Năm 2022: Nền kinh tế Việt Nam vẫn là điểm sáng trong bức tranh chung

Trong tuần vừa qua, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cùng với Ngân hàng Thế giới (WB) đã công bố cập nhật kinh tế vĩ mô tháng 12 và một số dự báo cho năm 2023.

Nền kinh tế Việt Nam là điểm sáng năm 2022

Theo như báo cáo tháng 12, WB đánh giá hai động lực tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong thời gian qua là xuất khẩu cùng với nhu cầu trong nước đều đã chững lại; chưa kể tiêu dùng hậu Covid-19 cũng đang có dấu hiệu phục hồi chậm chạp. Tăng trưởng sản xuất công nghiệp trong tháng 11 đã giảm còn 5,3% so với cùng kỳ năm trước, mức thấp nhất kể từ tháng 2 năm nay.

Đáng chú ý, chỉ số quản lý thu mua (PMI) trong lĩnh vực chế tạo - chế biến cũng ghi nhận lần đầu tiên trượt về vùng suy giảm và thấp hơn mốc 50 điểm kể từ tháng 10 năm ngoái. Dù vẫn được đánh giá ở mức cao nhưng doanh số bán lẻ cũng ghi nhận tốc độ giảm dần; trong tháng 10 là 17,5%, thấp hơn đáng kể so với mức 20,7% của cùng kỳ năm trước.

Theo như giới quan sát toàn cầu, những thách thức của nền kinh tế Việt chủ yếu xuất phát từ ảnh hưởng của nền kinh tế toàn cầu, khi nhiều thị trường đối tác của Việt Nam hầu hết đều gặp khó khăn. Những khó khăn chung của nền kinh tế Việt Nam nói riêng, toàn cầu nói chung trong thời gian qua bao gồm: Dịch bệnh Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp; cuộc chiến giữa Nga và Ukraine chưa có dấu hiệu dừng lại; giá cả năng lượng tăng cao và lạm phát ngày càng tăng, nhiều ngân hàng trung ương trên toàn cầu đang thắt chặt chính sách tiền tệ đã khiến nhiều nền kinh tế lớn phải lao đao, bao gồm cả Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ.

Trong bối cảnh nhiều khó khăn và thách thức như thế, kinh tế Việt Nam đã trở thành một điểm sáng. Cụ thể, theo báo cáo mới nhất được công bố vào tuần trước, ADB đã hạ thấp dự báo tăng trưởng kinh tế đối với khu vực châu Á và Thái Bình Dương. Sau khi đã hạ dự báo, mức tăng trưởng kinh tế của khu vực trong năm nay là 4,2%, năm tới là 4,6%. Tuy nhiên, đối với Việt Nam lại hoàn toàn khác khi ADB đã nâng mức dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2022 lên 7,5% trong khi lạm phát được điều chỉnh hạ xuống chỉ còn 3,5%.  

Đồng quan điểm, Ngân hàng đầu tư Natixis (trụ sở ở Paris, Pháp) cũng dự báo mức tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong năm nay là 7.5%. Chia sẻ với tuổi trẻ, bà Alicia Garcia Herrero - kinh tế trưởng phụ trách châu Á - Thái Bình Dương của Ngân hàng đầu tư Natixis cho biết: “Với cơ sở hạ tầng được cải thiện từ đường xá cho đến năng lượng, nhờ đầu tư mạnh mẽ trong thập kỷ qua và chính sách tự do hóa thương mại, Việt Nam đã biến mình trở thành điểm đến thu hút đối với các nhà đầu tư trên thế giới đang muốn đa dạng hóa chuỗi sản xuất khỏi Trung Quốc”. Đồng thời, bà Herrero cũng khẳng định, Việt Nam chính là nền kinh tế phát triển nhanh nhất năm 2022 của châu Á. 

Năm 2023 với nhiều thách thức

Những dự báo cho năm 2023 cho đến thời điểm hiện tại hầu hết đều đi theo hướng cho rằng, nền kinh tế toàn cầu sẽ phát triển chậm lại. Dù là một trong những quốc gia ổn định nhất, nền tăng trưởng của Việt Nam nhiều khả năng cũng bị kéo chậm theo xu hướng chung.

Theo bà Herrero nhận định, dù Việt Nam thu hút thành công việc sản xuất từ những công ty đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), thế nhưng nhu cầu trên thế giới ngày càng chậm lại đã tác động đáng kể đến điều này. Cụ thể, vị chuyên gia này bổ sung: “Đối với vấn đề tăng trưởng GDP, chúng tôi kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam năm 2023 sẽ đạt mức tăng trưởng 6,5% trong bối cảnh tiêu dùng và xuất khẩu đang ngày càng chậm lại. Đồng thời, Việt Nam vẫn là một trong số những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới nhờ dòng vốn FDI khỏe mạnh trong bối cảnh các công ty đang tiếp tục đa dạng hóa chuỗi cung ứng”.

Trong nền kinh tế Việt Nam, xuất khẩu vẫn chiếm một tỷ trọng đáng kể. Vì thế, Việt Nam cần phải đặc biệt chú ý đến biến động từ những đối tác lớn như Mỹ và EU. Theo đánh giá của vị chuyên gia này, thời điểm hiện tại nhu cầu tại Mỹ và EU đang giảm nhanh; điều này sẽ tác động tiêu cực lên những nền kinh tế châu Á (bao gồm cả Việt Nam), đặc biệt là những nước đang có độ mở lớn đối với nền kinh tế thế giới thông qua hoạt động thương mại và đầu tư. Trong số những quốc gia châu Á, Việt Nam đang là nước chịu ảnh hưởng lớn nhất từ nhu cầu bên ngoài khi xuất khẩu sang Mỹ và EU đang chiếm 41% tổng xuất khẩu và 38% GDP.

Bước sang năm 2023, một trong những diễn biến được chú ý nhất nằm trong khả năng phục hồi của thị trường Trung Quốc hậu Covid-19. Theo Natixis, Trung Quốc sẽ tiếp tục mở cửa từ đây cho đến sau tháng 3 năm tới, tạo cơ hội để doanh nghiệp bán lẻ phục hồi nhanh, thị trường du lịch cũng được hưởng tác động tích cực. 

Ông Steven Okun, cố vấn cấp cao tại Công ty tư vấn McLarty Associates nhận định, các doanh nghiệp nước ngoài trong tình hình địa chính trị như hiện nay rất có thể sẽ tạm ngưng việc đầu tư mới vào thị trường Trung Quốc và chuyển chuỗi sản xuất sang các nước khác, điển hình như Ấn Độ và Việt Nam. Dù Trung Quốc có chấm dứt chính sách “Zero Covid” cũng không làm xu hướng này thay đổi. Trong bối cảnh các quốc gia như Mỹ và đối tác đang tiến tới mục tiêu hạn chế đầu tư và phụ thuộc vào Trung Quốc, Việt Nam tiếp tục trở thành điểm đến, là lựa chọn cho những công ty Mỹ, Nhật Bản và châu  u có thể rời khỏi thị trường tỷ dân. 

Nếu muốn thu hút những hoạt động kinh doanh lớn, phức tạp hơn rời khỏi Trung Quốc hay tìm cách thâm nhập vào những thị trường đang phát triển tại Đông Nam Á, Việt Nam cần phải tìm cách đầu tư và thu hút nhiều khía cạnh, từ nguồn nhân lực cho đến cơ sở hạ tầng để đáp ứng những điều này. 

Theo nhận định của ông Steven Okun, Việt Nam sở hữu một vị trí địa lý vô cùng thuận lợi. Điều này giúp giảm thiểu các thách thức, trở thành điểm đến cho những công ty đang mong muốn có thể đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc. Bên cạnh vị trí địa lý thuận lợi và tuyến đường vận chuyển quan trọng, Việt Nam còn sở hữu lượng dân số trẻ trung, đông đảo. Do đó, dù trong môi trường vĩ mô khó khăn thì Việt Nam vẫn là một địa điểm có khả năng cạnh tranh cao. Trong thời gian tới, các doanh nghiệp và nhà đầu tư sẽ chú trọng theo dõi cách Chính phủ Việt Nam giải quyết môi trường địa chiến lược đầy thách thức này.