Tất tần tật những kiến thức chứng khoán cơ bản dành cho người mới tham gia đầu tư

Những kiến thức cơ bản cần phải biết về thị trường chứng khoán

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là tên gọi chung của các loại chứng chỉ có thể chuyển đổi thành tiền như cổ phiếu và trái phiếu. Khi bạn sở hữu chứng khoán trong tay thì bạn sẽ là chủ nợ của công ty nếu là trái phiếu hoặc là người sở hữu một phần cổ phần trong công ty nếu bạn đầu tư vào cổ phiếu. Hiểu biết kiến thức chứng khoán cơ bản sẽ giúp ích cho những người chơi chứng khoán.

Tất cả chứng khoán đều được lưu ký tại Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam do Nhà nước tham gia quản lý.

Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người chủ sở hữu tài sản hoặc một phần vốn của tổ chức phát hành. Chứng khoán có thể được thể hiện qua các hình thức như những chứng chỉ ghi nhận, bút toán ghi sổ hay những dữ liệu điện tử.

Chứng khoán vô cùng đa dạng, gồm các loại đầu tư như cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh hay các chứng chỉ quỹ đầu tư. Về bản chất, chứng khoán chính là một loại hàng hóa đặc biệt.

Chứng khoán đại diện cho một giá trị về tài chính và là phương tiện hàng hóa trừu tượng nên có thể thỏa thuận, đồng thời có thể thay thế được.

Tìm hiểu những thông tin cơ bản về thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là một thị trường mà ở trong đó người mua và người bán thực hiện các giao dịch như trao đổi, mua bán, chuyển nhượng chứng khoán nhằm đạt được mục đích kiếm lời.

Tuy nhiên đó cũng có thể là một trong hai loại thị trường chứng khoán tập trung hoặc phi tập trung. Tính tập trung trong thị trường chứng khoán chính là đề cập đến việc các giao dịch được tổ chức một cách tập trung theo một địa điểm vật chất.

Cụ thể như hình thái điển hình của thị trường chứng khoán tập trung là Sở giao dịch chứng khoán, tại đó các lệnh giao dịch sẽ được chuyển tới sàn giao dịch và thực hiện tham gia vào quá trình ghép lệnh nhằm tạo thành các giá giao dịch.

Trường hợp với thị trường chứng khoán phi tập trung hay còn gọi là thị trường OTC, các giao dịch sẽ được tiến hành qua mạng lưới các công ty chứng khoán trải rộng trên khắp cả nước và được kết nối lại với nhau bằng mạng lưới điện tử. Giá chứng khoán ở thị trường này được hình thành bằng phương thức thỏa thuận giữa bên bán và bên mua.

Chức năng cơ bản của thị trường chứng khoán đối với nền kinh tế

Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế

Khi quá trình đầu tư mua chứng khoán của các công ty phát hành bắt đầu được thực hiện thì số tiền nhàn rỗi của người đầu tư sẽ được đem vào các hoạt động sản xuất kinh doanh, qua đó giúp mở rộng sản xuất xã hội. Nhờ thị trường chứng khoán mà Chính phủ, chính quyền các địa phương có thể huy động được các nguồn vốn sử dụng cho mục đích đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế và đáp ứng được các nhu cầu chung của xã hội.

Cung ứng môi trường đầu tư cho người dân

Thị trường chứng khoán đem đến cho người dân một môi trường đầu tư vô cùng lành mạnh với các cơ hội đầu tư phong phú. Mỗi loại chứng khoán đều khác nhau về tính chất, thời hạn và mức độ rủi ro. Chúng cho phép các nhà đầu tư có thể thoải mái lựa chọn hàng hóa phù hợp với mục tiêu, khả năng và sở thích đầu tư của cá nhân.

Tạo ra tính thanh khoản cho các loại chứng khoán

Nhờ vào thị trường chứng khoán mà các nhà đầu tư có thể dễ dàng chuyển đổi được các loại chứng khoán họ đang sở hữu thành tiền mặt hoặc bằng các loại chứng khoán khác trên thị trường khi họ muốn. Một trong những đặc điểm vô cùng hấp dẫn của chứng khoán đối với các nhà đầu tư chính là khả năng thanh khoản. Đây là yếu tố cho thấy được tính linh hoạt, an toàn của vốn đầu tư khi tham gia vào thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán có mức độ hoạt động càng sôi nổi và hiệu quả thì tính thanh khoản của các chứng khoán trên sàn giao dịch sẽ càng cao.

Là công cụ giúp thực hiện đánh giá hoạt động của các doanh nghiệp

Nhờ có chứng khoán mà hoạt động của các doanh nghiệp sẽ được phản ánh lại một cách toàn diện và chính xác, từ đó giúp cho việc đánh giá và đưa ra những so sánh hoạt động của doanh nghiệp sẽ nhanh chóng và thuận tiện hơn. Do đó cũng tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, nâng cao được hiệu quả sử dụng vốn và thúc đẩy áp dụng công nghệ mới để cải tiến chất lượng sản phẩm.

Các chỉ báo của thị trường chứng khoán cũng giúp phản ánh lại các động thái của nền kinh tế một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Giá cả của chứng khoán tăng lên cho thấy công cuộc đầu tư đang mở rộng, nền kinh tế tăng trưởng, ngược lại nếu giá chứng khoán giảm thì phản ánh những dấu hiệu tiêu cực của nền kinh tế.

Chính vì thế mà thị trường chứng khoán được xem là “phong vũ biểu” của nền kinh tế, đồng thời cũng là một công cụ quan trọng giúp Chính phủ thực hiện được những chính sách kinh tế vĩ mô. Nhờ vào việc theo dõi thị trường chứng khoán, Chính phủ có thể mua bán trái phiếu Chính phủ để tạo ra nguồn thu bù đắp cho sự thiếu hụt ngân sách và kiểm soát được lạm phát. Mặt khác, Chính phủ cũng có thể sử dụng một số chính sách hay giải pháp tác động vào thị trường chứng khoán để định hướng đầu tư duy trì cho sự phát triển cân đối của nền kinh tế.

Những định nghĩa cơ bản về chứng khoán bạn bắt buộc phải biết 

• Hình thức bán khống. Hình thức này cho phép các nhà đầu tư bán chứng khoán dù không sở hữu. Người bán khống sẽ phải mượn chứng khoán từ người khác và sau đó mua trả lại. Bán khống sẽ được thực hiện khi nhà đầu tư cảm thấy giá cổ phiếu có khả năng sụt giảm. Hình thức bán khống không xấu, nhờ có hình thức này mà tính thanh khoản của thị trường sẽ tăng cao và cổ phiếu sớm lấy lại được vị thế cân bằng về giá trên thị trường. Tuy nhiên, tại Việt Nam vẫn chưa cho phép hình thức bán khống cổ phiếu được hoạt động.

• Dao động về giá. Mức dao động về giá cổ phiếu trên sàn HNX là +/-10%, sàn HOSE là +/-7% so với giá tham chiếu. Giá tham chiếu là giá đóng cửa ngày hôm trước của sàn giao dịch. Giá cao nhất trên sàn giao dịch là giá trần, ngược lại giá thấp nhất gọi là giá sàn. Trên bảng hiển thị giá của chứng khoán, giá trần sẽ hiển thị màu tím, giá tham chiếu màu vàng và giá sàn màu xanh lam.
• Index. Là chỉ số chứng khoán, được thống kê từ một danh sách các cổ phiếu theo một tỷ lệ nhất định, với mục tiêu là sẽ bám sát diễn biến tình hình của các cổ phiếu trong danh mục. Ở Việt Nam có các chỉ số chính như VN-Index là đại diện của tất cả các mã trên sàn HOSE và VN30 là đại diện cho 30 mã YES có giá trị vốn hóa và tính thanh khoản hàng đầu trên sàn HOSE, tương tự sẽ là HNX-Index và HNX 30 trên sàn HNX.
• Khối con số giao dịch là số lượng cổ phiếu được giao dịch tại một khoảng thời gian nhất định, thường sẽ là một ngày. Nếu cổ phiếu có số lượng giao dịch trung bình lớn thì sẽ được gọi là YES thanh khoản tốt.
• Margin là giao dịch ký quỹ, đây là hình thức mà các nhà đầu tư sẽ vay tiền của công ty chứng khoán về mua cổ phiếu. Để thực hiện được giao dịch ký quỹ thì nhà đầu tư cần phải có một khoản tiền nhất định trong tài khoản giao dịch. Với những mã đã có mức thanh khoản tốt thì tỷ lệ margin sẽ cao, có thể lên đến 100%. Cụ thể, nhà đầu tư có 100 triệu thì có thể vay thêm 100 triệu nữa để mua cổ phiếu.
• Online Trading là một hình thức giao dịch trực tuyến chỉ với thiết bị điện thoại có khả năng kết nối mạng khi bạn có đủ sức đặt lệnh thông qua công cụ giao dịch của các doanh nghiệp chứng khoán. Đây là một bước tiến phát triển giúp các nhà đầu tư giao dịch thuận tiện hơn thay vì phải đi ra quầy viết giấy đặt lệnh như trước đây.

Bên trên là những chia sẻ về các kiến thức chứng khoán cơ bản dành cho những bạn trẻ đang muốn thử sức đầu tư vào lĩnh vực này. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về kênh đầu tư chứng khoán và nắm vững kiến thức để có thể đầu tư thành công trong tương lai.