Không nên chỉ cho thuê NOXH do công đoàn đầu tư

Ngày 24/10, trong cuộc thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi), đại biểu Cầm Hà Chung (đoàn Phú Thọ) đã nêu quan điểm về việc quản lý và sử dụng tài chính công đoàn. Trong đó, có việc được sử dụng để đầu tư xây dựng NOXH cho đoàn viên công đoàn và người lao động thuê.

Quy định đang hạn chế quyền mua của người lao động

Đại biểu Cầm Hà Chung cho rằng, quy định này hạn chế quyền mua NOXH của đoàn viên, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, khiến họ khó có cơ hội sở hữu nhà gần nơi làm việc để ổn định cuộc sống và yên tâm lao động. Do đó, ông đề nghị không chỉ cho phép thuê mà cần tạo điều kiện để đoàn viên, người lao động cũng có thể mua NOXH do công đoàn đầu tư xây dựng từ nguồn tài chính của công đoàn.

Tại Hội nghị toàn quốc lần thứ 2 nhằm triển khai luật và nghị quyết của kỳ họp thứ 6 cùng kỳ họp bất thường lần thứ 5 của Quốc hội khóa XV, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu đã thông báo về kế hoạch xây dựng nhà ở cho công nhân theo từng giai đoạn. Dự kiến đến năm 2025, Tổng Liên đoàn sẽ đầu tư xây dựng thêm khoảng 3.000 căn hộ, trong giai đoạn 2026 - 2030, con số này sẽ tăng lên từ 10.000 đến 15.000 căn hộ NOXH.

Tuy nhiên, ông Hiểu cho biết, định hướng đầu tư của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là chỉ xây dựng một số ít nhà ở xã hội cho thuê, tập trung vào các khu vực khó khăn, nơi có nhu cầu cấp bách. Những dự án này mang tính biểu tượng, vừa góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở cấp thiết cho công nhân, vừa khẳng định vai trò của công đoàn trong việc gắn kết người lao động.

Bà Phạm Thị Dung, công nhân tại Công ty TNHH PouYuen Việt Nam, bày tỏ sự mong mỏi được thuê NOXH do Tổng Liên đoàn Lao động xây dựng. Sau gần 20 năm sống trong một căn phòng trọ 10m² trên đường Lê Đình Cẩn (quận Bình Tân, TP.HCM) với giá 800.000 đồng/tháng, bà cho biết phòng đã xuống cấp và bất tiện trong sinh hoạt, nhưng gia đình vẫn không có lựa chọn nào khác vì mức giá này phù hợp với thu nhập.

Bà Nguyễn Kim Loan, Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Bình Dương, nhấn mạnh rằng mục tiêu của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khi xây dựng NOXH là để cho thuê, chứ không phải bán, nhằm phù hợp với tình hình thực tế tại nhiều địa phương. Qua khảo sát, số công nhân đủ điều kiện mua NOXH không nhiều.

Người lao động muốn được mua NOXH

Ở một góc nhìn khác, đại diện công đoàn Công ty TNHH Juki Việt Nam (Khu chế xuất Tân Thuận, quận 7, TP.HCM) lại cho rằng, nhu cầu về NOXH, cả cho thuê và mua, đang rất cao. Tuy nhiên, hiện tại, công nhân chưa thể tiếp cận vì thiếu thông tin hoặc không đủ điều kiện để mua. Do đó, nếu có NOXH và nhà lưu trú dành cho công nhân, điều này sẽ đáp ứng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng và khả năng tài chính của họ.

Đồng tình, anh Nguyễn Văn Nam, đại diện Công ty CP Hãng sơn Đông Á cũng cho biết, kể từ sau khi dự án NOXH Khu đô thị Đặng Xá được xây dựng, đến nay vẫn chưa có thêm dự án nhà ở xã hội nào tương tự tại huyện Gia Lâm. Trong khi đó, trên địa bàn huyện còn nhiều công nhân, viên chức và người lao động có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ, vẫn phải sống trong tình trạng thuê trọ.

Cũng theo anh Nam, rất nhiều công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp mong muốn được mua NOXH với hình thức thanh toán linh hoạt qua nhiều năm và được vay ngân hàng với lãi suất ưu đãi.

Tương tự, anh Nguyễn Thế Lương từ Công ty CP Kết cấu thép Bình Phú cũng cho biết, 80% công nhân tại các khu công nghiệp và chế xuất là từ nơi khác đến nhập cư và không ngừng gia tăng qua các năm. Nhiều người trong số họ mong muốn được mua NOXH với giá cả phù hợp để an cư, lập nghiệp.

Anh Nguyễn Xuân Hòa (quên Bắc Giang), công nhân tại Khu công nghiệp Bắc Thăng Long (Đông Anh, Hà Nội), hai vợ chồng anh làm tại một doanh nghiệp linh kiện đã 15 năm nhưng vẫn chưa thể mua được nhà, liên tục phải chuyển trọ. Gia đình anh cũng mong muốn được mua NOXH giá rẻ dành cho công nhân nhưng ở gần nơi làm việc thì không có, còn ở xa thì bất tiện đi lại, thủ tục phức tạp.

Cũng theo anh Hòa, trong hàng chục nghìn công nhân tại Khu công nghiệp Bắc Thăng Long, chỉ có một phần nhỏ người thuê được nhà trọ giá rẻ ở khu nhà ở công nhân, số ít khác thì sau nhiều năm gom góp, tích lũy đã mua được đất và xây tạm nhà cấp 4 để “lấy chỗ chui ra chui vào”. Còn lại, đa số công nhân, người lao động đều phải thuê nhà trọ trong các khu dân cư gần nơi làm việc.

Anh Lê Anh Dũng (quê Nam Định), công nhân tại Khu công nghiệp Sóng Thần 1 (TP Dĩ An, tỉnh Bình Dương) cho biết, nghe đến NOXH những người lao động xa quê đang phải thuê nhà trọ ai cũng mong đợi để sớm có nơi an cư. Bởi đây là loại hình nhà ở giá thấp, cùng với chính sách ưu đãi lãi suất nhưng dù đã cố gắng tìm kiếm nhưng cả anh Dũng và những người trong công ty đều không tiếp cận được dự án và nguồn vay. Chưa kể, các quy định liên quan đến hồ sơ, điều kiện thủ tục cũng tạo ra nhiều rào cản và khó khăn vô hình. Do đó, nếu có loại hình NOXH do công đoàn xây dựng có thể người lao động, công nhân sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với nhà ở, lại gần nơi làm việc.

Trong thời gian gần đây, các chính sách liên quan đến nhà ở cho công nhân cũng được các địa phương có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất đặc biệt quan tâm. Mới đây, UBND tỉnh Nam Định đã ban hành quyết định về khung giá thuê NOXH không sử dụng vốn đầu tư công, khung giá thuê áp dụng cho 13 loại nhà sẽ dao động từ 12.100 đồng/m2 (mức thấp nhất) đến 97.100 đồng/m2(mức cao nhất).

Đối với loại hình nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, quy định khung giá cho thuê áp dụng cho 2 loại nhà. Cụ thể, loại hình nhà chung cư từ 5 - 7 tầng không có tầng hầm có mức giá thuê tối thiểu là 35.000 đồng/m2, tối đa là 62.700 đồng/m2; nhà chung cư từ 7 - 10 tầng không có tầng hầm có giá thuê tối thiểu là 36.000 đồng/m2, tối đa là 64.500 đồng/m2.

Tương tự, TP.HCM cũng đã công bố khung giá cho thuê nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, với mức giá thấp nhất là 87.000 đồng/m2/tháng và cao nhất là 143.000 đồng/m2/tháng. Như vậy, giá thuê một phòng trọ 20m² trong khu công nghiệp sẽ rơi vào khoảng 1.740.000 đồng/tháng.

Tại Đà Nẵng, khung giá thuê NOXH cho các dự án không sử dụng vốn công hoặc nguồn tài chính công đoàn dao động từ 57.000 đến 165.000 đồng/m²/tháng. Đối với nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, các chung cư cao tối đa 5 tầng (không có tầng hầm) có giá thuê từ 54.000 đến 84.000 đồng/m2/tháng. Trong khi đó, các chung cư cao từ 25-30 tầng (có 2 tầng hầm) có giá thuê từ 100.000 đến 158.000 đồng/m2/tháng.