Lãi suất ngân hàng tăng cao, người vay mua nhà như "ngồi trên đống lửa"

Người mua nhà nhấp nhổm

Vay ngân hàng hơn 1,3 tỷ đồng tương đương với 60% giá trị căn hộ, anh Tiến Anh (Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết lãi suất cho vay của ngân hàng hiện tại đã tăng khá cao so với cách đây 1, 2 năm.

Theo đó, tận dụng thời điểm dịch COVID-19 căng thẳng, lãi suất ngân hàng giảm sâu, gia đình anh đã quyết định vay ngân hàng để mua nhà. Lãi suất khi đó chỉ ở mức 6%/năm cho 12 tháng đầu tiên, rồi thả nổi theo lãi suất thị trường. Ngân hàng đã giải ngân được 3 đợt theo tiến độ của chủ đầu tư dự án với mức lãi suất trên.

Tuy nhiên, đến đợt giải ngân lần này, cũng là đợt giải ngân cuối để bàn giao nhà, liên hệ nhân viên tín dụng, anh Tiến Anh mới giật mình khi lãi suất hiện tại đã không còn được ưu đãi như trước nữa, mà tăng cao lên mức gần 10%/năm.

''Lãi suất vay ban đầu đã cao như vậy, thời gian tới lãi suất tiếp tục tăng cao hơn nữa, chúng tôi chắc chắn sẽ gặp khó trong việc chi trả hàng tháng'', anh Tiến Anh lo lắng.

Không chỉ với khách hàng hiện hữu, nhiều khách vay mới cũng ''run tay'' trước đà tăng lãi suất của ngân hàng. Sẵn có một ít vốn tích góp, chị Hoàng Nga (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) dự định sẽ vay 1 tỷ đồng để mua một căn chung cư nhưng nâng lên đặt xuống mãi chị vẫn chưa dám hạ bút ký hợp đồng.

''Lãi suất hiện tại tại ngân hàng tôi lựa chọn đang khoảng 5%/năm, trả góp trong vòng 20 năm. Tuy nhiên lãi suất này chỉ áp dụng trong 6 tháng đầu sau đó thả nổi. Với mức lãi 5%/năm, đến khi thả nổi cộng thêm 3-4%/năm thì gia đình tôi vẫn cân đối dòng tiền trả nợ được. Nhưng nếu lãi suất tăng cao hơn nữa thì tôi sợ ngoài khả năng chi trả'', chị Nga nhẩm tính.

Trong khi đó, anh Huỳnh Văn Kiệt (Đống Đa, Hà Nội) lại đang chần chừ chưa dám quyết định xuống tiền cho một căn hộ mà anh đã nhắm trước đó tại Hà Đông.

Theo anh Kiệt, nếu lãi suất cho vay tăng trở lại, kế hoạch trả nợ được anh tính toán trước đó hoàn toàn không khả thi.

Trên thực tế, thời gian gần đây đã xuất hiện tình trạng cắt lỗ ở một số phân khúc, đáng chú ý là chung cư và đất nền do không kham nổi lãi vay hàng tháng.

Số khác trước sức ép lãi suất đang tăng trở lại, cộng với nguy cơ đóng băng của thị trường, sợ lợi nhuận không bù lại được chi phí lãi vay phải trả, càng để lâu càng “lấn sâu” nợ nần nên buộc phải thoát hàng nhanh, dù lỗ.

Theo khảo sát thực tế tại một số ngân hàng, lãi suất cho vay mua nhà thấp nhất hiện nay là từ 4,99%/năm, được áp dụng tại Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (MSB). Tuy nhiên mức lãi suất này chỉ cố định trong 3 tháng đầu, đến tháng thứ 4 sẽ thả nổi theo lãi suất thị trường.

Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank) cũng cho vay người mua nhà với lãi suất vay ưu đãi 5%/năm cố định trong 6 tháng đầu. Sau khoảng thời gian trên, lãi suất phải trả là 12%/năm.

Lãi suất tại một số ngân hàng khác như Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) cho vay mua nhà từ 5,9%/năm, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) 6,2%/năm, Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) 6,99%/năm, Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) từ 8,49%/năm...

Trong nhóm các ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, Shinhan Bank từng là ngân hàng có lãi suất cho vay mua nhà hấp dẫn nhất với 4,9%/năm, tuy nhiên hiện nay lãi vay mua nhà tại đây đã lên tới 8,2%/năm. Các ngân hàng như Woori Bank, Hong Leong Bank, UOB cho vay mua nhà lãi suất từ 6,1-6,49%/năm...

Chưa dừng lại ở việc lãi suất tăng, như trường hợp của anh Nguyễn Tùng (Hoàng Mai, Hà Nội), dù chấp nhận nguồn vốn vay không rẻ nhưng đã 2 tháng kể từ khi làm hồ sơ, đến nay anh vẫn chưa được ngân hàng cấp vốn.

''Còn thiếu 600 triệu đồng cho căn nhà đang mua nên tôi lựa chọn phương án vay vốn ngân hàng. Tham khảo nhiều nơi tôi lựa chọn một ngân hàng có kỳ hạn cho vay tối đa 25 năm với lãi suất trên 8%/năm. Tuy nhiên, đã hơn 2 tháng chờ đợi, sắp đến hạn đóng tiền nhà đợt tiếp theo nhưng tôi vẫn chưa được giải ngân bởi lý do ngân hàng hết room tín dụng, phải xếp hàng đợi...'', anh Tùng chia sẻ.

Cân nhắc trước khi...kí

Theo giới chuyên gia, các ngân hàng đang kiểm soát hoạt động cho vay bất động sản nên nguồn vốn dành cho lĩnh vực này không còn dồi dào như trước, điều kiện vay chặt hơn và lãi vay cũng cao hơn. Bên cạnh đó, nhiều thủ tục vay vốn phức tạp, người đi vay còn phải đóng thêm tiền bảo hiểm cháy nổ, bảo hiểm khoản vay, thậm chí là bảo hiểm nhân thọ để được vay vốn thuận lợi.

Các chuyên gia cũng đánh giá, lãi suất cho vay nói chung bao gồm cả cho vay mua nhà tăng là xu hướng tất yếu khi nền kinh tế đang dần khôi phục trở lại, nhu cầu vốn tăng cao, các ngân hàng phải huy động vốn đầu vào với lãi suất tăng mạnh nên lãi suất cho vay đầu ra khó mà giữ thấp như trước.

Chưa kể hiện nay nhiều ngân hàng đã cạn room tín dụng và đang chờ chỉ tiêu cấp thêm từ Ngân hàng Nhà nước nên sẽ chủ động lựa chọn khách hàng tốt để cho vay.

Ông Trịnh Bằng Vũ, Giám đốc Khối cho vay khách hàng cá nhân, Ngân hàng Shinhan Việt Nam cho biết tăng trưởng về cho vay mua nhà, vay tiêu dùng tại Shinhan rất tích cực trong những tháng đầu năm và dự báo sẽ tiếp tục tăng trong những tháng còn lại. Tuy nhiên, các mức lãi suất cho vay mua nhà đang áp dụng tại Shinhan đã tăng tương đối so với các quý trước và cuối năm ngoái 2021. Đồng thời, Shinhan cũng chọn lọc khách hàng để cho vay cho đến khi có thông báo mới từ Ngân hàng Nhà nước về room tín dụng năm 2022.

Theo Chuyên gia kinh tế PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, mặt bằng lãi suất tiết kiệm đã duy trì ở mức thấp trong suốt 2 năm qua dẫn đến dòng vốn chuyển hướng đổ vào nhiều lĩnh vực rủi ro như chứng khoán, bất động sản, tiền ảo... tạo sức ép lớn lên việc huy động vốn của các ngân hàng.

''Lãi suất huy động buộc phải tăng nhanh để hút dòng tiền trở lại nên sớm muộn lãi suất cho vay cũng phải điều chỉnh tăng. Tuy nhiên, tôi kỳ vọng lãi suất cho vay từ nay đến cuối năm sẽ chỉ tăng thêm ở mức từ 0,5-1%'', ông Thịnh nói.

Mặt khác, ông Thịnh cũng khuyến cáo người mua nhà luôn cần tính toán kỹ khả năng và dòng tiền chi trả lãi vay và nợ gốc ngân hàng. Bởi lẽ thông thường thời gian đầu vay vốn, khách hàng sẽ được hưởng chính sách lãi suất ưu đãi, nhưng hết thời gian ưu đãi, lãi suất được thả nổi theo thị trường. Do đó, dù lãi suất có neo thấp như thời điểm năm 2020-2021 thì cũng sẽ đến lúc lãi suất tăng cao.

''Trước khi mua nhà trả góp, đặt bút ký hợp đồng vay vốn dài hạn, người mua nhà cần phải tính toán chi tiết, cân nhắc kỹ càng để tránh trường hợp khi lãi suất tăng cao lại nằm ngoài khả năng thanh toán hoặc rơi vào tình huống đã đặt cọc mua nhà nhưng không thể nộp tiền đúng tiến độ vì không vay được tiền từ ngân hàng'', vị chuyên gia lưu ý.

Ông Trịnh Bằng Vũ cũng đưa ra lời khuyên về thời điểm thích hợp làm thủ tục vay vốn thường rơi vào quý I hoặc quý III khi các ngân hàng chưa bị áp lực nặng về room tín dụng hoặc khi vừa mới được Ngân hàng Nhà nước cấp thêm room. Lãi suất khi đó sẽ có thể tốt hơn các thời điểm khác trong năm.

Theo dự báo của Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC), lãi suất cho vay thế chấp mua nhà trong nửa cuối năm nay sẽ tiếp tục tăng. Sang đến năm 2023, mặt bằng lãi suất cho vay mua nhà có thể đi ngang ở mức 11,2%. Trong khi đó, lãi suất tiền gửi ngân hàng sẽ ở mức 6% trong năm 2023.