Động lực kích thích cầu tín dụng những tháng cuối năm

Theo TTXVN, hàng loạt biện pháp như tái cơ cấu thời gian trả nợ, giảm lãi suất cho vay hay giữ nguyên nhóm nợ đã được triển khai trong bối cảnh các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn và thách thức. Thế nhưng, tăng trưởng tín dụng vẫn kém. Điều này cho thấy khả năng hấp thụ vốn của các doanh nghiệp còn rất hạn chế.

Tuy vậy, tín dụng được kỳ vọng sẽ tăng trưởng trong những tháng cuối năm sau hàng loạt các giải pháp hỗ trợ đang được triển khai tại các ngân hàng cùng với những tín hiệu tích cực về hoạt động sản xuất và đơn hàng.

Theo ông Nguyễn Văn Bách, Trưởng Ban Chính sách tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank), các số liệu xuất khẩu trong 6 tháng đầu năm đều sụt giảm hàng hóa, xuất khẩu giảm khiến hàng tồn kho tăng và sản xuất nội địa giảm. Nhiều khách hàng của Agribank thực tế đã hết đơn hàng cũ nên không có đơn hàng mới. Điều này tác động lớn đến khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp. 

Ngoài ra, còn có nguyên nhân chủ quan đến từ sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Bà Nguyễn Thị Kim Phượng, Phó Giám đốc Ban khách hàng doanh nghiệp, Trụ sở chính Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) thông tin, sức khỏe tài chính của doanh nghiệp đã bị mài mòn qua thời gian dài đối đầu với đại dịch covid-19. Cùng với đó hầu hết các doanh nghiệp Việt hiện nay đều ở quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc siêu nhỏ. Do đó, năng lực quản trị và điều hành còn hạn chế khó đạt chuẩn về sự minh bạch trong tài chính. Kết quả là doanh nghiệp khó có thể tiếp cận vốn vay dù mặt bằng lãi suất đã đi xuống. 

Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, các doanh nghiệp không chỉ gặp khó khăn về việc cấp tín dụng, điều này có thể nhìn vào thực tế của ngành dệt may.

Ông Cẩm nhấn mạnh: “Ngành dệt may đã rơi vào 4 quý giảm liên tiếp. 8 tháng năm nay, kim ngạch xuất khẩu giảm 16,4% so với cùng kỳ năm 2022. Đơn hàng rất thiếu và đơn giá rất thấp. Doanh nghiệp không có cơ hội sản xuất kinh doanh khả dĩ thì cũng không vay tiền ngân hàng, dù lãi suất có thấp tới đâu".

Công ty TNHH Hai thành viên Hải sản 404 có tiếp cận được vốn vay lưu động, được hỗ trợ thanh toán trong và ngoài nước, cơ cấu nợ… tuy nhiên cũng không tránh khỏi còn nhiều trở ngại và thách thức.

Theo ông Nguyễn Bá Cường - Giám đốc Công ty TNHH Hai thành viên Hải sản 404, không còn tài sản đảm bảo để thế chấp vay vốn là cái khó của doanh nghiệp hiện nay. Bởi vậy, hầu hết các khoản vay ngân hàng đều là vay tín chấp với lãi suất trên 9%/ năm.

Ông Cường cho hay: "Doanh nghiệp thủy hải sản trong năm 2023 gặp nhiều khó khăn trong xuất khẩu hàng hóa đi nước ngoài, Công ty Hải sản 404 cũng không nằm ngoài số đó. Nút thắt chủ yếu nằm ở giá thành sản phẩm, trong đó lãi suất ngân hàng cao cũng góp phần vào cơ cấu giá thành. Do đó, nếu lãi suất ngân hàng giảm thêm sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong hạ giá thành hàng hóa, đẩy nhanh xuất khẩu".

Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 29/8/2023, tín dụng trong nền kinh tế đạt khoảng 12,56 triệu tỷ đồng, dù tăng 5,33% so với cuối năm ngoái, song vẫn thấp hơn mức tăng 8,7% của cùng kỳ. Theo đó, từ nay tới hết năm, dư địa tăng trưởng tín dụng còn rất lớn.

Mặt khác, theo báo cáo mới nhất của Bộ Công Thương, chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 8/2023 đã lần đầu tiên trong 6 tháng qua đã tăng trở lại trên ngưỡng 50 điểm (so với mức so với mức 48,7 điểm của tháng 7). Tín hiệu này chỉ ra rằng các điều kiện kinh doanh trong ngành sản xuất đã cải thiện, số lượng, sản lượng đơn đặt hàng mới, hoạt động mua hàng hay hoạt động xuất khẩu đều tăng trưởng trở lại…

Trong bối cảnh đó, các ngân hàng đã đồng loạt triển khai những giải pháp để thúc đẩy tín dụng.

Theo ông Nguyễn Văn Bách, Agribank đã chủ động trong việc hạ lãi suất, cơ cấu nợ để khách hàng có thể kéo dài thời gian trả nợ và không bị rơi vào tình trạng nợ xấu. Ngoài ra, chủ động cắt giảm chi phí để giảm lãi suất trong thời gian tới nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp. Agribank đã thực hiện 7 chương trình tín dụng ưu đãi lãi suất thấp hơn từ 2-3% so với lãi suất cho vay thông thường kể từ đầu năm đến nay. Ngoài ra, ngân hàng này cũng đã nhiều lần điều chỉnh hạ lãi suất cho vay với những lĩnh vực tiêu dùng, sản xuất kinh doanh hay bất động sản…

Từ đầu năm đến nay, ngân hàng BIDV cũng đã 4 lần hạ lãi suất cho vay. Lãi suất các khoản vay mới trong tháng 8 năm 2023 đã giảm 1% so với tháng 7. Theo bà Nguyễn Thị Kim Phượng chia sẻ, BIDV còn thiết kế sản phẩm may đo theo sát nhu cầu vay vốn của khách hàng. Đồng thời, có chính sách riêng đối với từng phân khúc ngành hàng, khách hàng để đảm bảo mang đến trải nghiệm phù hợp nhất cho khách hàng.

Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank) vừa qua đã hạ lãi suất cho vay cho khách hàng cá nhân hiện hữu lên tới 2,6%/ năm. Tương tự, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) cũng đang áp dụng 3 gói vay ưu đãi với tổng quy mô lên tới 13.000 tỷ đồng và mức lãi suất từ 5%/ năm. Hay gân hàng TMCP Phương Đông (OCB) với nhiều gói vay có tổng giá trị lên đến 5.000 tỷ đồng, lãi suất bắt đầu từ 6,5%/năm...

Bên cạnh ưu đãi về tín dụng, nhiều ngân hàng cũng bắt đầu đưa ra thông tin về việc cho vay khách hàng cá nhân để trả nợ ở nhà băng khác. Tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), mức lãi suất thấp nhất được ghi nhận là 5,6%/ năm cho vay sản xuất kinh doanh và từ 7,5%/năm cho vay tiêu dùng. 

Các khoản vay mới để trả nợ ngân hàng khác tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) có mức có lãi suất từ 6%/năm dành cho khoản vay ngắn hạn và từ 6,8%/năm cho khoản vay trung và dài hạn. Bên cạnh đó, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cũng triển khai các lãi suất linh hoạt từ 6,9%/năm trong 6 tháng đầu, 7,5%/năm trong 12 tháng đầu hoặc 8%/năm trong 24 tháng đầu cho các khoản vay tương tự...

Theo PGS.TS., chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh dự báo về xu hướng lãi suất, lãi suất cho vay có thể tiếp tục giảm thêm khoảng 1 điểm phần trăm từ nay đến hết năm 2023. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng sẽ còn 6-6,5%/năm.

Nhận định trên đến từ chi phí vốn của các ngân hàng thương mại đang có xuống giảm sau khi Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh giảm lãi suất điều hành 4 lần. Bên cạnh đó, đà tăng chậm của tín dụng giúp giảm bớt sức ép về huy động vốn cũng như sức ép với lãi suất huy động theo đó cũng giảm đi.

Thế nhưng, doanh nghiệp không chỉ cần vốn tín dụng mà còn cần những giải pháp đồng nhất của các cơ quan chức năng. Theo ông Thịnh kiến nghị, cần tính đến các giải pháp tích cầu nội địa. Đồng thời, các hiệp hội ngành nghề và Chính quyền địa phương cần nắm được tình hình tiêu thụ và thúc đẩy người Việt Nam dùng hàng Việt Nam. Ngoài ra, cần duy trì giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) trong khoảng thời gian nhất định… Qua đó, doanh nghiệp sẽ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và tiết giảm chi phí về vận hành…

Việc lãi suất cho vay giảm mạnh trong thời gian gần đây đã có tác động đáng kể từ việc giảm lãi suất điều hành và tình trạng dư thừa nguồn thống tín dụng. Ngoài ra, doanh nghiệp và người dân cũng có cơ hội vay vốn mới với lãi suất thấp hơn để trả nợ các khoản vay lãi suất cao ở ngân hàng khác nhờ Thông tư 06/2023/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng đã bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/9/2023. Qua đó, phần nào giảm áp lực chi phí vốn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần kích thích tăng trưởng tín dụng trong quý cuối năm.