Hàng nghìn nhà đầu tư châu Á suy sụp sau cú "ngã ngựa" của FTX, xót xa nhìn tiền tiết kiệm cả đời dần xa tầm với

Nhà đầu tư châu Á không nằm ngoài vòng xoáy

Theo Nhịp sống thị trường, tại Nhật Bản, logo của FTX được dán trên một biển quảng cáo đặt ngay cạnh gương mặt của ngôi sao bóng chày Shohei Ohtani. 

Tại Trung Quốc, những người có sức hút trên mạng xã hội (influencer) thường thu hút người theo dõi bằng các bài đăng được tài trợ, hướng người xem đến nền tảng FTX cùng với nhà sáng lập Sam “xoăn”. Hồi cuối tháng 10, chỉ vài ngày trước khi FTX sụp đổ, Sam Bankman-Fried - CEO của sàn giao dịch tiền số FTX đã có bài phát biểu tại một hội nghị ở Hồng Kông (Trung Quốc).

Cũng giống như tại Mỹ, rất nhiều người tại khu vực Đông Nam Á bị thu hút bởi vẻ bề ngoài giống như "mọt sách quốc dân" của Sam. Sam Bankman-Fried có vẻ ngoài trông như một thiên tài công nghệ. Không những thế, việc đăng ký tại FTX dễ dàng hơn nhiều so với các nền tảng tiền số khác.

Thế nhưng, sau vụ sụp đổ của sàn FTX, hàng nghìn người, từ Seoul đến Singapore đang phải sống trong hậu quả của việc đặt niềm tin sai chỗ.

Đơn cử, một người phụ nữ ở Hong Kong từng là người hoài nghi về tiền số. Cô đã nhận được một tài khoản FTX sau khi bạn trai hỏi cô rằng muốn giữ suy nghĩ đó hay muốn giàu có. Người phụ nữ này cho biết, cô vẫn còn khoảng 20.000 USD đang kẹt lại và phần lớn số tiền đó là của mẹ cô.

Hay như một nhân viên ngành công nghệ ở Tây Nam Trung Quốc thì bị mất 42 nghìn USD. Cách đó khoảng 1.600km về phía Đông, một người phụ nữ tại tỉnh Chiết Giang cũng đang phải đối mặt với khoản mất mát lớn gấp 10 lần sau khi đổ toàn bộ số tiền tiết kiệm của gia đình vào FTX.

Tất cả những người này đã phải trải qua mọi cung bậc cảm xúc, từ kinh ngạc, đến đau khổ rồi hoang mang. Họ đều không biết bằng cách nào mà một thứ trông có vẻ an toàn lại có thể dễ dàng sụp đổ như tòa tháp dựng bằng lá bài như vậy. Những người kể trên có thể nhận được lại một phần tiền. Nhưng số tiền của họ liệu có thể biến mất mãi mãi?

Được biết, FTX chưa có sự chấp thuận chính thức thức để vận hàng tại các sàn giao dịch chi nhánh ở các quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc hay Singapore. Nhìn chung, người dân có thể mở tài khoản trên nền tảng này, miễn là FTX cho phép. Các cơ quan quản lý địa phương đã xem xét thiếu kỹ lưỡng trong việc đảm bảo tính hợp pháp.

Dù vậy, mọi người vẫn đổ xô đến với FTX. Sàn này cho phép người giao dịch nhiều loại tiền số hơn so với những sàn giao dịch khác đã được cấp phép. Thậm chí, một số người dùng FTX cho biết hoạt động kiểm tra việc mở tài khoản mới của nền tảng này lỏng lẻo hơn so với các sàn giao dịch khác. 

Nỗi đau cách nửa vòng trái đất

Hiện tại, FTX đang trong giai đoạn đầu của nguy cơ phá sản kéo dài, với số lượng chủ nợ cũng như người dùng rộng khắp thế giới. Tất cả mọi người đều đang tranh nhau để rút số tiền còn lại. Các luật sư tại Trung Quốc, Hàn Quốc và các quốc gia khác đang liên hệ với các nạn nhân, đồng thời chuẩn bị nộp đơn kiện tập thể.

Tuy nhiên, một điều có thể khẳng định chắc chắn là người dùng bên ngoài nước Mỹ sẽ phải chờ đợi thêm một thời gian khá dài mới có thể cầm lại tiền của mình. Những khoản tiền đó không được đảm bảo, ngay cả đối với những người đệ đơn kiện.

Theo luật sư Liu Honglin tại công ty luật Man Kun, hành động pháp lý sẽ rất khó khăn và tốn thời gian, có thể kéo dài từ 3 đến 5 năm. Vị luật sư này cũng cho biết thêm, hiện ông đang giám sát một nhóm trên mạng xã hội WeChat với hơn 100 người Trung Quốc, nhóm người này đang chờ lấy lại khoảng tiền tổng cộng lên tới hơn 30 triệu USD trên FTX.

Các tài liệu không cho biết cụ thể có bao nhiêu người dùng tại châu Á. Theo FTX, tính đến cuối năm 2021, họ có khoảng 1,2 triệu người dùng ở Mỹ và hơn 5 triệu trên toàn cầu. Các hồ sơ phá sản gần đây không đề cập đến các số liệu cụ thể, nhưng các chuyên gia chỉ trích rằng công ty hoàn toàn không có thông tin tài chính đáng tin cậy.

Tuy nhiên, hồ sơ tòa án cũng như các lưu lượng truy cập trang web cho thấy có một lượng lớn người dùng đến từ Đông Á, nơi cách trụ sở FTX Caribbean cả nửa vòng trái đất.
Còn tại Nhật Bản, hàng nghìn người cũng đã bị FTX kiểm soát ví tiền khi công ty mua một sàn giao dịch có trụ sở tại Tokyo hồi đầu năm 2022. Gần đây, công ty chi nhánh của FTX cho biết họ đang lên kế hoạch phát triển cho phép khách hàng rút tiền sau sự cố của công ty mẹ. Truyền thông đưa tin rằng tài sản của chi nhánh này được quản lý độc lập và không phải chịu ảnh hưởng bởi những thủ tục pháp lý ở Mỹ. Tuy nhiên, có điều không ai rõ kế hoạch này có thành công hay không.

Những đêm thức trắng

Phóng viên của Bloomberg News đã có cuộc trò chuyện với một số người dùng FTX. Những người này yêu cầu giấu tên bởi vì họ cảm thấy xấu hổ về những khoản mất mát của mình. Với những người dùng tại Trung Quốc, họ lo sợ rằng bản thân có thể gặp phải rắc rối pháp lý từ các khoản đầu tư trên FTX.

Một người phụ nữ 37 tuổi tại tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) cho biết cô bắt đầu gửi tiền vào tài khoản FTX từ vài năm trước. Cô nhớ lại những chiến dịch quảng cáo rầm rộ của nền tảng này khi ấy khiến cô nghĩ rằng FTX là một ngân hàng. Ảnh chụp màn hình tài khoản đã bị đóng băng của người phụ này cho thấy số dư là 600.000 USD. Trong đó, một phần là tiền của các thành viên trong gia đình. Cho đến bây giờ, sau nhiều đêm thức trắng, cô vẫn chưa dám nói cho ai biết.

Mặc dù thành lập tại Hong Kong, nhưng FTX không được phép vận hàng một sàn giao dịch tại đây. Cơ quan quản lý tài chính Hong Kong đã công khai một báo cáo rằng những người sử dụng nền tảng mà không có giấy phép có thể sẽ mất tất cả nếu như FTX đóng cửa, bị hack hay sụp đổ.

Một người phụ nữ khác ở Hong Kong làm việc trong lĩnh vực tài chính cho biết, cô có 20.000 USD trong tài khoản bị đóng băng trên FTX. Hồi đầu tháng 11, cô cảm thấy mệt mỏi với những vấn đề bắt đầu xuất hiện. Nhưng cô vẫn quyết định để tiền lại và vận dụng lãi suất cao từ các token mà cô cho sàn giao dịch vay. Sau khi vụ sụp đổ được công khai rộng rãi, hơn một tuần lễ cô không bước ra khỏi nhà. Thậm chí, gần đây cô phải đến gặp bác sĩ trị liệu. 

Những người dùng FTX đang phải tìm kiếm sự an ủi trong các nhóm trên Telegram và WeChat. Đồng thời, đây cũng là nơi mà họ cười nhạo những nỗ lực của Bankman-Fried nhằm chứng minh mình trung thực.

Có thể thấy, việc FTX "ngã ngựa" chỉ đánh dấu cho một sự khởi đầu cho hàng loạt vụ sụp đổ khác trong giới tiền số và nhiều "quân cờ domino" sẽ rơi theo.

Các nhà phân tích của Ngân hàng JPMorgan nhận định rằng, dường như một đợt margin call, cắt giảm đòn bẩy và phá sản của các công ty/nền tảng tiền kỹ thuật số đang bắt đầu.

Một sự khác biệt lớn giữa sự kiện vừa qua với năm 2008 là "người giải cứu". Tiền số không có sự kết nối với nền kinh tế thực như các khoản thế chấp thời điểm năm 2008, do đó, sự sụp đổ này không phải mối lo ngại với chính phủ. Tuy nhiên, một trong số những công ty tiền số lớn nhất ngành tiền số đã bị loại khỏi "cuộc chơi".

Trong tương lai tới, các công ty tiền số có thể sẽ phải thay đổi hành vi hoặc các cơ quan quản lý cần phải thắt chặt các quy định hơn nữa. Trước đó, năm 2008, một cuộc cải tổ về quy định tài chính lớn đã được thực hiện, các cơ quan hoàn toàn mới đã được thành lập để kiểm soát những hành động rủi ro vốn đã kích hoạt cuộc khủng hoảng.

Ông Siemer - CEO của Wave Financial cho biết, điều thị trường sẽ chứng kiến tương tự thời gian trước đây, đó là những quy định được siết chặt nhằm bảo vệ những người tham gia thị trường, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Vị CEO dự đoán, những công ty tuân thủ và có quy định chặt chẽ sẽ phát triển mạnh mẽ nhất.

Tuy nhiên, niềm tin của các nhà đầu tư vào lĩnh vực này sẽ bị lung lay trong một thời gian, khi những "hiệu ứng lan tỏa" từ vụ sụp đổ của sàn FTX vẫn còn tiếp tục. Đơn cử là BlockFi mới đây cũng đã thông báo họ sẽ tạm ngừng cho phép khách hàng rút tiền cũng như hạn chế hoạt động trên nền tảng do tâm lý hỗn loạn gây ra bởi việc FTX phá sản.