Lãi suất bớt hấp dẫn, liệu lượng lớn tiền gửi tiết kiệm sắp đáo hạn có chảy vào chứng khoán?

Theo Nhịp sống thị trường, thời điểm cuối năm 2022, lãi suất tiền gửi liên tục tăng cao đã kích hoạt lượng lớn dòng tiền chảy vào các ngân hàng, trong đó chủ yếu là tiền gửi kỳ hạn từ 6 tháng đến 1 năm. Cho đến hiện tại, các khoản tiền gửi lãi suất cao với kỳ hạn nửa năm đang gần đến thời điểm đáo hạn, trong khi lãi suất huy động đang giảm nhiệt rõ rệt trước động thái quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước.

Việc lãi suất bớt hấp dẫn khiến nhiều người kỳ vọng dòng tiền tiết kiệm sắp đáo hạn sẽ chuyển dịch sang các tài rủi ro cao hơn như chứng khoán và bất động snar. Trong khi thị trường bất động sản được dự báo là khó hồi phục trong ngắn hạn khi những nút thắt chưa được gỡ bỏ hoàn toàn, còn thị trường chứng khoán được dự báo sẽ trở thành điểm đến trong thời gian tới của dòng tiền.

Mới đây, ông Bùi Văn Huy - Giám đốc Chi nhánh Chứng khoán DSC đã đưa ra quan điểm về vấn đề này. Theo đó, ông Huy cho rằng, mặc dù lãi suất tiết kiệm giảm nhưng tiền vào chứng khoán mạnh mẽ là điều khó xảy ra, ít nhất là trong ngắn hạn. Giải thích về quan điểm này, ông Huy đưa ra 2 nguyên nhân chính.

Thứ nhất, vị chuyên gia dựa trên lý thuyết triển vọng được Kahneman và Tversky đưa ra. Cụ thể, lý thuyết này dựa trên những bằng chứng thực nghiệm cho thấy con người có những hành vi trái ngược với lý thuyết hữu dụng kỳ vọng. Hàm hữu dụng trong lý thuyết triển vọng giải thích về cách nhà đầu tư đưa ra quyết định trong miền lời và miền lỗ. Với miền lời, nhà đầu tư có xu hướng tìm kiếm rủi ro, còn với miền lỗ nhà đầu tư thường có xu hướng né tránh rủi ro.

Sau năm 2022 nhiều đau thương, hầu hết nhà đầu tư tham gia vào thị trường vẫn đang ở miền lỗ, thậm chí là lỗ nặng. Do đó, hành vi chung của họ là vẫn đang né tránh rủi ro. Việc lãi suất tiết kiệm giảm 1-2% nhưng vẫn mang lại mức hấp dẫn cao hơn so với kênh chứng khoán.

Thời điểm này, mức lợi nhuận cao kỳ vọng của chứng khoán vẫn không đủ bù đắp cho xác suất có thể lỗ khi tham gia. Dù lãi suất thấp nhưng đa phần nhà đầu tư vẫn ưa thích sự chắc chắn hơn và gửi tiết kiệm đáp ứng được điều đó.

Thứ hai, chuyên gia quan sát và nhận thấy không có tiền mới tham gia vào thị trường, mà chủ yếu là tiền cũ và có xu hướng sử dụng margin cao hơn hoặc tăng tỷ trọng đôi chút. Hiện tại, có một bức tường ngăn cách lớn giữa kênh chứng khoán và tiết kiệm, rào cản lớn nhất chính là tâm lý thận trọng của nhà đầu tư từng chịu thua lỗ nặng nề.

Ông Bùi Văn Huy cho rằng, để tiền tiết kiệm vào chứng khoán cần đáp ứng một số điều kiện như: Một là lãi suất tiết kiệm phải cực thấp trong thời gian đủ lâu (kỳ hạn 6 tháng khoảng dưới 5%). Hai là thị trường phải cho kiếm lời tốt trong thời gian đủ lâu để tiền cũ tự tin tham gia và tạo sóng FOMO cho tiền ngoài. Ba là lãi suất lỗ khi đầu tư chứng khoán được cảm nhận xuống thấp và đó là khi bối cảnh vĩ mô “sáng” trở lại.

Tổng kết, vị chuyên gia đến từ DSC cho rằng, sau khi nhà đầu tư trải qua biến động năm 2022, họ vẫn chưa đủ tự tin để quay lại thị trường, còn những nhà đầu tư mới cũng sẽ không tham gia thị trường trong thời điểm này. Do đó, ít nhất trong 6 tháng đến 1 năm tới dòng tiền chủ đạo vẫn là tiền cũ.

Nhìn nhận dưới góc độ khác, ông Trần Đức Anh - Giám đốc Vĩ mô và Chiến lược thị trường Chứng khoán KBSV cho rằng, lượng tiền gửi tiết kiệm lãi suất đáo hạn trong thời gian tới rất có thể sẽ chảy vào kênh chứng khoán. Tuy nhiên, lượng tiền chảy vào thị trường có nhiều hay không cần phải xem xét thêm về lãi suất thực (lãi suất huy động trừ đi lạm phát kỳ vọng).

Thời điểm cuối năm ngoái, lạm phát kỳ vọng lên mức rất cao dù lạm phát thực chỉ ở mức 5%. Do đó, mức lãi suất huy động tới 8 - 9% mới có thể đủ hấp dẫn dòng tiền. Lạm phát ở thời điểm hiện tại đã xuống mức thấp và lạm phát thực công bố chỉ khoảng 2,4%. Do đó, mức lãi suất huy động khoảng 5-6% cũng đã đủ để hấp dẫn dòng tiền ở thời điểm hiện tại.

Ông Trần Đức Anh cho biết, mặc dù lãi suất thực dương thấp hơn so với cuối năm ngoái, nhưng không thấp hơn quá nhiều khi so sánh lãi suất huy động với kỳ vọng. Do đó, khả năng dòng tiền đáo hạn chảy vào thị trường chứng khoán là vẫn có, nhưng không nên kỳ vọng quá nhiều. Bởi kênh huy động vẫn có sự hấp dẫn nhất định trong bối cảnh lạm phát đã hạ nhiệt nhanh.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia KBSV cũng cho rằng, định giá thị trường không quá rẻ mà đang ở mức phù hợp với bối cảnh tăng trưởng lợi nhuận suy yếu. Định giá thị trường chỉ rẻ hơn khi những chính sách của Chính phủ phát huy tác dụng giúp nền kinh tế cũng như các doanh nghiệp phục hồi trong thời gian tới.

Chuyên gia cho rằng, để dòng tiền trở lại thị trường cần quan sát 3 yếu tố sau: (1) Xu hướng lãi suất, việc lãi suất giảm sẽ kích hoạt dòng tiền chảy vào chứng khoán, tuy nhiên sẽ có độ trễ nhất định. (2) Rủi ro trái phiếu đáo hạn trong thời gian tới, nếu qua giai đoạn này không xuất hiện sự đổ vỡ nào quá lớn thì có khả năng dòng tiền sẽ tự tin trở lại với thị trường hơn. (3) Triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế sẽ kích hoạt sự quay trở lại của dòng tiền thông minh.

Về chiến lược đầu tư, chuyên gia cho rằng, với xu hướng giảm điểm chủ đạo trong trung hạn và đi ngang trong ngắn hạn, nhà đầu tư khuyến nghị chỉ tham gia trading với tỷ trọng thấp, kê mua khi giá cổ phiếu điều chỉnh về lại hỗ trợ, đồng thời tránh mua đuổi trong các nhịp tăng vượt đỉnh.