Đề xuất quy định từ năm 2025 người đóng BHXH không được rút một lần

Theo Đại Đoàn Kết, dự thảo luật này có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi cũng như tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để có thể hưởng hưu thay vì nhận Bảo hiểm xã hội một lần. Theo đó thì tờ trình nêu ra hai phương án quy định điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Phương án 1 quy định việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với hai nhóm người lao động khác nhau. 

Phương án 1: Quy định việc hưởng Bảo hiểm xã hội một lần đối với hai nhóm người lao động khác nhau.

Nhóm 1: Đối với những người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau thời gian 12 tháng nghỉ việc và có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.

Nhóm 2: Đối với những người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (dự kiến 1/7/2025) thì sẽ không được nhận bảo hiểm xã hội một lần (trừ những trường hợp như đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để có thể hưởng lương hưu, ra nước ngoài để định cư hay mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định ở Điều 60 Luật BHXH hiện hành).

Và đề xuất này cũng hướng đến mục đích là hạn chế dần đi tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần trong thời gian qua. Và theo phân tích của giới chuyên gia, trong thời gian ngắn hạn, phương án này có thể không giúp duy trì, gia tăng đối tượng tham gia BHXH so với phương án 2 tuy nhiên trong dài hạn thì phương án này sẽ tối ưu hơn. 

Phương án 2 quy định: "Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH".

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng cho rằng, đây chính là phương án vừa phúc đáp được nhu cầu nhận BHXH một lần của người lao động trong thời điểm hiện tại và tránh gây phản ứng xã hội, tuy nhiên cũng đáp ứng được yêu cầu đảm bảo được sự ổn định của hệ thống, quyền lợi của người lao động trong dài hạn. 

Có thể nói rằng, phương án này hài hòa quyền của người lao động và chính sách an sinh xã hội lâu dài. Dù cho số lượt người hưởng BHXH một lần có thể không giảm nhiều so với hiện hành tuy nhiên khi người lao động BHXH một lần thì người lao động cũng không hoàn toàn ra khỏi hệ thống bởi vẫn bảo lưu một phần thời gian đóng còn lại (không có ảnh hưởng đến số người tham gia). 

Khi tiếp tục tham gia thì người lao động sẽ được cộng nối thời gian đóng để hưởng chế độ BHXH với quyền lợi hưởng cao hơn. Ngoài ra, người lao động vẫn tích lũy quá trình đóng để có thể đủ điều kiện hưởng lương hưu. Không những thế, người lao động sẽ có nhiều cơ hội để đủ điều kiện hưởng lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu. 

Sau thời gian 7 năm thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, trong 4,5 triệu lượt người hưởng BHXH một lần thì có gần 1,3 triệu lượt người lại tiếp tục tham gia BHXH. Số này cũng chiếm gần 28% tổng số lượt người nhận BHXH một lần giai đoạn 2016 - 2022.