Nhiều doanh nghiệp muốn đầu tư vào TP HCM, phát triển theo hướng kinh tế xanh

Theo VnExpress, vừa qua "CEO 100 Tea Connect" - chương trình gặp gỡ 100 lãnh đạo doanh nghiệp, tổ chức, địa phương trong và ngoài nước thông qua chiêu đãi trà đặc sản, thuộc khuôn khổ "Diễn đàn Kinh tế TP HCM 2023" đã được tổ chức tại TP HCM. Sự kiện đánh dấu lần đầu tiên địa phương tổ chức gặp gỡ và kết nối doanh nghiệp theo sáng kiến “tiệc trà”.

Theo ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP HCM, thành phố đang đối mặt với những thách thức như ùn tắc giao thông, nhân lực thiếu hụt, biến đổi khí hậu, tác động của tính chu kỳ trong phát triển kinh tế. Thành phố hiện đang tiến hành tái cơ cấu và xác định kinh tế xanh là động lực tăng trưởng ở giai đoạn tới nhằm giải quyết những khó khăn.

Nhiều doanh nghiệp và tổ chức quốc tế bày tỏ nguyện vọng sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và đầu tư. Theo ông Han Sang Deog, Phó tổng giám đốc điều hành Samsung Engineering Việt Nam, ông đã quan tâm và xem xét đầu tư vào lĩnh vực xử lý nước thải và đốt rác phát điện tại TP HCM từ lâu.

Doanh nghiệp của ông đề xuất chiến lược có tên "Tổ hợp môi trường tích hợp". Đó là khu phức hợp môi trường kinh tế tuần hoàn, trong đó có cả xử lý chất thải, nước và khí sinh học, dùng năng lượng tự sản xuất mà không cần dùng tới nguồn năng lượng bên ngoài.

Ông Han Sang Deog cho biết các cơ quan liên quan và Samsung cần phối hợp làm việc cùng nhau để tìm ra giải pháp tối ưu từ giai đoạn tạo lập kế hoạch. Ông nói: “Khi nhận được sự hỗ trợ về chính sách từ chính phủ, chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm toàn bộ chuỗi giá trị dựa trên việc giới thiệu, ứng dụng công nghệ, thực hiện đầu tư và cung cấp giải pháp cấu trúc tài chính, thiết kế, thi công và quản lý vận hành".

Theo ông Gabor Fluit, Chủ tịch Euro Charm cho biết Thỏa thuận Xanh châu  u (EGD), Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) vừa mang đến cơ hội vừa tạo ra sức ép cho các doanh nghiệp xuất khẩu đến thị trường này. Do đó, tổ chức sẵn sàng hỗ trợ các đơn vị tìm ra cách triển khai thực hành tuân thủ.

Ông Gabor Fluit nói: “Chúng tôi mong muốn hỗ trợ thông qua chuyển giao công nghệ, chia sẻ mô hình, xây dựng năng lực cho các dự án, từ đó giúp TP HCM trở thành trung tâm xuất khẩu vào EU".

EuroCham sẽ tổ chức hàng loạt hoạt động để hỗ trợ doanh nghiệp Việt thích ứng với EGD trong những tháng tới.

Theo nhận định của bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Tổng giám đốc công ty Cơ điện lạnh REE, TP HCM chưa bắt kịp nhu cầu của nền kinh tế tuần hoàn và mong rằng các dự án của công ty tại đây được cân nhắc nhanh hơn.

REE theo đó đang chờ tới 18 tháng mới có thể định hình được địa điểm cho nhà máy đốt rác lấy điện công suất mỗi ngày 2.000 tấn. Bà Thành nói: "Chúng tôi có thể đầu tư điện mặt trời trên tất cả mái nhà công sở, trường học, bán điện cho thành phố như giá điện lực". Ba năm trước, đề xuất đã được đưa ra nhưng chưa được xem xét.

Một số ngân hàng nước ngoài cũng kiếm tìm cơ hội giải ngân tài chính xanh (vốn cho vay phục vụ các dự án phát triển bền vững) tại TP HCM. Theo bà Tracy Wong Haris, Phụ trách tài chính bền vững tại châu Á của Standard Chartered, ngân hàng có ngân sách dồi dào cho lĩnh vực đổi mới sáng tạo bền vững và kỳ vọng muốn được đồng hành với địa phương để có thể giải ngân nguồn quỹ này.

Trong khi đó, ông Ramachandran A.S, Tổng giám đốc ngân hàng Citi Việt Nam cho biết TP HCM là trung tâm của tài chính xanh với nhiều doanh nghiệp đa quốc gia xuất hiện tại đây với cam kết sẽ tăng trưởng bền vững, dài hạn. Thế nhưng, khu vực tư nhân vẫn còn thiếu nhiều vốn cho kinh tế xanh. Ông nói: “Chúng tôi có kế hoạch cung cấp tài trợ trung và dài hạn cho các dự án xanh, đảm bảo gia tăng tính cạnh tranh cho các nhà sản xuất”.

Tuy vậy, các chuyên gia đã đưa ra hàng loạt khuyến nghị và kinh nghiệm để thực sự thu hút các nguồn vốn đầu tư bền vững và hỗ trợ doanh nghiệp có thể yên tâm đóng góp cho sự phát triển kinh tế xanh.

Theo ông Ricardo Valente, Ủy viên hội đồng thành phố về kinh tế và tài chính thành phố Porto (Bồ Đào Nha), TP HCM nên đặt hàng bài toán kinh doanh tuần hoàn để các doanh nghiệp tham gia vào. Từ đó, sẽ chọn giải pháp nào tốt. Bên cạnh đó, cách khuyến khích khác là miễn giảm thuế. Ông lấy ví dụ: “Chúng tôi đã xây dựng chỉ số môi trường, miễn giảm thuế cho các công ty đáp ứng các chỉ số này”.

Theo ông Ichisaka Hirofumi, Giám đốc quan hệ quốc tế tỉnh Osaka (Nhật Bản), đây là tỉnh đầu tiên triển khai mô hình quản lý doanh nghiệp có quy định về yếu tố môi trường rõ ràng vào năm 1973. Theo đó, nơi này trở thành tiên phong khi vượt qua những vấn đề ô nhiễm môi trường và duy trì được đà tăng trưởng ổn định, bền vững.

Nhiều doanh nghiệp hiện cho rằng TP HCM cần có đề xuất đối với bộ ngành trung ương để xây dựng các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn thế nào là xanh một các chi tiết cho các lĩnh vực ngành nghề.

Ông Phạm Văn Việt, CEO Việt Thắng Jean, Phó chủ tịch Hội Hội Dệt May Thêu Đan TP HCM nói: “TP HCM nên cùng các hiệp hội, ban ngành cùng đóng góp xây dựng các tiêu chí, hàng rào pháp lý xanh hóa ngành dệt may”.

Ông Lê Anh, Giám đốc phát triển bền vững của công ty Nhựa tái chế Duy Tân cũng kỳ vọng rằng thành phố có cơ quan đầu mối để hỗ trợ xử lý những khó khăn cho doanh nghiệp trong lĩnh vực tái chế. Ông nói: “Chúng tôi cũng cần bộ quy chuẩn cho sản phẩm tái chế, và tiêu chuẩn an toàn sản phẩm tái chế".

Trong khi, Standard Chartered thì mong muốn Ngân hàng nhà nước tạo môi trường thuận lợi hơn dành cho tài chính xanh. Ông Phan Văn Mãi cho biết đầu tàu kinh tế của đất nước đang phác thảo khung chiến lược xanh đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2050, xác định doanh nghiệp và người dân là trung tâm chuyển đổi và tập trung vào 4 nội dung.

Đầu tiên là nguồn lực xanh bao gồm nhân lực trình độ cao, hợp tác quốc tế và tài chính xanh. Hai là hạ tầng xanh, gồm tiết kiệm nước, chuyển đổi năng lượng và tuần hoàn tài nguyên. Ba là hành vi xanh trong giao thông, tiêu dùng và xây dựng. 

Và cuối cùng là các ngành nghề, lĩnh vực tiên phong chuyển đổi xanh như khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, sản xuất công nghệ cao, du lịch, thực phẩm, nông nghiệp và đưa huyện Cần Giờ thành địa phương xanh, nghĩa là trung hoa carbon vào 2035.

Bởi vậy, theo ông Mãi, TP HCM hiện có một số nhóm vấn đề lớn rất cần đề xuất của các doanh nghiệp và chuyên gia. Đầu tiên là chuyển đổi năng lượng. Mỗi ngày tại đây hiện đều tiêu thụ khoảng 90 triệu kWh với phần lớn nguồn cung từ bên ngoài và nhiệt điện, điện sạch chỉ ở mức 7,6%. Theo mục tiêu đặt ra, TP HCM đạt 25% vào năm 2025 và 35-40% điện sạch vào năm 2030. Vấn đề đặt ra là thể chế, chính sách, công nghệ và vốn.

Thứ hai là giao thông xanh. Phương tiện cá nhân, chủ yếu là xe máy đang chi phối hệ thống giao thông khu vực nội đô. Vào năm 2019, TP HCM có 777 xe máy và 81 ô tô trên 1.000 dân và vấn đề đặt ra là cần giảm phương tiện cá nhân.

Thứ 3 là xử lý nước thải, rác thải, TP HCM mỗi ngày thải ra khoảng 9.500 tấn chất thải rắn, rác sinh hoạt bình quân 0,98 kg mỗi người mỗi ngày. Theo đó, cần có chính sách, công nghệ và vốn.

Thứ 4 là vấn đề tín chỉ carbon. Theo Nghị quyết 98, Thành phố được phép thí điểm giao dịch tín chỉ carbon, tuy nhiên cần chuyên gia tư vấn về mô hình thí điểm, pháp lý cũng như cách làm.

Theo Chủ tịch TP HCM, thành phố sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp tại sự kiện “tiệc trà” này để có thể hoàn thiện khung chiến lược phát triển xanh tới năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trong tháng 9/2023.

Ông cho biết thêm, địa phương sẽ đề xuất ban hành các quy chuẩn dựa trên nghiên cứu các quy chuẩn quốc tế chi phối các hoạt động về tiêu dùng, sản xuất và phát triển xanh.