Học vị là gì? Các cấp bậc học vị trong hệ thống giáo dục của Việt Nam

Học vị là gì?

Học vị là văn bằng được cấp bởi một cơ sở giáo dục hợp pháp trong hoặc ngoài nước cấp cho người tốt nghiệp một cấp học nhất định, văn bằng này nói lên trình độ giáo dục của một cá nhân nào đó.

Quan niệm của người Việt Nam cũng như người châu Á nói chung đều rất quan trọng về bằng cấp. Vì vậy, nhiều quốc gia và trong đó có cả Việt nam luôn đầu tư việc đào tạo nhân tài cho quốc gia. Tuy nhiên mỗi thời kỳ thường có các đặc điểm đào tạo, các bậc học vị khác nhau.

Nếu như ở thời kỳ phong kiến, hệ thống giáo dục của Việt Nam khá nghiêm ngặt và chỉ có nam giới mới được đi học. Các nam sinh đều phải tham gia các kỳ thi để có được các bậc học vị trong thời phong kiến gồm: 4 kỳ thi hương, 1 kỳ thi hội và 1 kỳ thi đình để có được học vị cao nhất đó là Trạng nguyên.

Ngày nay, xã hội đã có sự bình đẳng hơn rất nhiều khi sẵn sàng cho cả nam và nữ cùng được theo học các bậc học khác nhau. Để có thể đạt được các học vị tương ứng. Bạn cần phải tham gia học tập tại các cơ sở đào tạo của từng cấp độ trong một khoảng thời gian nhất định. Thông thường, các khoảng thời gian sẽ kéo dài từ 03 đến 05 năm. Sau thời gian này bạn có thể nhận được bằng tốt nghiệp tương ứng.

Các cấp bậc học vị cơ bản trong hệ thống giáo dục của Việt Nam

Trong hệ thống giáo dục của Việt Nam, bạn sẽ cần phải đạt được một trong các học vị khác nhau như sau:

Học vị tú tài

Đây là vị trí học vị cơ bản dành cho người đã tốt nghiệp bậc Trung học phổ thông. Nếu muốn đạt được học vị này, bạn cần trải qua một kỳ thi tốt nghiệp cuối cấp. Những người đã tốt nghiệp cấp 3 sẽ được cấp bằng tú tài theo đúng quy định của Luật Giáo dục Việt Nam.

Học vị cử nhân

Học vị cử nhân là học vị thường dành cho những người đã tốt nghiệp đại học. Tại hệ thống giáo dục đại học, học vị cử nhân thường được áp dụng với các khối ngành khoa học tự nhiên hoặc khoa học xã hội như: luật, kinh tế và báo chí… Các cử nhân thông thường sẽ trải qua quá trình đào tạo từ 04 năm là tối thiểu. Trong khi đó, các sinh viên ngành kỹ thuật sẽ được cấp bằng kỹ sư.

Học vị thạc sĩ

Với những người đã tốt nghiệp đại học và muốn học lên cao hơn. Sau khi tốt nghiệp, bạn sẽ được cấp bằng thạc sĩ. Đây là học vị dành cho người có trình độ cao, có kinh nghiệm trong thực tế. Những người có học vị thạc sĩ thường sẽ trở thành các chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó.

Hiện nay, tại nhiều công ty, nhiều nhà tuyển dụng có thể yêu cầu ứng viên phải có được bằng thạc sĩ như một điều kiện tiên quyết nếu muốn tham gia tuyển dụng vào vị trí quản lý cấp cao.

Học vị tiến sĩ

Nếu bạn đang thắc mắc học vị cao nhất là gì thì câu trả lời đó chính là học vị tiến sĩ. Đây là học vị cao nhất ở trong hệ thống giáo dục cũng như trong nghiên cứu khoa học của Việt Nam. Để được cấp bằng tiến sĩ thì những người này đều phải có các lý luận, công trình nghiên cứu trong lĩnh vực chuyên môn của riêng mình.

Điểm khác biệt giữa học hàm và học vị là gì?

Giữa học hàm, học vị trong hệ thống giáo dục của Việt Nam luôn có các điểm khác biệt nhất định. Trong đó:

Học vị là văn bằng do một cơ sở đào tạo ở mỗi cấp theo tiêu chuẩn giáo dục cấp cho người tốt nghiệp ở các cấp học cụ thể. Người học cần trải qua một thời gian dài để có thể đạt được các học vị theo hệ thống giáo dục sẵn có.

Học hàm là những chức danh cụ thể được hội đồng chức danh giáo sư Việt Nam bổ nhiệm cho các chuyên gia thực hiện công tác giảng dạy hay nghiên cứu tại các trường đại học, các trung tâm nghiên cứu và phát triển hiện nay. Các học hàm chủ yếu của Việt Nam bao gồm: giáo sư và phó giáo sư.

Quyền lợi của các cấp bậc học vị là gì?

Với các học hàm, học vị khác nhau trong hệ thống giáo dục Việt Nam, người sở hữu sẽ có các quyền lợi khác nhau. Trong đó có thể kể tới:

Các bậc lương nhất định

Với những người có các cấp bậc học vị khác nhau sẽ có bậc lương khác nhau. Và theo quy định pháp luật, những người thuộc các bậc học vị khác nhau sẽ được xem xét để nâng lương 1 lần sau 3 năm công tác. Các bậc lương của các cấp bậc học vị hiện nay gồm:

Trình độ trung cấp: lương bậc 1, có hệ số lương 1.86 của ngạch cán sự.

Trình độ cao đẳng: lương bậc 2, có hệ số lương 2.06 theo ngạch cán sự.

Trình độ đại học: lương bậc 1, có hệ số 2.34 theo ngạch chuyên viên.

Trình độ thạc sĩ: lương bậc 2, có hệ số 2.67 theo ngạch chuyên viên.

Trình độ tiến sĩ: lương bậc 3, có hệ số 3.00 theo ngạch chuyên viên.

Ngoài ra, với những người có học hàm giáo sư trở lên, hệ số lương sẽ được hưởng từ 6.2 – 8.0. Những người có học hàm phó giáo sư sẽ có hệ số lương từ 4.4 – 6.78

Phụ cấp

Ngoài các khoản lương được hưởng theo bậc lương cho những người có học vị đúng với quy định Luật Giáo dục. Tùy theo học hàm, học vị còn được hưởng thêm các khoản phụ cấp khác nhau tùy thuộc vào tính chất công việc như:

Phụ cấp thâm niên: Được tính dựa trên 5% mức lương thuộc bậc lương cuối cùng của lao động trong ngạch. Với người công tác từ năm thứ 04 thì mỗi năm được tăng thêm 1% lương.

Phụ cấp khu vực: Được chia theo 7 mức: 0.1, 0.2, 0.3, 0.4, 0.5, 0.7, 1.0 so với lương tối thiểu.

Phụ cấp đặc biệt: Phụ cấp này dành cho những người làm việc ở các khu vực đặc biệt khó khăn như đảo xa hay biên giới. Phụ cấp này bao gồm các mức là: 30, 50, 100% lương hiện có. Cùng với đó là những khoản về phụ cấp thâm niên.

Phụ cấp lưu động: Là loại phụ cấp dành cho những người phải thường xuyên thay đổi địa điểm và nơi làm việc. Người nhận phụ cấp này sẽ có các mức cơ bản gồm: 0.2, 0.4, 0.6 so với mức lương tối thiểu.

Phụ cấp độc hại: Được chia làm 04 mức: 0.1, 0.2, 0.3, 0.4 so với lương tối thiểu của các cấp bậc học vị.

Phụ cấp trách nhiệm: Đây là dạng phụ cấp với người có học hàm, học vị đang làm việc trong các cơ quan trọng yếu của chính phủ. Những người này được hưởng phụ cấp theo 03 mức: 0.1, 0.2, 0.3 so với lương tối thiểu.

Chế độ nâng lương

Với quyền lợi khi nâng lương của các cấp bậc học vị là gì? Sau 03 năm công tác, mức lương tối thiểu sẽ được nâng lên một bậc.

Còn với các học hàm, sau 05 năm công tác, người lao động sẽ được nâng lương lên một bậc.

Các cấp bậc học vị của Việt Nam có được công nhận trên thế giới?

Hiện nay, phần lớn các học vị theo hệ thống giáo dục Việt Nam hiện vẫn chưa được thế giới công nhận. Bằng chứng có thể thấy rằng, rất nhiều cử nhân và thạc sĩ khi có nguyện vọng đi du học ở nước ngoài vẫn rất khó khăn do các trường đại học ở nước ngoài hầu hết không công nhận chất lượng bằng cấp của Việt Nam.

Đặc biệt, nhiều cử nhân, thạc sĩ ở ngay tại Việt Nam cũng khó có thể tìm được công việc như ý do chất lượng bằng cấp và năng lực không phù hợp.

Để có thể lý giải tại sao học vị Việt Nam chưa được thế giới công nhận thì có thể có các lý do sau:

Chương trình đào tạo tại Việt Nam chưa theo kịp được các tiêu chuẩn tiên tiến của thế giới.

Hình thức đào tạo còn quá thiên về lý thuyết và chưa có nhiều bộ môn áp dụng kiến thức chuyên môn vào thực tiễn.

Đội ngũ giảng viên và thiết bị giảng dạy còn chưa đáp ứng được yêu cầu.

Hy vọng qua bài viết bạn đã nắm rõ được học vị là gì và các cấp bậc học vị cơ bản của Việt Nam hiện nay. Hãy nắm rõ để làm hành trang hữu ích cho tương lai tìm việc sau này của bạn nhé.