Doanh nghiệp phân bón còn cơ hội "tỏa sáng" khi lợi nhuận quý 4/2022 giảm tốc?

Lợi nhuận doanh nghiệp phân bón đã qua giai đoạn đỉnh cao

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, 6 tháng cuối năm 2022, cơn khát phân bón trên toàn cầu cũng đã hạ nhiệt, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ở trong ngành cũng đã qua thời kỳ đỉnh cao, có xu hướng chậm lại trong quý 3/2022 và đã giảm sâu trong quý 4/2022. 

Và theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 4/2022 của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí - CTCP (Đạm Phú Mỹ - Mã chứng khoán: DPM) cho thấy, doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp này đạt mức 3.900 tỷ đồng và 1.140 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 giảm lần lượt là 23% và 32%. Lợi nhuận của quý này đã giảm tốc bởi giá dầu và giá ure có xu hướng đi xuống so với quý 4/2021. 

Mặc dù vậy, tính chung cả năm 2022, kết quả kinh doanh của Đạm Phú Mỹ đã đạt mức cao nhất tính từ khi thành lập. Chi tiết, doanh nghiệp này cũng đã ghi nhận được mức doanh thu thuần trong năm 2022 ở mức 18.745 tỷ đồng, so với năm 2021 tăng 46%, lãi sau thuế khoảng 5.606 tỷ đồng, so với năm 2021 tăng 77%. Và với kết quả này, Đạm Phú Mỹ đã vượt 10% kế hoạch doanh thu và vượt 62% chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế trong năm 2022. 

Đại diện của Đạm Phú Mỹ cho hay, năm 2022, nguồn nguyên liệu đầu vào đã được đảm bảo cùng với chính sách bán hàng linh hoạt, hệ thống phân phối rộng cũng đã giúp cho công ty có thể tận dụng được thời cơ khi giá bán tăng cao, đẩy mạnh sản lượng xuất khẩu và tối ưu hiệu quả kinh doanh. 

Cũng theo đó, tổng sản lượng tiêu thụ các mặt hàng phân bón của Đạm Phú Mỹ trong năm 2022 đạt mức 1,1 triệu tấn, trong đó tiêu thụ mặt hàng ure chiếm khoảng 791.000 tấn và hoàn thành 99% kế hoạch năm, so với năm 2021 tăng 6%. 

Năm 2022, sản lượng sản xuất ure đạt mức 192.000 tấn, so với kế hoạch năm tăng 278% và so với năm 2021 gấp 3 lần. Tận dụng thời cơ xuất khẩu ure với mức giá cao chính là một trong những yếu tố đưa kết quả kinh doanh của Đạm Phú Mỹ lập kỷ lục. 

Cũng tương tự như Đạm Phú Mỹ, Công ty Cổ phần phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau - Mã chứng khoán: DCM) cũng đã ghi nhận kết quả kinh doanh quý 4/2022 đi xuống.

Theo đó, doanh thu thuần của Đạm Cà Mau ở trong quý 4/2022 đạt mức 4.458 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 14%, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế lại giảm 8% xuống 1.004 tỷ đồng. 

Và lũy kế cả năm 2022, Đạm Cà Mau ghi nhận doanh thu thuần cao kỷ lục với 15.924 tỷ đồng, so với năm 2021 tăng 61%, lãi sau thuế khoảng 4.280 tỷ, so với năm 2021 tăng 134%.

Vào cuối tháng 12/2022, công ty cũng đã nâng kế hoạch kinh doanh trong năm 2022 với 14.525 tỷ đồng doanh thu, 3.661 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế hợp nhất. Như thế, công ty đã vượt 10% kế hoạch về doanh thu và vượt 17% chỉ tiêu về lợi nhuận. 

Đại diện của Đạm Cà Mau cũng nhận định trong năm 2022 là một năm buồn tiêu thụ nội địa khi mà sản lượng giảm 30 - 40%, thấp hơn nhiều so với các năm trước. Mặc dù vậy thì công ty cũng đã đẩy mạnh xuất khẩu với sản lượng 410.400 tấn, đóng góp doanh thu 260 triệu USD - mức này tương đương khoảng 6.200 tỷ đồng.

Ngoài ra, mặt hàng tự doanh cũng đã ghi nhận sản lượng 120.000 tấn và giúp cho công ty có thể duy trì được mức tăng trưởng doanh số, giảm phụ thuộc công suất sản xuất giới hạn cũng như tình hình giảm cầu ở trong nước. Cũng theo đó, cơn khát phân bón của thế giới cũng đã hạ nhiệt, lợi nhuận của các doanh nghiệp không chỉ giảm trong quý 4/2022 thậm chí cũng có công ty còn ghi nhận thua lỗ. 

Cụ thể, trong báo cáo tài chính hợp nhất quý 4/2022, Công ty Cổ phần Phân bón miền Nam (Mã chứng khoán: SFG) ghi nhận doanh thu thuần đạt 210 tỷ đồng, so với quý 4/2021 giảm 70%. Cũng trong quý này, công ty đã kinh doanh dưới giá vốn khiến cho biên lợi nhuận lao dốc xuống âm 3,2% và công ty đã lỗ sau thuế 7 tỷ đồng, trong khi đó cùng kỳ lãi 16,5 tỷ đồng.

Lũy kế của năm 2022, Phân bón Miền Nam đã đạt mức doanh thu thuần là 2.009 tỷ đồng, so với năm 2021 giảm 5%, lợi nhuận sau thuế đạt 45 tỷ đồng, so với năm 2021 tăng 23%. Và với 55 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, công ty đã vượt 75% chỉ tiêu lợi nhuận và 14% kế hoạch doanh thu năm 2022. 

Doanh nghiệp xuất khẩu phân bón vẫn còn dư địa

Theo ghi nhận, lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp phân bón trong quý 4/2022 đã giảm mạnh so với hồi đầu năm. Điển hình như biên lợi nhuận gộp trong quý 4/2022 của Đạm Hà Bắc chỉ còn 33,1% trong khi đó quý 1/2022 với cao nhất trong nhóm gần 56%, biên lợi nhuận gộp của Phân bón Miền Nam thậm chí rơi xuống mức âm 3,2% trong khi đó quý đầu năm vẫn khả quan ở mức 10,8%. 

Theo bộ phận phân tích của SSI Research, lợi nhuận của những doanh nghiệp sản xuất ure cũng có thể bắt đầu giảm từ quý 4/2022 bởi vì giá dầu có xu hướng giảm và sản lượng xuất khẩu ure toàn cầu có thể tăng khi mà Nga và Trung Quốc nới lỏng xuất khẩu và gây ra áp lực giảm giá ure cũng như lợi nhuận trong năm 2023. 

Cũng tương tự, Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC) cũng cho rằng, các doanh nghiệp phân bón có thể đối mặt với áp lực tăng trưởng âm trong năm 2023 bởi nguồn cung dư thừa, giá ure giảm nhanh hơn nguyên liệu.

BSC cho biết, nguồn cung ure trong năm 2023 có thể tăng trở lại khi mà Trung Quốc tiến hành nới lỏng xuất khẩu phân bón và Ấn Độ cũng có xu hướng tăng cường sản xuất nội địa cũng như giảm phụ thuộc vào mặt hàng xuất khẩu. 

Trái lại, giá ure thế giới hiện nay giảm từ 35 - 50% so với mức hồi đầu năm 2022, trong khi đo các nguyên liệu chính mới hạ nhiệt từ 18 - 30% (ngoại trừ đi giá khí ở Châu  u và than). Điều này cũng cho thấy giá ure đang giảm nhanh hơn so với nguyên liệu sản xuất và có ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất ure tạo ra áp lực lên tăng trưởng các công ty bởi vì mức nền năm 2022 cao. 

Khi bàn về triển vọng ngành phân bón năm 2023, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam (FAV) - ông Phùng Hà cho biết, việc Trung Quốc mở cửa, khôi phục lại việc sản xuất và xuất khẩu phân bón chắc chắn cũng sẽ có ảnh hưởng đến nguồn cung cũng như giá phân bón thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng. 

Mặc dù vậy, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam (FAV) cho rằng Trung Quốc tham gia thị trường không có nghĩa là doanh nghiệp Việt Nam không còn cơ hội. Trên thực tế, xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn chưa hạ nhiệt, các nhà máy phân bón tại châu  u vẫn đóng cửa bởi vì giá khí, nhiên liệu cao và Nga vẫn còn rất khó khăn trong xuất khẩu phân bón, lệnh cấm vận xuất khẩu hàng hóa của Belarus chưa được dỡ bỏ. Chính vì thế mà doanh nghiệp Việt Nam vừa có thể duy trì các thị trường cũ cũng vừa có thể tìm kiếm cũng như mở rộng thị trường xuất khẩu mới.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam (FAV) phân tích: “Thậm chí, ngay cả khi xung đột chính trị kết thúc thì các nước cũng cần thời gian để phục hồi sản xuất, chính vì thế, ít nhất trong năm 2023, các doanh nghiệp xuất khẩu phân bón vẫn còn cơ hội nhất định”.