Kinh doanh thép xây dựng trở thành mảng màu sáng, "tô điểm" bức tranh xám của ngành thép thời điểm cuối năm

Doanh nghiệp thép xây dựng đẩy mạnh xuất khẩu khi thị trường trong nước khó khăn

Theo như số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu thép xây dựng đã tăng 38% so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 1,5 triệu tấn. Đồng thời, con số này cũng chiếm khoảng 20% trong cơ cấu thị trường tiêu thụ sản phẩm thép. Ảnh hưởng của yếu tố mùa vụ cùng với tốc độ giải ngân vốn đầu tư công còn chậm chạp khiến cho nhu cầu tiêu thụ trong nước giảm sút, đẩy xuất khẩu thép xây dựng tăng lên.

Vì thế, lượng tồn kho của các nhà máy hiện vẫn còn ở mức cao; đồng thời việc cạnh tranh để lấy thị phần cũng đã trở nên khốc liệt hơn rất nhiều. Để "giải cứu" chính mình, các nhà máy sản xuất đã chuyển hướng sang việc đẩy mạnh xuất khẩu.

Việc Trung Quốc đang dần mở cửa trở lại sau khi áp dụng nhiều biện pháp khắt khe để phòng chống dịch bệnh, chính phủ nước này cũng đang có nhiều biện pháp để kích thích phát triển dành cho thị trường bất động sản đã trở thành những thông tin tích cực cho nền kinh tế thế giới, khiến đà giảm giá thép ngày càng yếu đi.

Trên toàn cầu, tỷ lệ lạm phát ngày càng tăng cao cộng thêm chính sách điều chỉnh lãi suất của những ngân hàng trung ương khiến cho nhiều chuyên gia cảm thấy vô cùng lo ngại, rất có thể nền kinh tế sẽ bị đẩy vào tình trạng suy thoái. Đồng thời, nhu cầu đối với tất cả các mặt hàng (trong đó có cả thép) cũng suy giảm. Do đó, việc xuất khẩu thép xây dựng tăng mạnh giúp tâm lý thị trường vững vàng hơn. Thời điểm hiện tại, thép xây dựng trong cơ cấu bán hàng đối với các sản phẩm thép Việt Nam đang chiếm khoảng 41%.

Theo nhận định của Công ty Cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), từ cuối năm nay sau khi kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 hoàn thành giai đoạn phê duyệt thủ tục giúp cho việc giải ngân vốn đầu tư công của Việt Nam tăng tốc sẽ khiến nhu cầu thép xây dựng sẽ sớm phục hồi trở lại.

Còn theo dự báo của Hiệp hội Thép Thế giới (Worldsteel), chính sách khuyến khích đầu tư cơ sở hạ tầng được áp dụng tại các nước ASEAN 5 sẽ củng cố sự phục hồi của nhu cầu thép xây dựng tại khu vực này, trong năm 2022 là mức tăng 4,8% còn năm 2023 là 6,1%. Con số này so với mức tăng tương ứng của nhu cầu thép thế giới vào năm 2022 là 0,4% và năm 2023 là 2,2% đã cao hơn đáng kể.

Trung tâm phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research) nhận định, thời gian gần đây, thị trường thép xây dựng thế giới đã bắt đầu xuất hiện những tín hiệu áp lực dư cung giảm bớt. So với mức đáy, giá tại Trung Quốc đã phục hồi ở mức 10%. So với mức đỉnh được thiết lập trong quý 2, giá nguyên liệu thô như than cốc và quặng sắt đã ghi nhận mức giảm lần lượt 60% và 40%.

Hàng tồn kho với chi phí cao vẫn ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận của các doanh nghiệp trong ngắn hạn, tuy nhiên chi phí đầu vào có thể giúp một số công ty ổn định tỷ suất lợi nhuận trong quý cuối cùng của năm nay.  

Xuất khẩu HRC, tôn mạ, ống thép lại khá ảm đạm

Trái với thép xây dựng, trong 7 tháng đầu năm nay hoạt động xuất khẩu thép cuộn cán nóng (HRC), ống thép và tôn mạ lại diễn ra khá ảm đạm. Cụ thể trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu thép HRC đã giảm 21% so với cùng kỳ, xuống còn  647.173 tấn, con số này tương đương với 16% tỷ trọng bán hàng. Tính đến ngày 9/8, giá thép HRC đã giảm 28 USD/tấn (CFR cảng Đông Á) khi so sánh với mức giao dịch đầu tháng 7.

Trong một diễn biến khác, xuất khẩu tôn mạ kim loại cùng sơn phủ màu cũng đã giảm 18%, xuống còn 1,4 triệu tấn. Chỉ tính riêng trong tháng 7 năm nay, lượng xuất khẩu so với cùng kỳ năm trước đã giảm tới 59% và chỉ còn 124.200 tấn. Trong thời gian tới, vấn đề xuất khẩu tôn mạ của Việt Nam dự báo vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt khi thị trường EU đang có nhu cầu thấp và nhiều thay đổi trong chính sách thương mại. Được biết, từ ngày 1/7/2022 đến ngày 30/6/2024, tôn mạ kim loại (nhóm 4A) của Việt Nam sẽ được quản lý theo hạn ngạch.

Theo đó, hạn ngạch miễn thuế của nhóm “các nước khác” trong đó có Việt Nam cho giai đoạn từ 1/7/2022 đến 30/6/2023 là 1,8 triệu tấn, trong những năm tiếp theo sẽ tăng 4%. Nếu như vượt hạn ngạch, phần vượt sẽ phải nộp mức thuế nhập khẩu là 25%. Trong năm vừa qua, Việt Nam đã xuất khẩu sang EU 979 nghìn tấn tôn mạ, so với các năm trước đã ghi nhận mức tăng mạnh mẽ. Nguyên nhân bởi, tại EU diễn ra tình trạng thiếu nguồn cung cộng thêm việc ưu đãi miễn hạn ngạch cho Việt Nam kể từ ngày  1/7/2020. Đây cũng trở thành nguyên nhân EU tăng cường rào cản đối với sản phẩm tôn mạ Việt Nam.

Bên ngoài Ấn Độ, Hàn Quốc và Anh chịu hạn ngạch riêng, đối thủ lớn nhất của Việt Nam chính là Thổ Nhĩ Kỳ. Theo VDSC, Thổ Nhĩ Kỳ có được nhiều lợi thế về khoảng cách vận chuyển sang EU. Chưa kể, trong những năm tới cung cầu thép tại EU sẽ ổn định hơn, thế nên tôn mạ Việt Nam khó có thể duy trì được lượng xuất khẩu cao sang khu vực này.

VDSC bổ sung rằng, thời gian gần đây giá HRC đã liên tục giảm trong khi giá tôn mạ trong nước lại không điều chỉnh đáng kể nhờ lực đỡ từ xuất khẩu. Dự kiến, khi xuất khẩu trở nên kém tích cực trong thời gian tới, giá tôn mạ nội địa sẽ chịu áp lực giảm lớn hơn vì đã bị mất đi sự hỗ trợ từ xuất khẩu.