Làn sóng dịch chuyển khỏi Trung Quốc: Việt Nam thu hút hàng loạt đơn hàng từ Nhật Bản 

Trung Quốc rơi vào thế khó, Nhật Bản nhanh chóng tìm nơi sản xuất mới

Theo Nhịp sống thị trường, những nhà nhà sản xuất hàng may mặc hàng đầu của Nhật Bản đang chuyển phần lớn hoạt động sản xuất ở nước ngoài từ Trung Quốc vào khu vực Đông Nam Á. Trong bối cảnh đồng Yên Nhật mất giá so với đồng USD và chi phí nguyên vật liệu liên tục tăng, các công ty may mặc phải tận dụng mọi phương án cắt giảm chi phí. 

Hiệp định thương mại châu Á - Thái Bình Dương và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đã có hiệu lực từ tháng 1, điều này giúp các công ty có được cứu cánh mới. Đối với các công ty may mặc lớn như Adastria, Aoyama Trading hay nhà cung cấp của Uniqlo hiện nay đang dịch chuyển một số cơ sở sản xuất của họ sang những quốc gia thành viên RCEP tại Đông Nam Á. Điều này giúp họ tận dụng việc giảm hoặc được miễn thuế nhập khẩu hàng dệt may.  

Adastria hiện là công ty sở hữu các thương hiệu thời trang nổi tiếng như Global Work, đã tăng thêm sản xuất tại Campuchia và Việt Nam trong năm 2022. Với tỷ lệ sản xuất tại khu vực Đông Nam Á tính tới tháng 8/2022 đã tăng gấp đôi, lên 22% so với cùng kỳ. 

Adastria đang có kế hoạch mở rộng khu vực sản xuất tới Bangladesh, Indonesia hay một số quốc gia khác. Bên cạnh đó, tăng sản lượng tại Đông Nam Á lên 50% vào cuối tháng 2/2026. 

Trong số đồ may mặc nhập khẩu vào Nhật Bản, lượng hàng hóa được sản xuất tại Trung Quốc đã giảm xuống 59% trong năm 2021, từ mức 81% trong một thập kỷ trước đó. Trong khi, Aoyama Trading - công ty chuyên thời trang nam, đang nỗ lực mở rộng hoạt động nhập khẩu sản phẩm từ Indonesia và Việt Nam. Hàng hóa từ Trung Quốc đã chiếm 36% lượng nhập khẩu của quốc gia này trong năm tài khóa 2021, giảm 7% so với năm trước đó. 

“Trong kế hoạch trung và dài hạn của doanh nghiệp, tỷ lệ sản xuất tại Trung Quốc còn có thể được giảm sâu hơn nữa” - Chủ tịch công ty Osamu Aoyama cho hay. 

Nhà sản xuất theo hợp đồng cho công ty con Uniqlo của Fast Retailing - Tập đoàn Matsuoka đã sản xuất được 50% lượng quần áo của mình tính trên doanh thu tại Trung Quốc, tính đến tháng 3/2022. Tuy nhiên, doanh nghiệp đang lên kế hoạch giảm tỷ lệ này xuống còn 29% vào năm 2025. 

Trong cùng thời gian, Matsuoka có thể tăng sản lượng tại Bangladesh từ 28% lên 34%; Tăng tại Việt Nam từ 16% lên 28%. Công ty cũng cho biết, hiện đang tăng năng lực sản xuất tại hai quốc gia này, cam kết đầu tư vào các nhà máy mới số tiền 8,7 tỷ yên (hơn 1500 tỷ đồng) trong thời gian 2 năm kết thúc vào tháng 3/2023. 

Nhiều quy trình trong ngành may mau tới nay vẫn đang sử dụng những phương pháp thủ công, bởi tính chất công việc may khó có thể được tự động hóa, khiến cho nhân công trở thành chi phí sản xuất lớn thứ 2, sau nguyên liệu thô. 

Như vậy, không chỉ Apple đang tìm kiếm dây chuyền sản xuất tại Việt Nam mà các doanh nghiệp lớn từ các quốc gia khác cũng dành sự ưu ái khi đẩy các đơn hàng sang Việt Nam.

Đông Nam Á còn nhiều tiềm năng

Kể từ những năm 1980, các công ty bắt đầu dịch chuyển sản xuất từ Nhật Bản sang Trung Quốc nhằm tìm kiếm nguồn lao động giá rẻ. Tuy nhiên tới khoảng năm 2010, phong trào này đã mở rộng sang khu vực Đông Nam Á giống như một phần của chính sách "Trung Quốc +1", trong tình cảnh chi phí phí lao động tại Trung Quốc tăng cao. 

Cụ thể, những doanh nghiệp quốc tế đầu tư vào Trung Quốc thường mở rộng chi nhánh hoặc dịch chuyển cơ sở sản xuất của mình sang những quốc gia khác cùng khu vực như Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia, Thái Lan và Myanmar để đảm bảo hạn chế rủi ro khi đầu tư vào Trung Quốc. 

Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản cho rằng, một công nhân nhà máy ở Quảng Châu - Trung Quốc có mức lương trung bình hàng tháng gần đây đạt khoảng 670 USD (hơn 15 triệu đồng), cao hơn nhiều so với mức lương chỉ khoảng 270 USD (hơn 6 triệu đồng) của công nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh - Việt Nam và mức lương 120 USD (gần 3 triệu đồng) ở Dhaka - Bangladesh. Có thể thấy, chi phí nhân công tại Việt Nam và Bangladesh có sức cạnh tranh mạnh hơn nhiều so với Trung Quốc. 

Bên cạnh đó, chính sách zero Covid của Trung Quốc đã khởi xướng lên những đợt phong tỏa quy mô lớn nhằm ngăn chặn các ca nhiễm mới tăng lên. Điều này lại gây ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động sản xuất và logistics tại quốc gia này. 

Dễ dàng thấy rằng, ngành may mặc giờ đây không đơn độc trong việc gia tăng mua sắm tại khu vực Đông Nam Á. Thực tế, nhiều ngành khác cũng đang tiến vào khu vực này. Chẳng hạn như đại gia đồ nội thất và gia dụng Nitori đang có kế hoạch mua một khu đất mới tại một nhà máy ở Việt Nam nhằm mở rộng việc sản xuất. Hay như nhà sản xuất đồ nội thất văn phòng Okamura đang điều chỉnh vật liệu sử dụng trong sản phẩm đệm ghế của mình để có thể sử dụng được vật liệu bên ngoài Trung Quốc. 

Tuy nhiên, không thể phủ nhận việc Trung Quốc vẫn là một mắt xích rất quan trọng trong chuỗi cung ứng của các công ty Nhật Bản, dù họ đã có kế hoạch mua một số nguyên liệu từ khu vực khác. 

Đối với những công ty may mặc, một trong những điều hấp dẫn của Trung Quốc là có vị trí địa lý gần với Nhật Bản. “Trung Quốc sở hữu năng lực công nghệ cao cùng chuỗi cung ứng phát triển tốt đối với những nguyên liệu thô như vải” - Theo Hiroyuki Kaneko - Giám đốc tài chính của Tập đoàn Matsuoka.