Cuộc chiến chống lạm phát ở những nước giàu

Theo VnExpress, những nền kinh tế có quy mô hàng nghìn tỷ USD hiện đang tất bật trong cuộc chiến chống lạm phát với vai trò điều phối thuộc về những ngân hàng trung ương.

Hôm 15/6 vừa qua, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã thông báo nâng lãi suất thêm 0,75% để có thể đối phó với lạm phát tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.

Được biết, đây là lần đầu tiên kể từ năm 1994, Fed nâng lãi suất lên mức này. Chủ tịch Fed Jerome Powell phát biểu ngay sau khi tăng lãi suất rằng: "Chúng tôi phải khôi phục được sự ổn định giá cả. Đây là nền tảng của nền kinh tế. Nếu không có nó thì nền kinh tế sẽ không vận hành như mong đợi".

Những hành động tích cực mới nhất của Fed dường như nhằm mục đích trấn an người dân - những người vốn luôn coi lạm phát là một trong những mối quan tâm hàng đầu. Nhưng chính sách này hiện đang làm dấy lên lo ngại rằng ngân hàng trung ương có thể gây ra thêm sự suy thoái trong nỗ lực giảm phát, theo Politico.

Ông Powell cho rằng vẫn còn đường để có thể tránh một cuộc suy thoái toàn diện. Ông nói rằng: "Chúng tôi không cố gắng gây ra suy thoái". Fed cho rằng kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 1,7% trong cả năm 2022 và năm 2023, giảm đáng kể so với mức 2,8% và 2,2% mà họ dự báo hồi tháng 3.

Ông Powell còn thừa nhận rằng Fed đang không chỉ đang rút lại những chính sách hỗ trợ áp dụng từ trong đại dịch mà thực sự còn có kế hoạch kiềm chế đi đà tăng trưởng quá nóng.

Họ đang đánh cược rằng những bước đi quyết đoán hiện nay sẽ chặn lại được những nỗi đau kinh tế có thể lớn hơn sau này. Sự lo ngại lạm phát cũng đang khiến nhiều ngân hàng trung ương khác nối gót với Fed. Vào hôm 16/6, Thuỵ Sĩ nâng lãi suất lần đầu tiên trong 15 năm, sau đó Anh cũng đã tăng lãi suất lên theo.

Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) thì thông báo họp khẩn và chấm dứt chương trình mua trái phiếu. Ngân hàng trung ương Nhật Bản cũng thảo luận cùng chính phủ về trạng thái đồng yen yếu trước thềm cuộc họp hai ngày tuần này.

Được biết, sự xáo trộn trong chính sách của những ngân hàng trung ướng đã kéo theo nhiều sự xáo trộn trên thị trường. Chính sách tiền tệ thắt chặt hơn của Fed khiến chứng khoán biến động.

Tiền số thì đang sụp đổ, chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu an toàn của Đức kỳ hạn 10 năm và trái phiếu rủi ro của Italy đạt tới hơn 2,4 điểm phần trăm chỉ một ngày trước thông báo ngừng mua trái phiếu của ECB.

Lợi suất trái phiếu đang tăng cao hơn, những loại tiền tệ như yen Nhạt và bảng Anh cũng đang mất giá mạnh do ngân hàng trung ương các nước đang không theo kịp chính sách nới lỏng của Fed.

Tờ Economist cho rằng sự hỗn loạn đang diễn ra khi những ngân hàng trung ương đang cố gắng đạt những mục tiêu mâu thuẫn nhau. Fed khẳng định rằng sẽ kiềm chế lạm phát, vốn đã đạt được mức 8,6% hằng năm vào tháng 5. Mặc dù vậy, Economist đã cảnh báo rằng họ khó có thể làm được điều này mà không gây ra suy thoái.

Được biết, công thức chung về cách mà ngân hàng trung ương nên phản ứng với lạm phát đó là tăng lãi suất cơ bản. Vậy nên, Fed càng mạnh tay thì mâu thuẫn giữa hai mục tiêu là giá cả ổn định và tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên.

Trong khi đó, ECB còn đang phải đối mặt với những tình huống còn khó khăn hơn nữa, những tác dụng phụ của chính sách tiền tệ thắt chặt hơn là bóp nghẹt những quốc gia mắc nợ. 

Nếu như không có sự hậu thuẫn thì khối nợ hiện nay tương đương tới hơn 150% GDP của Italy có thể trở nên không bền vững.

ECB cho biết rằng sẽ không chấp nhận mối đe doạ mà một cuộc khủng hoảng như vậy gây ra đối với sự vẹn toàn của eurozone. Nhưng họ cũng sẽ không muốn hy sinh mục tiêu lạm phát và cũng không thể chi quá nhiều để có thể bảo lãnh được nợ cho nhiều chính phủ.

Ở Nhật Bản, Ngân hàng Trung ương (BOJ) hiện đang đánh đổi kinh tế để có thể duy trì được sự ổn định chính sách. Sự suy yếu của đồng yen có thể sẽ giúp được nước này đạt được mục tiêu lạm phát 2%.

Mặc dù vậy, hàng nhập khẩu đắt đỏ đang tăng thêm sự áp lực lên sức mua, khiến chính phủ căng thẳng. Trong đầu tháng này, Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda đã phải xin lỗi những hộ gia đình vì vật giá leo thang.

Được biết, sức ép lên BOJ đang ngày càng tăng lên hơn khi lạm phát leo thang trong nước, những ngân hàng trung ương khác thì tăng thêm lãi suất và giá yen xuống thấp nhất 24 năm so với đồng đô-la.

BOJ sẽ nhóm họp trong tuần này để có thể quyết định về chính sách kiểm soát "đường cong lợi suất". Chiến lược gia tại Mitsibishi UFJ Morgan Stanley Securities tại Tokyo, Katsutoshi Inadome, đánh giá rằng: "Căng thẳng hiện đang tăng với việc ra quyết định của BOJ".

Trước tình hình này, những giải quyết của những ngân hàng trung ương áp dụng trong thập niên trước không có nhiều tác dụng. Vì nó được xây dựng trên kịch bản lạm phát toàn cầu và lãi suất duy trì ổn định ở mức thấp nhất.

Bên cạnh đó, đảo chiều chính sách tiền tệ là động thái hiếm khi xảy ra vì cơ quan quản lý không muốn gây thêm bất ngờ cho thị trường bằng cách làm khác đi kế hoạch đã công bố. Ngay cả quyết định của Fed trong tuần này cũng đã được đồn đoán trước hai ngày.

Tờ Economist cho rằng chính việc hạn chế những thay đổi ngoài kế hoạch đã khiến những ngân hàng trung ương chậm chân. Kết quả là thị trường và lãi suất càng biến động nhiều hơn thay vì dần ổn định. Với những mục tiêu mâu thuẫn nhau và diễn biến phía trước khó dự đoán, những ngân hàng trung ương sẽ phải vô cùng nhanh nhẹn để có thể đối phó.

Trong những cuộc họp còn lại trong năm nay, Fed dự kiến sẽ nâng thêm lãi suất lên mức từ 3,25% tới 3,5%, cao hơn nhiều so với trước đó. Ngay cả khi như vậy thì Fed cũng không hy vọng sẽ kiểm soát được hoàn toàn lạm phát trong năm nay bởi những yếu tố ngoài tầm kiểm soát của họ như khủng hoảng Ukraine hoặc Trung Quốc phong toả chống dịch.

Hiện tại, Fed đang hy vọng rằng lạm phát Mỹ năm nay sẽ lên tới 5,2% và năm sau giảm về 2,6%. Cả hai vẫn cao hơn rất nhiều so với mục tiêu 2%.