Hà Nội: Nắm bắt cơ hội kinh doanh nhờ dư địa phát triển kinh tế đêm

Theo VOV, khi bầu trời tối lại, ánh đèn được bật sáng trên khắp ngõ ngách, thì nhiều tuyến phố thuộc khu phố cổ Hà Nội như Tạ Hiện, Mã Mây, Lương Ngọc Quyến, Hàng Đào, Hàng Bông, Hàng Buồm, Đồng Xuân,... bắt đầu tấp nập người dân và xe cộ. 

Khách du lịch từ khắp nơi dồn về trung tâm thành phố để tham quan, mua sắm, vui chơi - giải trí, thưởng thức ẩm thực. Cứ như vậy đã nhiều năm nay, các tuyến phố cổ Hà Nội trở thành điểm hẹn của du khách cũng như người dân nội thành. Thậm chí, khu vực này còn được gắn với những biệt danh như “Ngã tư quốc tế” Tạ Hiện - Lương Ngọc Quyến, phố bia Tạ Hiện, phố ẩm thực Tống Duy Tân, phố hoa quả dầm Tô Tịch, phố nướng Gầm Cầu…

Bên cạnh đó, từ khi phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm được đưa vào hoạt động đã đóng góp rất lớn cho kinh tế của quận Hoàn Kiếm. Tính riêng quý I/2022, lượng khách du lịch nước ngoài tới lưu trú trên địa bàn tăng rất nhanh ở mức 13 - 22,8% mỗi năm. 

Trong năm 2022, Hà Nội tiếp tục đưa vào hoạt động không gian đi bộ Trịnh Công Sơn (được kích hoạt lại sau 2 năm tạm dừng hoạt động vì dịch bệnh) và không gian đi bộ Thành cổ Sơn Tây. Đáng chú ý là phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây từ khi ra mắt đã tạo hiệu ứng rất tốt. Ông Nguyễn Đăng Thạo - Trưởng Ban Quản lý Di tích Làng cổ Đường Lâm - Thành cổ Sơn Tây cho biết, mỗi ngày trên tuyến đi bộ Thành cổ trung bình đón khoảng 1 vạn khách, ngày cao điểm lên tới khoảng 1,5 vạn khách.

Nơi này không chỉ đón khách ở thị xã Sơn Tây hay các huyện lân cận mà còn đón lượng khách lớn từ huyện Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc tới vui chơi. Bên cạnh những hoạt động văn hóa - văn nghệ , thể dục - thể thao thì tuyến phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây còn có những cửa hàng lưu niệm, dịch vụ ẩm thực và các sản phẩm đặc trưng của thị xã.

Ngoài ra, Hà Nội còn nhiều sản phẩm du lịch đêm khác như tour du lịch “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long-Hà Nội; Vở diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” của Khu du lịch Tuần Châu - Quốc Oai; “Đêm thiêng liêng: Sáng ngời tinh thần Việt” và “Đêm thiêng liêng 2: Sống như những đóa hoa” của Di tích Nhà tù Hỏa Lò đang dần thu hút đông đảo khách du lịch biết tới.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn – Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội chia sẻ: “Để khai thác tối đa tiềm năng kinh tế đêm của Hà Nội thì trước hết cần có định hướng rõ ràng, chính xác về xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý điều chỉnh hoạt động kinh tế đêm. Theo đó, cơ chế chính sách phát triển, quản lý kinh tế đêm phải được xây dựng trên cơ sở làm rõ hiện trạng, nguyên nhân, những trở ngại và thuận lợi của kinh tế đêm. Xây dựng các cơ chế, chính sách cho phát triển kinh tế đêm không nhất thiết phải theo hướng hỗ trợ, ưu đãi về tài chính, mà cần xây dựng cơ chế, chính sách ổn định, phù hợp, nới lỏng hơn để khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển”.

Bất cập và hạn chế

Tuy đang sở hữu những tiềm năng to lớn để Hà Nội phát triển kinh tế đêm nhưng thực tế các hoạt động vẫn sẽ tồn tại những bất cập và hạn chế nhất định. Vậy, giải pháp nào để Hà Nội có thể tận dụng dư địa còn lại để phát triển kinh tế đêm?

Vào năm 2016, TP. Hà Nội cho phép quận Hoàn Kiếm triển khai thí điểm một số quán bar, nhà hàng được hoạt động tới 2 giờ sáng nhằm đáp ứng nhu cầu vui chơi - giải trí của khách du lịch. Dù đã hình thành những hoạt động kinh tế ban đêm như phố đi bộ, phố ẩm thực, chợ đêm và hàng loạt cửa hàng tiện lợi trên các dãy phố. 

Tuy nhiên, những hoạt động có thể phát sinh lợi nhuận về đêm ở thời điểm hiện tại vẫn ít. Chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Minh Phong cho rằng, thực chất chỉ có một vài khu vực được triển khai phố đi bộ nhưng lại có tính chất buôn bán như ban ngày.

"Kinh tế ban đêm là nền kinh tế mở, nội hàm và hình hài sẽ phát triển theo thời gian. Nó sẽ mở rộng và đa dạng hoá hơn. Nhưng nếu chỉ có một vài phố tây, một vài quán bar cho thanh niên tụ tập cũng chưa phải kinh tế ban đêm. Kinh tế ban đêm phải là nền kinh tế dịch vụ mở, nó có gắn với sản xuất nhưng đồng thời phải thu hút nhiều thành phần tham gia, bao gồm người cung cấp, người hưởng thụ dịch vụ cũng như hoạt động quản lý xung quanh đấy" - TS. Nguyễn Minh Phong nói.

Hoạt động kinh doanh dịch vụ đến 2 giờ sáng thực tế lại là thời gian dễ phát sinh các tệ nạn gây ảnh hưởng tới đời sống người dân khu vực xung quanh, đồng thời các sản phẩm dịch vụ khá nghèo nàn và chưa đồng bộ… Vì vậy, cần chủ động kiểm tra, rà soát lại chính sách và khung pháp lý liên quan tới việc phát triển kinh tế đêm.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh nhận định: "Về cơ sở vật chất trước hết là về quy hoạch vùng hoạt động kinh tế ban đêm có thể tách biệt hoặc ảnh hưởng ít nhất đến các khu dân cư, thì đây là cái mà cũng phải quy hoạch. Cùng với đó cần có hàng loạt các thay đổi về cơ chế chính sách về bảo vệ an ninh trật tự, về việc kết nối giao thông vận tải đầy đủ hết rõ ràng cái đó rất quan trọng". Đồng thời, phải quy định rõ về những sản phẩm ưu tiên được phát triển về đêm, giấy phép hoạt động, thời gian hoạt động, tiêu chuẩn hoạt động của doanh nghiệp, cá thể tham gia kinh tế ban đêm…

Luật sư Hoàng Tùng – Đoàn luật sư Hà Nội nhận xét về chế tài để quản lý loại hình này hiện đã tương đối đầy đủ, nhưng việc áp dụng xử phạt vào khung giờ ban đêm lại trở thành vướng mắc: "Đối với chế tài hiện tại thì tôi thấy cũng đã đầy đủ để quản lý loại hình này. Nhưng có cái là xử lý vi phạm hành chính thì chúng ta cần phải cải tổ. Vì xử lý vi phạm hành chính thì theo quy định pháp luật ko đc xử lý ngoài thời gian hành chính, ngoài địa điểm hành chính. Nhưng thời gian đó thì cơ quan hành chính nhà nước có làm đâu, phải đợi sáng hôm sau. Nhưng sáng hôm sau thì khác du lịch nước ngoài bay về nước rồi thì chúng ta làm thế nào? Từ đó, cách thức quản lý cũng cần thay đổi để thích ứng với mô hình này. Trong bối cảnh hiện nay, kinh tế đêm đang được hưởng lợi từ ứng dụng phát triển kinh tế số”.

Còn theo ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng Ban chính sách kinh tế vĩ mô – Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương: "Ví dụ ứng dụng của dữ liệu lớn, đó cũng là thông tin chúng ta thu thập. nếu cơ quan quản lý an ninh trật tự có thể tiếp cận và sử dụng thông tin này cho hoạt động quản lý của họ. Điều đó cũng có nghĩa họ có cách quản lý mới, phù hợp quản lý kinh tế ban đêm".         

Nhìn lại, kinh tế đêm là giai đoạn nối tiếp của hoạt động kinh tế ban ngày. Kinh tế đêm sẽ giúp cho hoạt động của nền kinh tế đạt nhiều hiệu quả hơn. Việc xây dựng một cơ chế, chính sách rõ ràng sẽ tạo ra động lực thúc đẩy hoạt động kinh tế đêm gia tăng thặng dư, góp phần phát triển kinh tế - xã hội trong tương lai.