một rủi ro nghiêm trọng khi con người dùng AI để đưa ra quyết định mang tính xã hội rộng lớn.

Vấn đề này phản ánh rõ nhất ở các mô hình AI tạo ảnh từ văn bản như Dall-E hay Stable Diffusion. Vào tháng 4, những công cụ này nhận ý kiến trái chiều về phân biệt chủng tộc, khi mặc định tạo ảnh người châu Phi sống trong hoàn cảnh cùng cực có khuôn mặt hốc hác và dùng dụng cụ thô sơ để làm việc. Mặt khác, ảnh người lao động châu Á lại có khuôn mặt hạnh phúc, tươi sáng hơn, và có mặt trang phục công nhân đầy đủ.

Công nghệ sàng lọc gia đình Allegheny được phát triển tại Mỹ năm 2020 để dự đoán trẻ mồ côi nào có nguy cơ bị bạo hành bởi bố mẹ nuôi. Theo quá trình triển khai, giải pháp đã gặp nhiều vấn đề như đánh đồng rằng các ba mẹ trong cảnh nghèo khổ luôn có sự vô tâm và dễ ngược đãi con cái. Theo thừa nhận của Sở Dịch vụ Nhân sinh tại các bang, nó có thể thiên kiến về vấn đề thu nhập và chủng tộc.

Gupta của Viện Đạo đức AI Montreal cho biết các quyết định mang tính thiên kiến có thể ngày càng khó bị phát hiện khi AI càng trở nên thông minh. Hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra nếu để những hệ thống như vậy quyết định liên quan đến đời sống, chẳng hạn như phê duyệt khoản phúc lợi.

AI xâm chiếm thế giới

Trí tuệ nhân tạo tổng hợp AGI sẽ vượt khỏi khả năng kiểm soát của loài người cũng là một trong những rủi ro hay được nhắc đến nhiều nhất.

Không giống với AI thường, AGI có thể thay con người thực hiện những nhiệm vụ khác nhau, từ tự học hỏi đến nhân bản chính chúng. Fortune cho biết AGI được cho là phức tạp hơn nhiều so với AI tạo sinh hiện tại với khả năng tự nhận thức về những gì nó nói và làm. Xét về lý thuyết, công nghệ AI này sẽ khiến con người phải lo ngại.

Krueger cho biết an ninh quốc phòng chính là ví dụ rõ ràng nhất về mối nguy hiểm của AGI có thể tạo ra. Ông nói rằng việc cạnh tranh quân sự với vũ khí tự động là minh chứng cụ thể nhất về việc AI có thể giết chết nhiều người đến như thế nào. Một kịch bản chiến tranh tổng lực với các cỗ máy tích hợp AI là nòng cốt sẽ rất dễ xảy ra.

Khảo sát của Đại học Stanford hồi tháng 4 cho thấy có 56% nhà khoa học máy tính và nhà nghiên cứu AI tin rằng AI tạo sinh sẽ sớm dịch chuyển sang AGI. 

Có 36% chuyên gia đánh giá AGI có thể dẫn tới thảm họa cấp hạt nhân, và 58% cho rằng AGI là một mối quan tâm lớn. Theo một số chuyên gia nhận định, AGI có thể đại diện cho thứ là “điểm kỳ dị về công nghệ”. Đó là điểm giả định trong tương lai, trong khi máy móc vượt quá tầm kiểm soát của con người theo cách không thể đảo ngược và có thể gây nên mối rủi ro cho nền văn minh.

Nói với Fortune, Demis Hassabis, CEO DeepMind - công ty về AI của Google cho biết những năm qua, sự tiến bộ về AI và các mô hình AGI là rất đáng ngạc nhiên. Ông không thấy bất kỳ nguyên nhân nào khiến tiến độ đó bị chậm đi. Chúng ta chỉ còn vài năm, hoặc muộn nhất là 10 năm để có thể chuẩn bị điều gì đó.

Dẫu vậy, không phải ai cũng đồng tình với viễn cảnh AI thống trị thế giới. Gần đây nhất, giáo sư Yann LeCun, một trong bốn người đặt nền móng cho sự phát triển AI và từng nhận giải thưởng Turing năm 2018 đã nhận định rằng thế giới nên tập trung vào những rủi ro hiện hữu và AI cũng không thông minh bằng chó mèo.

Dẫn lời LeCun, BBC đề cập rằng việc AI thống trị thế giới sẽ không xảy ra mà đó chỉ là sự phỏng chiếu bản chất con người lên máy móc. Vào một thời điểm nào đó, máy tính sẽ thông minh hơn loài người, nhưng để đạt tới cảnh giới đó sẽ thực sự rất lâu nữa.