Động lực thúc đẩy đà đi lên có dấu hiệu phai nhạt, cổ phiếu chứng khoán còn hấp dẫn?

Theo Nhịp sống thị trường, thị trường chứng khoán khép lại tuần giao dịch đầy sóng gió bằng một phiên “rút chân” nhẹ. Các nhà đầu tư có thể tạm thở phào khi mức giảm của chỉ số VN-Index đã thu hẹp đáng kể so với mức thấp nhất phiên. Tuy vậy, một số nhóm ngành vẫn chịu áp lực bán mạnh, điển hình như nhóm cổ phiếu chứng khoán. Hầu hết các cổ phiếu đều giảm hết biên độ hoặc sát sàn, thậm chí có mã “trắng bên mua”.

Sau liên tiếp 2 phiên giảm mạnh, hầu hết các cổ phiếu như SSI, VND, HCM, VCI, MBS, SHS, BSI, CTS,... đều đã “bốc hơi” từ 10 - 13% thị giá. Cú đảo chiều chóng vánh tại nhóm chứng khoán diễn ra sau khi hàng loạt cổ phiếu đã tăng mạnh trong thời gian dài, thậm chí nhiều cái tên đã trở lại vùng giá cao nhất hàng chục tháng, tiến sát đỉnh lịch sử.

Trên thực tế, đà tăng mạnh trước đó cũng đã đẩy định giá của nhóm cổ phiếu chứng khoán không còn thực sự hấp dẫn. Hiện tại, P/B của ngành đang ở mức 1,7 lần tương đương so với mức trung bình trong 3 năm. Nhiều mã vốn hóa lớn như SSI, VND, HCM, VCI,... có mức P/B trên 2 lần. Con số này cao hơn nhiều so với đầu năm - thời điểm mà hầu hết các cổ phiếu nhóm này có P/B vào khoảng 1-1,5 lần. Việc định giá không còn rẻ là một trong những yếu tố khiến dòng tiền bắt đáy dè dặt hơn trong các nhịp điều chỉnh.

Sau khi đã tăng một đoạn dài, việc giảm sâu 2 phiên liên tiếp vẫn chưa phải “thảm họa” đối với nhóm chứng khoán. Tuy nhiên, những động lực thúc đẩy các cổ phiếu nhóm ngành này đi lên trong thời gian qua đang có dấu hiệu phai nhạt dần, đây là điều đáng lưu ý.

Động lực từ tiền rẻ đang có dấu hiệu chững lại

Có thể thấy, nhóm cổ phiếu chứng khoán gần đây được hưởng lợi lớn từ sự phục hồi mạnh mẽ về mặt thanh khoản của thị trường. Từ vùng đáy dưới 10.000 tỷ đồng/phiên vào giai đoạn tháng 3-4, giá trị khớp lệnh bình quân phiên trên sàn HoSE liên tục tăng mạnh lên trên 20.000 tỷ/phiên vào tháng 8 vừa qua.

Tuy nhiên, xu hướng này đang có dấu hiệu chững lại kể từ đầu tháng 9. Theo đó, các phiên giao dịch ghi nhận thanh khoản cao đang bắt đầu thưa dần. Dòng tiền mạnh chỉ xuất hiện vào những thời điểm thị trường giảm sâu và tỏ ra dè dặt tại các vùng giá cao. Điều này khiến thị trường rơi vào trạng thái “sideway down” và với đặc thù của nhóm chứng khoán là có độ nhạy cao cũng gặp khó.

Về cơ bản, thanh khoản trong thời gian qua đã có đóng góp không nhỏ đến từ nhóm nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường trong thời gian gần đây. Cụ thể, trong tháng 8, nhà đầu tư trong nước đã mở mới gần 190.000 tài khoản chứng khoán, đây là mức cao nhất trong vòng 13 tháng. Đồng thời là tháng thứ 4 liên tiếp ghi nhận số lượng tài khoản mở mới có sự tăng trưởng so với tháng liền trước.

Điều này xuất phát một phần từ xu hướng giảm của lãi suất sau khi Ngân hàng Nhà nước liên tiếp có động thái nới lỏng chính sách tiền tệ. Lãi suất tiết kiệm giảm xuống mức thấp nhất khiến một phần tiền nhàn rỗi chuyển từ kênh tiền gửi sang chứng khoán. Dù lãi suất cho vay giảm chậm hơn nhưng cũng đã góp phần giảm bớt gánh nặng lãi vay đối với doanh nghiệp cũng như tạo dư địa để các công ty chứng khoán giảm lãi suất margin, kích thích nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy.

Tuy nhiên, dư địa để tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ có thể không lớn và nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh chính sách tiền tệ cân bằng hơn đôi chút. Trong 2 phiên giao dịch ngày 21/9 và 22/9 tuần vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã hút ròng gần 20.000 tỷ ra khỏi hệ thống ngân hàng thông qua kênh tín phiếu.

Việc mở lại kênh hút tiền qua tín phiếu sau hơn 6 tháng tạm ngưng của Ngân hàng Nhà nước sẽ giúp giảm bớt dư thừa thanh khoản hệ thống và có chiều hướng làm tăng lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Điều này được cho sẽ tác động tích cực đến tỷ giá - vấn đề vốn đang chịu áp lực lớn do sự trái ngược chính sách tiền tệ giữa Mỹ và Việt Nam.

Triển vọng cổ phiếu chứng khoán

Trong thời gian vừa qua, quá trình đi lên của nhóm cổ phiếu chứng khoán nhận được không ít thông tin hỗ trợ tích cực. Trong đó, đáng chú ý nhất là tiến độ triển khai dự án công nghệ thông tin KRX. Tại cuộc họp diễn ra vào chiều ngày 21/8, Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE) cho biết, dự án sẽ chuẩn bị “go-live” vào ngày 11/12/2023, sau đó chính thức vận hành vào cuối năm.

VNDirect cho rằng, hệ thống KRX sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam nâng cao năng lực về thanh khoản cũng như giảm thời gian thanh toán từ T+2,5 như hiện nay, từ đó thúc đẩy tỷ lệ quay vòng vốn. Bên cạnh đó, hệ thống mới cũng sẽ giúp giải quyết các vấn đề cần thiết để được nâng cấp lên thị trường mới nổi.

Tuy nhiên, kỳ vọng vào hệ thống này cũng đã phần nào được phản ánh vào giá cổ phiếu chứng khoán trong thời gian qua. Nếu cân nhắc kỹ, việc hệ thống mới được áp dụng sẽ mang nhiều ý nghĩa hơn trong dài hạn thay vì những tác động rõ rệt trong ngắn hạn. Nâng cao năng lực về thanh khoản thực tế không đồng nghĩa với việc thị trường sẽ hút tiền tốt hơn, nhất là khi các nền tảng cơ bản không thật sự vững vàng.

Trong ngắn hạn, tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết là một dấu hỏi lớn trước những cơn gió ngược đến từ lãi suất, tỷ giá hoặc sự bất ổn bên ngoài,... Tiền đổ vào kênh chứng khoán chủ yếu do nền kinh tế chưa thể hấp thụ được dòng vốn ứ đọng. Dòng tiền này có tính đầu cơ cao, đến nhanh và rút đi cũng nhanh.

Thực trạng này khiến thị trường nói chung và nhóm cổ phiếu chứng khoán nói riêng mang nặng tính chu kỳ. Việc thiếu hụt dòng tiền đầu tư dài hạn khiến thị trường chứng khoán khó tăng trưởng bền vững và không dễ để thay đổi trong “một sớm, một chiều”.