Elon Musk “đau đầu” vì Tesla và Twitter, nhưng vẫn còn sở hữu một mảng khác có thể càn quét ngành hàng không

Theo Nhịp sống thị trường, tờ Fortune thông tin rằng hiện nay Elon Musk đang đau lưng, mỏi gối vì Twitter kể từ sau khi mua lại mạng xã hội này với giá 44 tỷ USD. Đồng thời, ông đưa ra cảnh báo rằng doanh nghiệp có thể sắp bị phá sản. Bên cạnh đó, Tesla cũng trải qua một năm kinh doanh không như kỳ vọng và bản thân tỷ phú Elon Musk cũng để tuột mất vị trí là người giàu có nhất hành tinh.

Thế nhưng, ông chủ Tesla vẫn sở hữu một quân át chủ bài khác ít được mọi người nhắc đến. Đó là SpaceX, có thể càn quét toàn bộ ngành hàng không như những gì ông từng làm với xe điện.

Startup này của Elon Musk vào năm trước vốn nổi tiếng với những tên lửa có thể tái sử dụng sau khi phóng vào vũ trụ đã triển khai 61 lần phóng thành công. Đó là mức cao kỷ lục của công ty và chiếm tới 34% trong tổng số lượt phóng vào vũ trụ trên toàn cầu của cả tư nhân lẫn chính phủ.

Elon Musk đề ra mục tiêu sẽ thực hiện 100 chuyến bay vào không gian trong năm 2023 này, nghĩa là khoảng 3-4 ngày sẽ có một lần phòng. Mục tiêu của SpaceX là phóng thành công dòng tên lửa tái sử dụng mới nhất của hãng là Starship vào tháng 2 này.

Ngành hàng không thế giới lại đang cho thấy hoàn cảnh trái ngược với những thông tin của SpaceX khi đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nặng. 

Theo số liệu của Space Capital, dòng vốn đầu tư tư nhân dành cho mảng này đạt mức đỉnh 47,4 tỷ USD vào năm 2021, tuy nhiên đã giảm 58% trong năm 2022. Ngày càng có nhiều người nhận ra đó là một ngành không dễ “ăn” khi nhìn vào việc các nhà đầu tư không có kinh nghiệm hay kỳ vọng đốt tiền cho mảng kinh doanh mới.

Những trở ngại về công nghệ, cần vốn đầu tư lớn và tiêu chuẩn cực cao nhằm phóng thành công, hơn nữa còn chưa nói tới những thiệt hại nếu thất bại và rào cản quá lớn đối với ngành hàng không tư nhân mới bước chân vào thị trường gây ra bởi những quy định và giấy phép.

Dọn bãi

Chuyên gia Chad Anderson của Space Capital đưa ra nhận định rằng năm 2021 là một năm đỉnh của cơn số ngành hàng không và rồi chúng ta sẽ nhận thấy nhiều hãng bị loại khỏi ngành trong bối cảnh đã qua thời kỳ sốt.

Cụ thể, những công ty và nhà đầu tư nhắm đến mục tiêu quá dài như xây dựng những trạm không gian tư nhân hay thám hiểm mặt trăng đều sẽ phá sản. Chỉ có những doanh nghiệp nào hướng đến các mục tiêu cơ bản, bảo đảm được lợi nhuận, đồng thời có nhu cầu lớn với mô hình kinh doanh bền vững thì mới có thể tiếp tục trụ được.

Chia sẻ với tờ Fortune, nhà sử học Jordan Bimm của trường đại học Chicago chuyên theo dõi mảng công nghệ vũ trụ nói rằng giai đoạn đốt tiền đã kết thúc và đó là thời điểm để xem ai bị xóa sổ ai ở lại được.

Điều bất ngờ là tổng giá trị của ngành hàng không vũ trụ lại đi lên cho dù dòng vốn đầu tư đã giảm trong năm 2022 và dự kiến duy trì ở mức thấp trong năm nay. Theo số liệu của Euroconsult, ngành này đã tăng 8% trong năm ngoái, và tổng giá trị hiện tại là 424 tỷ USD.

Dù nguồn vốn đầu tư tư nhân sụt giảm, tuy nhiên nguồn vốn và chính phủ cũng vẫn sẵn sàng đổ dồn vào đó. Chẳng hạn, điển hình nhất là hãng phát triển công nghệ thám hiểm mặt trăng đã được Cục hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) - Astrobotic đã tiếp tục đầu tư phát triển hệ thống xe lái tự động lên mặt trăng trong 2 năm nữa.

Kẻ đi đầu

Thế nhưng, Forbes cho rằng nhiều startup sẽ phải đối đầu với ông lớn của ngành là SpaceX dù có sống sót được khi nguồn vốn tư nhân sụt giảm. Hiện startup này của tỉ phú Elon Musk không những đang thống trị mảng phóng tên lửa vào vũ trụ, mà còn giảm được chi phí cho mỗi lần phóng vì gia tăng số lần thực hiện.

SpaceX vào năm 2019 đã phóng hơn 3.600 vệ sinh nhân tạo lên không gian nhằm tạo dựng mạng lưới Internet Starlink.

Hai năm sau đó, SpaceX đã vượt mặt đối thủ Blue Origin của nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos, thông qua đó nhận được hợp đồng trị giá 2,9 tỷ USD của chính phủ và giúp các nhà phi hành vũ trụ lên mặt trăng với tên lửa Starship vào năm 2025.

Theo nhận định của tờ Fortune, SpaceX có thể thống trị được mảng hàng không vũ trụ trong nhiều thập niên tới là nhờ khả năng tái sử dụng cũng như động cơ khỏe của mình. Tỉ phú Elon Musk sẽ lại có nguồn thu mới ngoài Tesla nếu điều này trở thành sự thật. Điều đó sẽ giúp ông giải quyết được mớ hỗn độn Twitter khiến ông phải đau lưng mỏi gối trong suốt nhiều tháng nay.

Elon Musk đã khẳng định rằng Starship sẽ có buổi phóng thử quan trọng vào tháng này sau khi bị trì hoãn nhiều lần. Theo chuyên gia tư vấn Namrata Goswani của ngành hàng không, nếu buổi này thành công, đó sẽ là bước đột phá quan trọng có thể duy trì sự đứng đầu của SpaceX về năng lực phóng tên lửa vào không gian.

Không chỉ phóng thử tên lửa, SpaceX cũng đã tạo dựng được tiếng vang trong ngành với sự phát triển của hệ thống Internet vệ tinh Starlink.

Theo ước tính, SpaceX có tổng giá trị đạt 137 tỷ USD nhờ những thành công này, đồng thời gọi vốn được 2 tỷ USD trong năm 2022. Theo đó, SpaceX trở thành đối thủ khó có thể bị vượt qua trong mảng startup này.

Tờ Fortune cho hay các công ty chỉ còn cơ hội với thị trường ngách khi SpaceX đã cho thấy sự bành trướng của mình. Chẳng hạn như Boeing đã ký kết hợp đồng với NASA, mang tới hệ thống Starliner cho các nhiệm vụ ở tầng khí quyển thấp trên không gian trái đất.

Chuyên gia Goswani nhận định rằng việc các công ty không phát triển được tên lửa không đồng nghĩa là chúng trở nên kém thu hút. Nguồn vốn đầu tư chắc chắn sẽ tìm đến khi các doanh nghiệp tìm được thị trường ngách.