Nhóm ngành nào sẽ được hưởng lợi khi Trung Quốc mở cửa trở lại?

Theo Nhịp sống thị trường, sau hơn 2 năm thực hiện chính sách Zero-COVID, phong tỏa nhiều thành phố lớn để ngăn chặn đà lây lan của dịch bệnh khiến cho chuỗi cung ứng toàn cầu bị ảnh hưởng, cuối cùng đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc đã cho thấy những động thái về việc tái mở cửa trở lại nền kinh tế qua một số phát biểu tích cực trong thời gian gần đây. Chứng khoán BSC cho rằng, với tư cách là quốc gia nhập khẩu hàng đầu của Việt Nam, việc Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ có những tác động nhất định đến nền kinh tế nước ta.

Tình trạng xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc được cải thiện

Trung Quốc là đối tác nhập khẩu chính của Việt Nam trong công đoạn Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Do đó, việc Trung Quốc mở cửa trở lại có thể giúp cải thiện một phần nào đó tình trạng tăng trưởng xuất nhập khẩu đang chậm dần của Việt Nam.

Trong giai đoạn 2017 - 2021, Việt Nam tiếp tục duy trì mức nhập siêu lớn với giá trị ngày càng gia tăng. Tốc độ tăng trưởng nhập khẩu trung bình ở mức 17,5% trong khi xuất khẩu chỉ tăng 12,3%. Nguyên nhân của hiện tượng này đến từ xu hướng chuyển dịch chuỗi sản xuất công nghiệp từ Trung Quốc sang Việt Nam. Trong 9 tháng đầu năm 2020 và 9 tháng đầu năm 2022 là hai giai đoạn chứng kiến tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu Việt Nam -  Trung Quốc suy giảm rõ rệt nhất. Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu tăng trưởng 15,1% và nhập khẩu tăng 4,1%. Trong khi đó, con số này vào 9 tháng đầu năm 2022 lần lượt là 6,2% và 12,1%. Nguyên nhân chủ yếu gây ra là do đây là 2 năm Trung Quốc thực hiện chính sách zero-COVID đồng thời đóng cửa biên giới. Chính sách này đã làm hạn chế lượng hàng hóa giao thương giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Do đó, việc Trung Quốc mở cửa trở lại có thể khiến tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu của Việt Nam và Trung Quốc được cải thiện hơn trong 1 tháng cuối năm 2022 và sang cả năm 2023. 

Gia tăng tốc độ hồi phục của ngành dịch vụ lữ hành trong năm 2022 và 2023

Có thể thấy, trong suốt giai đoạn năm 2015-2021, khách du lịch Trung Quốc chiếm trung bình 29,5% trong cấu phần lượng khách du lịch tới Việt Nam hàng năm. Kể cả trong 2 năm Covid-19, khách du lịch từ Trung Quốc vẫn chiếm cấu phần lớn, lần lượt ở mức 34,1% và 43,5% trong hai năm 2020 - 2021. Những con số này cho thấy Trung Quốc đã đóng góp một phần khá lớn vào hoạt động kinh doanh ngành nghề du lịch và ăn uống tại Việt Nam.

Xét trong giai đoạn 9 tháng đầu năm 2022, chính sách đóng cửa biên giới của Trung Quốc đã khiến số lượng khách du lịch suy yếu và giảm xuống chỉ còn chiếm khoảng 3% trong tổng lượng khách du lịch đến Việt Nam, trong khi tỷ lệ này vào giai đoạn 2015 - 2021 đạt gần 30%.

Xét về giá trị lũy kế của ngành dịch vụ, mặc dù giá trị mảng dịch vụ lưu trú và ăn uống đã phục hồi gần như trở lại giai đoạn trước dịch Covid-19, tuy nhiên dịch vụ lữ hành vẫn còn cách một khoảng khá xa. Cụ thể, lũy kế ngành dịch vụ lưu trú ăn uống trong 9 tháng đầu năm 2022 đạt 431.000 tỷ đồng (tăng 55% so với cùng kỳ), tương đối sát so với con số của năm 2019. Tuy nhiên, lũy kế ngành dịch vụ lữ hành chỉ đạt khoảng 18.000 tỷ đồng dù có mức tăng trưởng mạnh là 295% so với cùng kỳ nhờ mức nền hấp dẫn của năm ngoái.

Như vậy, mặc dù kết quả tăng trưởng ấn tượng nhưng ngành dịch vụ lữ hành vẫn chưa thể hồi phục trở lại mức của năm 2019 là 34.000 tỷ đồng. Theo đó, BSC kỳ vọng lượng khách du lịch Trung Quốc trở lại Việt Nam sẽ làm gia tăng tốc độ phục hồi của ngành dịch vụ lữ hành trong năm 2022 và 2023.

Bên cạnh đó, BSC cũng chỉ ra một số nhóm ngành có thể được hưởng lợi tích cực từ động thái mở cửa của Trung Quốc.

Trước tiên là nhóm ngành tiêu dùng, lương thực và chăn nuôi. Sự kiện Trung Quốc mở cửa nền kinh tế có thể sẽ tác động tích cực đến biên lợi nhuận gộp của nhóm ngành tiêu dùng, lương thực và chăn nuôi nhờ xu hướng giảm của chi phí vận chuyển khi mà vấn đề tắc nghẽn tại các cảng của Trung Quốc được giải quyết. Cùng với đó, các doanh nghiệp có doanh thu xuất khẩu sang Trung Quốc cũng được hồi phục đáng kể khi nhu cầu phục hồi, đặc biệt là nhóm xuất khẩu lúa gạo khi đây là thị trường lớn thứ 2 tại Việt Nam với khoảng 14% thị phần về giá trị trong 9 tháng đầu năm 2022.

Thứ hai, ngành hàng không. Trường hợp Trung Quốc mở cửa trở lại, hàng không cũng sẽ là một trong những ngành được hưởng lợi do các đường bay quốc tế được phục hồi do Trung Quốc là thị trường hàng không lớn nhất đến Việt Nam. Theo thống kê của BSC, sản lượng khách du lịch đến từ Trung Quốc chiếm 32% tổng sản lượng khách quốc tế trước dịch.

Thứ ba, nhóm doanh nghiệp thủy sản. Chứng khoán BSC cho rằng việc mở cửa của Trung Quốc sau thời gian dài theo đuổi chính sách zero-Covid sẽ tác động tích cực đến ngành cá tra của Việt Nam. Nguyên nhân bởi Trung Quốc luôn thuộc nhóm thị trường tiêu thụ cá tra lớn nhất và việc bị thắt chặt tiêu dùng trong gần 3 năm dịch khiến cho nhu cầu bị kìm nén trong khi tồn kho ở mức thấp. Vì vậy, BSC kỳ vọng việc Trung Quốc mở cửa sẽ kéo theo nhu cầu tiêu thụ cá tra tăng cao, qua đó giúp ngành cá tra tăng trưởng.

Đã 3 năm kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện và bùng phát, Trung Quốc vẫn tiếp tục kiên trì theo đuổi chính sách chống dịch hà khắc - Zero COVID. Các nhà đầu tư hiện đang hy vọng đất nước tỷ dân này sẽ sớm mở cửa trở lại. Nhìn chung, tác động của Zero Covid tới hoạt động kinh tế - xã hội là khá lớn, nhiều nhà phân tích dự đoán Trung Quốc khó có thể bắt đầu nới lỏng chiến lược Zero COVID trước kỳ họp quốc hội vào tháng 3 năm sau.