Lợi nhuận trước thuế của toàn ngành ngân hàng "giảm tốc": Nguyên nhân là gì?

Năm 2023, lợi nhuận trước thuế của toàn ngân hàng sẽ giảm tốc

Theo TTXVN, đây chính là dự báo được nhiều công ty chứng khoán đưa ra trong báo cáo mới nhất về triển vọng ngành ngân hàng nửa cuối năm. 

Chi tiết, Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) đưa ra dự báo lợi nhuận trước thuế toàn ngành trong năm 2023 sẽ tăng trưởng khoảng 10%. Và tốc độ tăng trưởng này giảm đáng kể so với mức tăng trưởng bình quân gần 35% trong năm trước. 

VCBS cho rằng, sẽ có sự phân hóa về triển vọng lợi nhuận giữa các nhóm ngân hàng, sự phân hóa này tiếp tục mạnh mẽ hơn trong năm 2024. 

VCBS nêu rõ: “Một số ngân hàng thuộc nhóm quy mô nhỏ sẽ tiếp tục có sự giảm tốc, thậm chí tăng trưởng âm trong năm 2023 nếu như thị trường bất động sản và tình hình vĩ mô trên thế giới xấu đi sẽ khiến cho tín dụng chậm lại, khả năng trả nợ của khách hàng khó phục hồi, đồng thời với việc các thông tư cũng như chính sách hỗ trợ hết hiệu lực”. 

Cũng tương tự, Công ty Cổ phần Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC) ước tính, lợi nhuận trung bình của nhóm ngân hàng nghiên cứu chỉ tăng từ 12 - 15% trong năm 2023. Riêng trong 6 tháng cuối năm, HSC ước tính lợi nhuận sẽ tăng trên 20% so với cùng kỳ. 

Còn theo VCBS, một trong những nguyên nhân chính của sự giảm tốc này đến từ hoạt động xử lý nợ xấu để thu hồi vốn của các ngân hàng đang tiếp tục gặp khó khăn bởi thị trường bất động sản đóng băng. Trong khi đó thì bất động sản lại là tài sản đảm bảo chính cho phần lớn các khoản vay. 

Mặc dù vậy, tỷ lệ nợ xấu nội bảng cũng như mức trích lập dự phòng sẽ chưa tăng đột biến trong năm 2023 nhờ vào Nghị định số 08/2023/NĐ-CP của Chính phủ nhằm hỗ trợ gia hạn trái phiếu doanh nghiệp cũng như Thông tư 02/2023/TT-NHNN cho phép tái cơ cấu các khoản vay.

Năm 2024, rủi ro nợ xấu có thể tăng trưởng trở lại

Bước sang đến năm 2024, VCBS dự báo rủi ro nợ xấu có thể tăng trưởng trở lại và có sự phân hóa. Cụ thể, nhóm ngân hàng chất lượng tài sản tốt sẽ ghi nhận nợ xấu cũng như nợ tái cơ cấu kiểm soát ở mức vừa phải, nhóm ngân hàng có tỷ trọng cho vay bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp cao cũng như có tỷ lệ bao phủ nợ xấu thấp có thể đối mặt với rủi ro nợ xấu và áp lực trích lập cao ở trong năm 2024. 

Có liên quan đến chất lượng tín dụng, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) - ông Phạm Như Ánh đánh giá trong thời gian 6 tháng cuối năm 2023 và năm 2023, thị trường bất động sản dự kiến vẫn còn nhiều khó khăn cũng như tiềm ẩn rủi ro lớn, nhiều dự án vẫn đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục pháp lý, chưa hoàn thiện việc xây dựng, bàn giao sản phẩm theo đúng như kế hoạch. Song song với đó, niềm tin của người mua nhà suy giảm tiếp tục làm ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu vay vốn, tuân thủ cam kết thanh toán hợp đồng mua bán với chủ đầu tư cũng như cam kết trả nợ vay với ngân hàng. 

Ông Ánh chia sẻ: “Các khó khăn trên dự báo sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định của thị trường bất động sản, tác động tiêu cực đến một số ngành liên quan như sắt thép, xây dựng,. vật liệu xây dựng,... Trên thực tế, chắc chắn sẽ làm giảm chất lượng tín dụng của ngành ngân hàng”. 

Ngoài ra, VCBS còn chỉ ra thêm yếu tố làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh toàn ngành là sự sụt giảm thu nhập ngoài lãi ở hầu hết các hoạt động chính so với cùng kỳ. Những hoạt động dịch vụ, đầu tư chứng khoán và thu hồi nợ xấu ngoại bảng đều gặp tình trạng khó khăn. 

Trong đó, thu nhập từ việc bán chéo bảo hiểm (bancassurance), vốn chiếm khoảng 30% thu nhập dịch vụ bị ảnh hưởng bởi việc các cơ quan quản lý tiến hành đẩy mạnh hoạt động thanh kiểm tra cũng như thu nhập của người dân giảm sút.

Chưa dừng lại ở đó, áp lực về việc tăng lãi suất huy động đã phản ánh vào biên lãi ròng (NIM) - đây là chỉ số phản ánh tốc độ tăng trưởng thu từ lãi so với tốc độ tăng chi phí. NIM cũng dự kiến sẽ tiếp tục thu hẹp khi mà nguồn vốn huy động giá cao vẫn chưa được hấp thụ hết, trong khi đó nguồn vốn giá rẻ từ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) lại đang giảm mạnh.

Và với việc mặt bằng lãi suất đang dần hạ nhiệt trong nửa cuối quý 2 và kỳ vọng sẽ tiếp tục giảm trong 2 quý còn lại của năm, giới chuyên gia kỳ vọng NIM của các ngân hàng sẽ có sự cải thiện hơn trong thời gian sắp tới. 

Thời điểm trước đó, Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI đã ước tính 4/11 ngân hàng niêm yết được công ty này nghiên cứu sẽ sụt giảm về lợi nhuận trong quý 2/2023 so với cùng kỳ. Bao gồm: Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu (ACB), Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Tiên Phong (TPBank) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank). Và trong số này, TPBank ghi nhận mức sụt giảm lợi nhuận so với cùng kỳ năm 2022 dự báo mạnh nhất từ 21 - 25%.