Fed được hưởng lợi gì khi đồng USD tăng cao?

Theo Vietnambiz, mới đây, đồng USD đã leo lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ qua so với các đồng tiền khác như euro và yen Nhật. Trong tương lai, đồng bạc xanh này được dự đoán là sẽ tiếp tục tăng cao hơn nữa.

Chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson - ông Adam Posen bình luận rằng: "Trong một thời gian dài, các giao dịch đồng USD, euro, yen Nhật và nhân dân tệ chỉ biến động trong phạm vi tương đối nhỏ. Đây là lần đầu tiên trong hàng chục năm mà mọi đồng tiền đều sụt giá so với USD".

Bên cạnh đó, trong bối cảnh chỉ số tiêu dùng (CPI) tháng 6 của Mỹ tăng 9,1% so với cùng kỳ năm ngoái - tốc độ nhanh nhất kể từ năm 1981, Fed đã báo hiệu về các đợt tăng lãi suất khác. Trong một cuộc họp tháng 7, ngân hàng trung ương Mỹ dự kiến sẽ tăng thêm 75 điểm cơ bản.

Washington Post nhận định rằng, đồng bạc xanh mạnh lên chính là bằng chứng cho thấy chiến dịch chống lạm phát của Fed đang bắt đầu có hiệu quả, ngay cả khi giá cả nói chung vẫn tiếp tục tăng lên.

Tuy vậy, ở nước ngoài thì lại là một câu chuyện khác. Vì USD mạnh lên, đồng euro và bảng Anh đã suy yếu trong thời gian qua. Điều này khiến cho cuộc chiến chống lạm phát của châu Âu hay Anh đều trở nên khó khăn hơn.

Chiến thắng bước đầu của Fed 

Việc đồng USD tăng mạnh trong những tháng qua đã góp phần giúp giảm giá hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Vào cuối tuần trước, Bộ Lao động nước này cho biết giá hàng nhập khẩu - không bao gồm nhiên liệu, đã giảm 0,5% trong tháng 6.

Đây là tháng thứ hai liên tiếp chỉ số này đi xuống. Để so sánh, trong một năm qua, giá hàng nhập khẩu phi nhiên liệu vào Mỹ đã tăng khoảng 4,6% - gần bằng một nửa mức tăng chung của giá tiêu dùng.

Nhà kinh tế cấp cao của quỹ đầu tư Wilmington Trust - ông Rhea Thomas đánh giá rằng: "Đồng USD mạnh lên đang giúp kiềm chế áp lực lạm phát tại nền kinh tế lớn nhất thế giới".

Đà tăng vượt trội của đồng USD - thể hiện qua việc chỉ số USD-Index tăng 13% từ đầu năm đến nay, cho thấy nền kinh tế của Mỹ đã phục hồi mạnh mẽ ra sao sau đại dịch Covid, đặc biệt là khi so với châu Âu và Nhật Bản.

Điều này cũng cho thấy rằng các quan chức Fed - sau khi nhận định sai về áp lực giá cả vào năm ngoái, đã điều chỉnh lại chính sách tiền tệ nhanh nhạy hơn so với các đồng nghiệp ở Frankfurt và Tokyo.

Trong năm nay, Fed đã tăng lãi suất ba lần, tổng cộng là 150 điểm cơ bản. Ở diễn biến khác, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) mới dự kiến tăng lãi suất lần đầu tiên sau 11 năm vào cuối tháng 7.

Đến tháng 9, lãi suất chủ chốt của ECB dự kiến vẫn sẽ ở mức âm, mặc dù lạm phát của khu vực đồng tiền chung euro đã chạm ở mức 8,6% trong tháng 6, Washington Post đưa thêm thông tin.

Tại Nhật Bản, nơi lạm phát nhiều năm vẫn nằm dưới ngưỡng mục tiêu và chỉ mới tăng vài tháng trước, ngân hàng trung ương đã quyết định giữ lãi suất ở mức âm 0,1% trong tháng 6.

Giám đốc điều hành của nền tảng Bannockburn Global Forex - ông Marc Chandler cho hay: "Các ngân hàng trung ương từng không nhận thức được sự nóng lên của lạm phát và hiện đang phản ứng với tốc độ khác nhau".

"Mỹ đang thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay nhất kể từ năm 1980, trong khi ngân hàng trung ương ở châu Âu và Nhật Bản vẫn án binh bất động", vị giám đốc này rút ra kết luận.

Mặt trái khi USD mạnh lên

Đồng USD mạnh lên không hoàn toàn là tin tốt. Nó đang làm căng thẳng ngân sách của các quốc gia phụ thuộc mạnh vào nhập khẩu dầu mỏ (sản phẩm được định giá bằng đồng USD). Các nước chịu ảnh hưởng gồm Ấn Độ, Thái Lan và Hàn Quốc.

Một số quốc gia đang phát triển cần nguồn tài chính để trang trải nợ quốc tế như Ecuador và Tunisia cũng bị tổn thương khi đồng tiền của Mỹ tăng giá quá cao so với rổ tiền tệ.

Ngoài ra, các sản phẩm của Mỹ cũng đang trở nên đắt đỏ hơn đối với khách hàng ở nước ngoài. Điều này gây ra tổn hại cho các nhà xuất khẩu lớn như Boeing - nhà sản xuất máy bay thương mại lớn nhất thế giới.

Các tập đoàn lớn của Mỹ đang chứng kiến doanh thu ở nước ngoài sụt giảm khi quy đổi thành đồng USD. Tháng trước, Microsoft đã hạ dự báo cho quý hiện tại, hãng này nói rằng đồng bạc xanh mạnh lên sẽ làm giảm doanh thu dự kiến khoảng 250 triệu USD.

Trước đó, vào tháng 4, gã khổng lồ công nghệ Mỹ là một trong những tập đoàn lớn đầu tiên đưa ra cảnh báo về sức mạnh của đồng USD. Các giám đốc nói với nhà đầu tư rằng sự leo thang của đồng USD trong ba tháng đầu năm nay đã khiến cho lợi nhuận sụt giảm khoảng 225 triệu USD.

Theo Morgan Stanley, 30% tổng doanh thu của các công ty Mỹ đến từ các mảng kinh doanh ở nước ngoài. Thu nhập bị ảnh hưởng có thể khiến cho các doanh nghiệp này cắt giảm chi tiêu ở những khu vực khác, qua đó làm tăng trưởng kinh tế bị chững lại - điều mà Fed cũng đang nỗ lực thực hiện.

Một số ngân hàng trung ương đang cố gắng bắt kịp Fed. Tuần trước, ngân hàng trung ương Canada đã khiến thị trường bất ngờ khi tăng lãi suất 100 điểm cơ bản lên mức 25% và báo hiệu sẽ tiếp tục những động thái tương tự.

Ngân hàng trung ương New Zealand cũng điều chỉnh lãi suất chuẩn lên mức tương đương với Canada, mức cao nhất trong hơn 6 tháng qua. Điều chỉnh của Canada và New Zealand diễn ra sau khi ngân hàng trung ương Hàn Quốc tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản - đây là động thái mạnh tay nhất kể từ năm 1999.

Áp lực cho các nhà hoạch định chính sách tiền tệ châu Âu là đặc biệt lớn. Đồng euro yếu hơn khiến cho lạm phát xấu đi, bởi chi phí nhập khẩu hàng hóa từ nơi khác sẽ tăng lên. Lợi ích mà hàng hóa xuất khẩu của Đức nhận được từ đồng tiền tệ yếu hơn đang bị lấn át bởi chi phí năng lượng leo thang do mất nguồn cung giá rẻ từ phía Nga.

Gần đây, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết, họ đã đạt được một thỏa thuận sơ bộ với Pakistan về gói cứu trợ với trị giá 1,2 tỷ USD để giúp chính phủ nước này đối phó với tình hình kinh tế tồi tệ. Tuy nhiên, Pakistan sẽ phải cắt giảm trợ cấp năng lượng, dù cho lạm phát trong nước đang ở mức 20%.

Theo Washington Post, cơ quan này cũng đang đàm phán với các quốc gia nặng nợ khác như Tunisia, vì lo ngại rằng rắc rối kinh tế ở những nước này có thể dẫn tới bất ổn xã hội.

Liệu đồng USD có bị thay thế?

Ở diễn biến khác, đà tăng của đồng USD đã đi ngược lại với những lo lắng được đưa ra vào hồi đầu năm. Khi đó, người ta lo ngại rằng việc chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tích cực sử dụng các biện pháp trừng phạt tài chính để chống lại Nga sẽ khuyến khích các nước khác giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng USD.

Ngược lại, USD vẫn là đồng tiền tệ được nắm giữ rộng rãi nhất trên toàn cầu, chiếm tới gần 59% tổng dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương, số liệu từ IMF chỉ rõ.

Thêm vào đó, các đợt biến động bất thường của thị trường tiền tệ trong quá khứ đã khơi mào cho chủ nghĩa bảo hộ tại Mỹ, khi công nhân nhà máy đứng lên phản đối việc bị mất công ăn việc làm do sự cạnh tranh ở nước ngoài hoặc khi ngân hàng trung ương thiết lập lại giá trị của đồng USD, euro và yen.

Trong một cuộc họp vào năm 1985 tại khách sạn Plaza ở New York, các nước Mỹ, Đức, Pháp, Anh và Nhật Bản đã đồng ý phối hợp nhằm làm suy yếu đồng USD để giúp hàng hóa của Mỹ trở nên cạnh tranh hơn trên toàn cầu.

Khi đồng euro gặp khó khăn để xây dựng chỗ đứng vào năm 2000, các ngân hàng trung ương của Mỹ, châu Âu và Nhật Bản cũng đã nhất trí can thiệp để thúc đẩy giá trị của đồng tiền còn non trẻ sau khi nó mất gần một phần ba giá trị ban đầu.

Lần này, các ngân hàng trung ương khó có thể can thiệp giống như vậy. Ngày 12/7, sau cuộc họp với các quan chức hàng đầu Nhật Bản, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen đã phủ nhận về động thái phối hợp như trong quá khứ.

"Quan điểm của chúng tôi là, các nước như Nhật Bản, Mỹ và nhóm G7 nên để tỷ giá hối đoái cho thị trường quyết định. Chỉ trong những trường hợp hiếm hoi và ngoại lệ thì chúng tôi mới can thiệp", bà Yellen nhấn mạnh.