Đồng loạt rơi xuống mức thấp nhất trong năm, điều gì đang diễn ra với cổ phiếu thép?

Theo Nhịp Sống Kinh Tế, sau nhịp hồi từ đáy, thị trường chứng khoán Việt Nam đang phải chịu áp lực điều chỉnh mạnh trên diện rộng trong đó thép - một trong những "tâm bão". Một loạt cổ phiếu như HPG, HSG, NKG, POM, SMC, TLH... đều chìm sâu trong sắc đỏ, thậm chí có một số cái tên đã chạm sàn phiên 15/6.

Thực tế, trong nhịp hồi trước đó, nhóm thép cũng không lấy lại được nhiều những gì đã mất. Do vậy, không bất ngờ khi thị trường quay đầu, các cổ phiếu ngành thép cũng "đuối" hơn và dễ dàng thủng đáy. So với thời điểm cách đây một năm, HPG, HSG, SMC, POM, TLH... đều đã "bốc hơi" đâu đó khoảng 35-60% thị giá trong khi NKG khỏe hơn cũng rơi mất 11%.

Về cơ bản, ngành thép có tính chu kỳ cao và phần lớn các nhận định đều cho rằng, các doanh nghiệp thép đều đã qua thời kỳ đỉnh cao lợi nhuận vào các quý giữa năm 2021. Cụ thể, HSG và NKG đạt đỉnh lợi nhuận vào quý II, trong khi HPG vẫn tăng trưởng thêm một quý. Đến quý IV năm 2021, tất cả các doanh nghiệp thép HSG (-32%), HPG (-29%), NKG -26%)... đều đã ghi nhận lợi nhuận sụt giảm so với quý trước đó.

Ngay cả những người am hiểu nhất về ngành thép cũng phải thừa nhận điều này. Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên của Tập đoàn Hòa Phát cách đây không lâu, Chủ tịch HĐQT Trần Đình Long chia sẻ rằng: "Cổ đông cứu đợi kết quả kinh doanh quý II, quý III, quý IV rồi sẽ thấy. Lúc này ngành thép đang không thuận lợi. Đợi hai tháng nữa sẽ có kết quả kinh doanh quý II, cổ đông sẽ thấy tình hình thê thảm thế nào".

Lý giải về những khó khăn của ngành thép, ông Long chỉ ra rằng, giá nguyên vật liệu tăng mạnh do xung đột chính trị Nga - Ukraine làm cho giá than luyện tăng 100-200 USD/tấn. Cùng với xu hướng đó, giá thép tại thị trường nội địa cũng đang trên đà giảm trong thời gian gần đây. Trong một tháng qua, giá thép xây dựng tại Việt Nam đã giảm 4 lần liên tiếp, xuống quanh mốc 17.2-18 triệu đồng/tấn.

Ở mảng tôn, giá thép HRC - nguyên liệu chính để sản xuất tôn, cũng giảm mạnh. Gần đây, Hòa Phát cũng đã thông báo giảm khoảng 130 USD giá bán HRC, xuống còn 793 USD/tấn, còn Formosa hạ giá bán HRC xuống còn 850-855 USD/tấn. Theo nguồn tin từ Steelmint cho hay, Formosa thậm chí còn chiết khấu thêm 30-35 USD/tấn cho người mua tại Việt Nam.

Ngược lại, giá than cốc lại liên tục tăng nóng trong thời gian qua và hiện vẫn đang neo tại vùng đỉnh lịch sử. Than là nguyên, nhiên liệu đầu vào chiếm tỷ trọng cao nhất trong quá trình sản xuất gang thép. Chính vì thế, việc giá than liên tục leo thang cũng ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành thép.

Bên cạnh đó, căng thẳng địa chính trị giữa Nga - Ukraine cũng có tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đẩy chi phí logistics tăng cao. Điều này gây ra áp lực không nhỏ lên biên lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành thép.

Một nguyên nhân nữa khiến ông Long có cái nhìn thận trọng với triển vọng ngành thép là việc Trung Quốc tiếp tục duy trì chính sách "Zero Covid" khiến cho nhu cầu thép tại thị trường này giảm. Trung Quốc hiện đang là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Hòa Phát. Trên thực tế, đây vốn không phải là vấn đề của riêng Hòa Phát mà là khó khăn chung đối với ngành thép và khó có thể giải quyết trong "một sớm một chiều".

Đánh giá về triển vọng xuất khẩu thép, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, mức xuất khẩu cao của năm 2021 sẽ khó có thể lặp lại. Điều này là bởi các đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, kết hợp với nhu cầu hàng không thiết yếu suy giảm do lạm phát kỷ lục tại châu Âu; cạnh tranh tại Mỹ gia tăng do nước ngày đã nới lỏng chính sách thuế quan với thép Nhật và châu Âu và Nga đặt mục tiêu xuất khẩu nhiều hơn sang khu vực Đông Nam Á.

Dù nhận định trung lập nhưng Chứng khoán BSC cũng đánh giá biên lợi nhuận ngành thép sẽ suy giảm do giá bán thép bình quân năm 2022 giảm trong khi cạnh tranh trong ngành gia tăng. Công ty chứng khoán này dự phóng LSNT của HPG sẽ giảm nhẹ 3,1% xuống còn 36.375 tỷ đồng, trong khi HSG và NKG đều sụt giảm mạnh lần lượt là 19% và 14,7% so với cùng kỳ, tương ứng đạt 3.493 tỷ đồng và 2.002 tỷ đồng.