Lạm phát liệu đã đạt đỉnh?

Nghi ngờ về lạm phát giảm

Theo Diễn đàn doanh nghiệp, trong những tuần gần đây, vấn đề được thị trường toàn cầu quan tâm là dữ liệu chỉ ra rằng lạm phát có thể đã đạt đỉnh. Như vậy, thị trường chứng khoán Mỹ đã bật lên khi chỉ số giá tiêu dùng tháng 10 của quốc gia này thấp hơn so với kỳ vọng vào đầu tháng và các nhà đầu tư đã bắt đầu đặt cược vào việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ nới lỏng các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ.

Mặt khác, đa số các nhà kinh tế đều kỳ vọng rằng tỷ lệ lạm phát nhìn chung sẽ giảm mạnh vào năm sau, nhiều người cũng hoài nghi rằng điều này sẽ báo trước một xu hướng lạm phát cơ bản đi xuống.

Paul Hollingsworth, nhà kinh tế trưởng về châu  u tại BNP Paribas đưa ra cảnh báo dành cho các nhà đầu tư rằng hãy thận trọng với sự trở lại của “Team Transitory”. Cụm từ này ám chỉ đến trường phái nhận định rằng tỉ lệ lạm phát tăng dự kiến vào đầu năm sẽ chỉ là thoáng qua.

Fed về bản chất cũng ủng hộ nhận định này. Cuối cùng, Chủ tịch Fed Jerome Powell cũng đã đưa ra một lời nhận lỗi nhỏ, đồng tình rằng Fed đã hiểu sai về tình hình.

Theo Hollingsworth, có vẻ như khá hấp dẫn trong việc khôi phục lại câu chuyện lạm phát “tạm thời”, tuy nhiên lạm phát cơ bản có thể vẫn sẽ tăng theo những tiêu chuẩn trong quá khứ”. Ngoài ra, ông cho biết thêm rủi ro tăng lãi suất cơ bản trong năm tới vẫn còn, trong đó có cả khả năng Trung Quốc phục hồi.

Ông nói: “Sự thay đổi lớn của lạm phát làm rõ một trong những đặc điểm chính của sự biến động trong chế độ toàn cầu mà chúng tôi tin rằng nó đang xảy ra: biến động của lạm phát mạnh hơn”.

Trong khi đó, theo dự đoán của Ngân hàng Pháp, tỷ lệ lạm phát toàn phần sẽ giảm mạnh trong năm 2023 với đa số mọi khu vực đều ghi nhận mức lạm phát thấp hơn so với năm 2022, cho thấy sự kết hợp của những tác động cơ bản, đóng phần tiêu cực vào tỷ lệ lạm phát mỗi năm xảy ra khi biến động hàng tháng co lại và sự thay đổi giữa cung và cầu.

Deutsche Bank cũng đã lặp lại sự nghi ngờ về việc mức lạm phát quay trở lại bình thường. Theo Giám đốc đầu tư Christian Nolting, còn quá sớm để thị trường định giá cho việc cắt giảm các chính sách thắt chặt từ phía ngân hàng trung ương trong nửa cuối năm 2023.

“Xét trên quan điểm lạm phát có thể gây nên một cuộc suy thoái nhẹ, với mô hình của mình, chúng tôi cho rằng sẽ còn có những tác động vòng hai”, theo Nolting.

Ông nói về góc nhìn dựa theo lịch sử những năm 70 là thời kỳ có thể so sánh trong khi phương Tây biến động vì cuộc khủng hoảng năng lượng, chỉ ra tác động vòng 2 của lạm phát đã phát sinh và các ngân hàng trung tương đang cắt giảm quá sớm.

Tại sao cần thận trọng?

Nhiều người coi một số đợt tăng giá đáng kể trong giai đoạn dịch bệnh Covid 19 không thực sự là lạm phát. Thay vào đó, nhận định rằng là kết quả của sự thay đổi tương đối, cho thấy cung cầu đang mất cân bằng. Theo BNP Paribas, điều tương tự cũng xảy ra đúng trong trường hợp ngược lại.

Trong cơ chế lạm phát, sự thay đổi không chỉ là việc giá cả tăng sẽ ổn định tại đâu, mà đó là sự biến động của lạm phát sẽ được khẳng định bởi những sự đổi thay trong vòng 1-2 năm tiếp theo.
Ông Hollingsworth cho rằng không nên xem việc giảm phát hay giảm phát hoàn toàn tại một số lĩnh vực trong nền kinh tế là dấu hiệu chỉ ra rằng lạm phát đã trở lại chế độ cũ. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể điều chỉnh chậm lại việc giảm giá hơn là tăng giá, vì tác động của việc tăng chi phí đối với lợi nhuận trong 1,5 năm qua.

Dù lạm phát hàng hóa có thể chậm lại, tuy nhiên theo BNP Paribas, lạm phát dịch vụ sẽ gặp khó hơn, một phần từ việc sức ép tiền lương cơ bản.

Ông Hollingsworth nói: “Lịch sử của thị trường lao động chặt chẽ và đến mức có thể có một số yếu tố có tính cấu trúc đối với vấn đề này, nhất là ở Mỹ và Anh. Chúng tôi cũng kỳ vọng rằng tiền lương sẽ tăng ở mức tương đối cao so với những tiêu chuẩn trong quá khứ”.

Nhiều chuyên gia hiện đều có cùng quan điểm. Gần đây, Trung Quốc đã đưa ra báo cáo tỷ lệ tiêm chủng cho người cao tuổi tăng. Điều này rất quan trọng để mở cửa lại nền kinh tế. Theo dự đoán của BNP Paribas, việc nới lỏng chính sách Zero Covid dần dần không giúp lạm phát giảm dần đối với phần còn lại của thế giới, bởi lẽ Trung Quốc đóng góp rất ít vào những hạn chế nguồn cung toàn cầu trong những tháng gần đây. Hơn nữa, việc nới lỏng hầu như không thể thúc đẩy mạnh mẽ cho nguồn cung.

“Trái lại, nhu cầu của Trung Quốc hồi phục mạnh hơn có khả năng sẽ khiến nhu cầu toàn cầu, nhất là đối với hàng hóa chịu áp lực. Bởi vậy, tất cả những yếu tố khác đều gây nên áp lực lạm phát”, theo Hollingsworth.

Ông cho biết thêm sự tăng tốc và làm nổi bật những xu hướng khử cacbon và phi toàn cầu hóa do xung đột tại Ukraine gây ra là yếu tố đóng góp khác. Bởi lẽ cả hai đều có thể gia tăng sức ép lạm phát trong trung hạn.

Theo khẳng định từ BNP, trong cơ chế lạm phát, sự thay đổi không chỉ dừng lại ở việc giá cả tăng sẽ ổn định ở mức nào mà là sự biến động của tỉ lệ lạm phát sẽ được nhấn mạnh bởi những biến động lớn trong vòng 1-2 năm tới.

Hollingsworth nói: “Phải nói rằng chúng tôi cho rằng vẫn có khả năng biến động lạm phát sẽ giảm từ mức cực kỳ cao của hiện tại. Thế nhưng, chúng tôi không mong rằng nó sẽ quay lại mức độ đặc trưng cho “sự kiểm duyệt tuyệt vời”.