Giá trị thị trường công nghệ châu Âu “bốc hơi” hơn 400 tỷ USD

Theo VnEconomy, trong năm 2021, những công ty khởi nghiệp tại châu Âu từng hưởng nguồn lợi khổng lồ từ đợt huy động vốn “rực lửa” và cho ra thị trường hơn 100 kỳ lân. Nhưng sang năm 2022, số lượng công ty khởi nghiệp công nghệ trị giá trên 1 tỷ USD giảm xuống còn 31 công ty, dựa trên báo cáo của công ty đầu tư mạo hiểm Atomico (trụ sở tại London). Đây cũng là mức thấp nhất ghi nhận kể từ năm 2017. Chưa kể, Atomico ước tính hơn 14.000 công nhân công nghệ châu Âu bị sa thải trong năm nay. 

Financial Times đưa tin, xu hướng này phản ánh sự cảnh giác của những nhà đầu tư trước bối cảnh lạm phát tăng cao, lãi suất và chiến tranh tại Ukraine đang hỗn loạn. Đồng thời, sự chậm chạp của việc đầu tư trong năm nay cho thấy tốc độ giao dịch điên cuồng vào năm ngoái sẽ phải mất thêm vài năm nữa mới lại đạt được. 

Đối tác và trưởng bộ phận nghiên cứu tại Atomico - Tom Wehmeier cho biết: “Quan điểm của chúng tôi là những thách thức vĩ mô vẫn tồn tại cho tới năm 2023, không có chuyện là các điều kiện chúng ta từng thấy vào cuối năm ngoái quay trở lại, ít nhất là trong một thời gian rất dài nữa”. 

Một số thành quả đạt được của thị trường công nghệ châu Âu

Kể từ năm 2015 đến nay, báo cáo thường niên “Tình trạng Công nghệ Châu Âu” của Atomico đã cổ vũ cho sự phát triển của những công ty khởi nghiệp ở Paris, Berlin, London, Stockholm. Khi mà những khu vực này đã thu hẹp lại khoảng cách tài trợ đã có từ hàng thập kỷ so với Thung lũng Silicon.

Theo ước tính của Atomico, có 85 tỷ USD đầu tư vào công nghệ châu Âu trong năm nay cao hơn gấp đôi so với tổng số vốn đầu tư từ năm 2019 hoặc năm 2020. Tuy trong nửa cuối năm 2022, châu Âu chứng kiến sự sụt giảm rõ rệt của những vòng gọi vốn với 37 vòng có giá trị hơn 100 triệu USD, so với 133 vòng trong nửa đầu năm 2022. 

Bất chấp tình trạng hỗn loạn, nhiều giao dịch khởi nghiệp vẫn được thực hiện, chủ yếu trong lĩnh vực kinh doanh phần mềm thay vì chỉ tập trung vào tiền điện tử hoặc thương mại điện tử. 

Công ty sản xuất phần mềm lập kế hoạch kinh doanh Pigment (trụ sở tại Paris) đã huy động được 65 triệu USD trong tháng 9 vừa rồi. Nhà đồng sáng lập của Pigment - Eléonore Crespo cho biết: “Đây là điều kiện thị trường rất tốt cho chúng tôi. Mục tiêu lớn của chúng tôi là giúp các công ty điều hướng được sự không chắc chắn”. 

Thêm một nghiên cứu dựa trên phân tích của Dealroom được công bố trong tháng 11 bởi Accel, cho thấy hơn 200 kỳ lân do VC hậu thuẫn ở châu Âu đã tạo ra hơn 1.000 startup mới, cùng với thứ mà họ gọi là “nhà máy sáng lập”, ví dụ như Delivery Hero, Criteo và Klarna. 

Trong khi đó, nhiều cựu chiến binh VC hiện tại vẫn phải vật lộn để xác định thời điểm cấp vốn phù hợp nhất cho những công ty khởi nghiệp trong bối cảnh cả nền kinh tế vĩ mô và địa chính trị đều có biến động khó lường. 

Đối tác quản lý của Forward Partners - Forward Partners cho biết: “Tôi đã tham gia thị trường này từ 20 năm trước tới nay, thật khó có thể đoán được tình hình hiện nay của các công ty. Tôi cảm thấy rất thiếu tự tin, nếu bỏ tiền vào lúc này thì liệu công ty có thể huy động lại tiền trong vòng 12 - 18 tháng tới hay không?” - Những nhà đầu tư chia sẻ về vấn đề của họ là ở sự tự tin chứ không phải về vốn. 

Atomico ước tính còn khoảng 80 tỷ USD tiền mặt sẵn có ở châu Âu, đây là vốn đầu tư mạo hiểm đã huy động từ những năm bùng nổ mà chưa được các nhà đầu tư triển khai. 

Trong một sự kiện mới đây tại London do Accel tổ chức dành cho những nhà đầu tư và công ty khởi nghiệp fintech, đối tác của công ty tư vấn công nghệ Qatalyst Partners - Eric Boyle dự đoán hoạt động giao dịch có thể giảm trong thời gian tới, nhất là khi thị trường đại chúng đóng cửa một cách hiệu quả. Nếu như năm 2021, Mỹ và châu Âu có tới 86 đợt IPO có giá trị trên 1 tỷ USD, thì năm nay chỉ còn 3 đợt như vậy. 

Vấn đề thực sự nằm ở đâu? 

“Đã có vài người hỏi chúng tôi rằng khi nào thì cơ hội IPO mở lại. Chúng tôi còn không nghĩ về nó, câu trả lời sẽ là không sớm đâu” - Boyle nói và đề xuất, đối với một startup công nghệ tài chính, việc huy động vốn vào thời điểm này đồng nghĩa với việc chấp nhận định giá gấp 10 lần doanh thu của một năm tới, trong khi nhà đầu tư thì phải trả gấp 40 - 50 lần so với năm ngoái. 

Sự phát triển của những nhà đầu tư công nghệ tại Mỹ như Lightspeed, Sequoia, General Catalyst vào châu Âu trong vài năm nay đã làm trầm trọng thêm tâm lý “sợ bỏ lỡ” của các VC địa phương. Kể cả khi điều này được coi là đã ca ngợi sự trưởng thành của mảng công nghệ trong khu vực. 

Tuy nhiên, một số công ty của Mỹ đang rút lui, nhất là những quỹ “chéo” như Tiger Global và Insight Partners do sự lo ngại suy thoái kinh tế có thể kéo dài tại châu Âu hơn là tại Mỹ. Theo đó, số lượng nhà đầu tư Mỹ tham gia các giao dịch trị giá hơn 100 triệu USD tại châu Âu giảm 22% trong năm 2022 xuống còn 122. 

Trải qua giai đoạn tăng trưởng bùng nổ, các doanh nhân trong ngành tại châu Âu đang phải đối diện với những hoài nghi từ các nhà đầu tư và thời gian giao dịch đang dài hơn. 

Đối tác của Index Ventures - một công ty mạo hiểm hàng đầu châu Âu đã huy động được quỹ hạt giống mới trị giá 300 triệu USD trong tháng vừa rồi - Jan Hammer cho biết: “Trong 2 năm qua quả thực là một khoảng thời gian khác thường. Thị trường công nghệ đã bị cuốn trôi”.