Hệ thống cho vay tiền ảo Celsius thực chất là một cú lừa "núp bóng" viễn cảnh giải phóng khỏi ngân hàng truyền thống?

Theo Vietnambiz, trên thị trường tiền ảo, hệ thống cho vay tiền ảo Celsius đã lớn tiếng đưa ra những quảng cáo như "Ngân hàng là kẻ thù của bạn", hay việc đưa ra thách thức với nền tài chính - ngân hàng truyền thống, đã thu hút hơn 20 tỷ USD gửi vào hệ thống của mình.

Celsius cũng đưa ra gói lãi suất trong mơ để kêu gọi khách hàng gửi tiền điện tử với lãi suất lên đến 18%, gấp hàng chục hoặc hàng trăm lần so với lãi suất khi gửi tiết kiệm trong các ngân hàng truyền thống.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đây CEO Founder, Alex Mashinsky của Celsius nói: "Khi bạn nhìn vào số tiền "lãi" của các ngân hàng, bạn sẽ thắc mắc ai đó đang nói dối, ngân hàng hay chúng tôi (Celsius)".

Từ bối rối trong xử lý khủng hoảng đến mất dần lòng tin của khách hàng

Theo thông tin mà Celsius cung cấp, hơn một triệu người đã ủy thác tiền tiết kiệm của họ cho Celsius, dù họ vẫn luôn hoài nghi về việc liệu mức lãi suất mà mình nhận về có bền vững hay không. Trong bối cảnh hiện nay khi các khách hàng lần lượt rút hàng trăm triệu USD do tác động của Bear Market (thị trường gấu - thuật ngữ mô tả thị trường đang suy giảm) CEO Alex Mashinsky vẫn luôn khẳng định công ty của mình an toàn.

Tuy nhiên, vào hôm 12/6 vừa qua, Celsius đã không còn tiếp tục tự tin được nữa. Công ty này đã đưa ra thông báo họ sẽ ngừng rút tiền vì "điều kiện thị trường khắc nghiệt". Điều này tương tự như việc ngân hàng ngăn chặn người gửi rút tiền ra khỏi các chi nhánh của mình để đảm bảo tiền mặt giữa cơn khủng hoảng.

"Chúng tôi đang làm việc với một mục tiêu duy nhất là bảo vệ và giữ gìn tài sản để đáp ứng các nghĩa vụ của mình với khách hàng", công ty này cho biết trong một bài đăng của mình trên Medium.

Động thái này của Celsius có thể hiểu là họ đang nỗ lực để ngăn chặn mình trở thành một LUNA tiếp theo trong bối cảnh nỗi lo về tiền điện tử ngày càng tăng lên. Giá Bitcoin cũng đã giảm, đến ngày 15/6 hạ xuống mức là 20.102 USD, thấp nhất kể từ 12/2020 và giảm khoảng 70% do với mức đỉnh được thiết lập vào năm ngoái. 

Trong khi đó, đồng tiền phổ biến thứ hai thế giới, Ether, đã giảm khoảng 75% so với mức cao nhất vào năm ngoái, trong khi đó các loại tiền điện tử ít phổ biến hơn cùng các NFT cũng đã rơi vào tình trạng mất giá nghiêm trọng. Hiện tại, tổng giá trị thị trường của tất cả các loại tiền điện tử đã giảm xuống 1.000 tỷ USD trong khi mức cao nhất từng đạt được là 3.000 tỷ USD vào tháng 11 năm 2021.

Cộng đồng ủng hộ đồng tiền điện tử đang tự hỏi liệu đâu mới là mức đáy và độ quan trọng về mặt hệ thống của Celsius cũng như các dự án khác đối với thị trường tài sản kỹ thuật số. 

Người đứng đầu bộ phận chuyên sâu về thị trường tại Genesis Global Trading, ông Noelle Acheson đã tweet: "Sự suy giảm của Celsius có thể gây ra tác động lớn hơn đến toàn bộ thị trường so với sự sụp đổ của hệ sinh thái Terra - điều gây tổn hại rất nhiều, nhưng chỉ ảnh hưởng tới một bộ phận nhà đầu tư. Trong khi đó, có nhiều lo ngại cho thấy nếu biến cố xảy ra với Celsius, có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ sinh thái khác, vì Celsius sở hữu nhiều loại tài sản được tận dụng trên một số nền tảng". Hiện tại, Celsius vẫn đang giữ im lặng, chưa có thêm động thái mới.

Tương tự như ngân hàng, Celsius cho vay tiền số, tuy nhiên công ty này không có các yêu cầu bảo hiểm nghiêm ngặt áp dụng đối với những người cho vay truyền thống. Theo nhận định của Bloomberg, ý tưởng các nhà đầu tư sẽ kiếm được lợi nhuận cao mà không cần chấp nhận bất kỳ rủi ro nào nghe có phần ngu ngốc. 

Trong khi đó, Celsius và Terra đều có liên quan tới tài chính phi tập trung hay DeFi - là một nhóm các công ty, các nhà phát triển và ứng dụng được cho là đang xây dựng một hệ thống tài chính hoàn toàn mới xung quanh công nghệ blockchain và tiền điện tử.

Ở đó, Celsius đóng vai trò như một công ty truyền thống, nhiều dự án DeFi do người dùng quản lý được điều hành bởi các giao thức phần mềm. Các dự án này sẽ được vay tiền ảo và tài sản số từ Celsius - đây là những thứ mà họ huy động được từ khách hàng của mình, và hệ thống này đưa có thể chi chả được phần lợi nhuận từ việc cho vay tài sản của khách hàng, điều này được cho là khá phi thực tế.

Trong hơn 1 năm qua, mô hình này dường như đang hoạt động. Theo DeFi Pulse, đến tháng 11 năm 2021, hơn 100 tỷ USD đã được vay, cho vay hoặc gửi bằng các giao thức DeFi. Hoạt động này đã giúp thúc đẩy các loại tiền điện tử có sự gia tăng lớn về giá.

Theo lời của Cathie Wood người sáng lập và giám đốc điều hành của công ty chuyên về lĩnh vực quản lý tài sản ARK Invest hồi tháng 3 vừa qua thì "cuộc các mạng tài chính DeFi thực sự chỉ đưa tất cả những người trung gian ra khỏi hệ sinh thái tài chính".

Cú lừa đỉnh cao núp bóng viễn cảnh tươi đẹp về số tiền lãi cao gấp nhiều lần so với gửi tiết kiệm ở ngân hàng truyền thống

CEO của Celsius là ông Ale Mashinsky năm nay 56 tuổi, là một người thuyết trình chưa từng biết mệt. Trong những bài phát biểu của mình tại các hội nghị và sự xuất hiện đều đặn trên kênh Youtube, ông ta luôn nói với người hâm mộ của mình rằng Celsius chính là con đường ngắn nhất dẫn đến tự do tài chính. 

Vào năm ngoái, nhiều người cho biết họ đã tin tưởng Celsius và trao cho công ty này số tiền tiết kiệm của mình. Celsius luôn đưa ra khẩu hiệu "Unbank Yourself" (giải phóng bạn khỏi ngân hàng) và Mashinsky cũng luôn đưa ra những bằng chứng rằng giá trị của công ty ông là một giải pháp thay thế hiệu quả, mang đến lợi nhuận cao hơn các ngân hàng truyền thống, trong khi luôn tố cáo rằng các ngân hàng đã thông đồng với nhau để lấy tiền tiết kiệm của khách hàng.

Trong một phỏng vấn podcast vào tháng 4 vừa qua, CEO của Celsius nói "chúng tôi cung cấp phần lớn thu nhập của mình cho cộng đồng. Đây là một mô hình mới. Đó là một mô hình kinh doanh mới mà trước nay chưa từng tồn tại".

Được biết, Celsius không được coi như một ngân hàng và các khoản tiền của khách hàng gửi thông qua công ty này không được bảo hiểm bởi FDIC (Công ty bảo hiểm ký thác Liên Bang Mỹ). Chính vì thiếu những quy định này đã khiến cho Celsius có quyền sử dụng tiền của khách hàng mà không bị hạn chế, yêu cầu dự trữ hay bất kỳ quy định nào cản trở. 

Khi giới thiệu về công ty của mình, Mashinsky luôn đưa ra những lời quảng cáo về việc lãi suất cao tuy nhiên lại mơ hồ, không đưa ra thông tin cụ thể về việc Celsius đang làm những gì để có thể kiếm tiền trả cho khách hàng. CEO Celsius nói rằng, công ty này đã cho các quỹ đầu cơ và các tổ chức lớn khách trong thị trường tiền ảo vay tiền, họ cũng gửi tiền của người dùng đến các giao thức DeFi. Tuy nhiên, Bloomberg lại đưa ra lời đánh giá khiến nhiều khách hàng phải lo lắng "Celsius là cửa ngõ với người dùng để có thể dễ dàng bước vào một thế giới khó hiểu đáng sợ mang tên DeFi".

Năm ngoái, Celsius cũng đã tận dụng được sự tăng trưởng chóng mặt của mình để huy động được 750 triệu USD từ các nhà đầu tư trong đó có quỹ hưu trí Canada Caisse de Dépôt et Placement du Québec. Với mức định giá của vòng tài trợ trị giá khoảng 3 tỷ USD đã biến CEO của Celsius trở thành tỷ phú trên giấy tờ. Thời điểm đó ông đã nói với Cointelegraph rằng ông dự kiến giá trị sẽ tăng gấp đôi hoặc gấp ba trong năm nay với giá trị lên đến 10,5 tỷ.

Một trong những nơi mà Celsius đã đầu tư tiền của người dùng đó là Terra, với lời hứa sẽ kiếm được nhiều hơn đã trả các khoản lãi cho khách hàng. Tuy nhiên, từ khi cú sập Celsius xảy ra, công ty này thông báo họ đã rút lui ngay trước khi sụp đổ vào tháng trước nhưng dường như không có nhiều người bị thuyết phục.

"Celsius có hàng tỷ USD thanh khoản và chúng tôi sẽ cấp quyền truy cập ngay lập tức cho tất cả mọi người", đây chính là lời nói trong buổi phát sóng trực tiếp của CEO Celsius vào ngày 10/6, hai ngày trước khi công ty này chặn người dùng rút tiền. Động thái này chứng tỏ sự bất nhất và thiếu uy tín trong lời nói của CEO Celsius.

Giáo sư tài chính đại học Duke, cũng chính là tác giả của cuốn sách "DeFi and the Future of Finance", ông Campbell Harvey nhận định: "Đây chính là một thất bại trong quản lý rủi ro".

Trong số các công ty đã đầu tư vào Celsius là Tether. Công ty này đã phát hành stablecoin được cho là có giá trị 1 USD. Đây là một trong những người chơi lớn nhất trong thị trường tiền điện tử. Công ty này cho biết, họ sở hữu 71,5 tỷ USD tài sản hỗ trợ các mã thông báo của mình, tuy nhiên sau đó công ty này đã bị các cơ quan quản lý phát vì những cáo buộc công ty này trước đây đã nói dối về khoản dự trữ của mình.

Trong một cuộc phỏng vấn vào năm ngoái, CEO Mashinsky cho biết Tether là một nhà đầu tư sớm vào Celsius ngay từ những ngày đầu và đã cho công ty này vay khoảng 1 tỷ token. Trong một tuyên bố ngày 15/6, công ty này cho biết họ đã đóng khoản vay của Celsius mà không bị lỗ và khoản đầu tư của họ vào Celsius chỉ là con số nhỏ.

Theo Dow Jones, Celsius cũng đã thuê luật sư tái cấu trúc từ Akin Gump Strauss Hauer & Feld để tư vấn cho con đường sắp tới, và tính toán xem họ nên huy động vốn từ những nhà đầu tư mới hay lựa chọn giải pháp tái cấu trúc tài chính.

Ngay cả khi Celsius có đủ tiền để hoàn trả cho tất cả khách hàng gửi tiền vào công ty này thì dường như họ đã mất đi niềm tin của người dùng và khó có thể khôi phục được lòng tin đó trong một sớm một chiều.  

Trong khi đó, ít nhất là từ đầu năm nay, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) cũng đã tiến hành điều tra Celsius về việc liệu các sản phẩm của công ty này có nên được đăng ký với cơ quan này hay không. Trong lời phát biểu vào ngày 14/6, Giám đốc SEC, ông Gary Gensler cho biết các công ty tiền điện tử nên được tiết lộ những rủi ro họ mà đang chấp nhận.