Cơn sốt thiếu xăng dầu vẫn chưa được xử lý tận gốc

Nguồn cung vẫn được đảm bảo?

Theo Tiền Phong, sáng ngày 12/10, một cuộc họp giữa Bộ Công Thương và doanh nghiệp đầu mối cung ứng, phân phối xăng dầu đã diễn ra. 

Trả lời về công tác điều hành giá bán xăng dầu, đảm bảo cung ứng, vấn đề bình ổn giá, số lượng thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước - Trần Duy Đông cho biết, Bộ đang phối hợp với Bộ Tài Chính để tính toán, điều chỉnh giá xăng dầu được nhất quán, đúng quy định để giá bán trong nước phù hợp với diễn biến của giá xăng dầu thế giới. Song song với đó, cơ quan quản lý sẽ khôi phục Quỹ Bình ổn giá để có thêm dư địa điều hành giá bán khi thị trường vẫn còn tiềm ẩn bất ổn.

Lãnh đạo Vụ Thị trường cho biết, nguồn cung xăng dầu trên toàn quốc tuy gặp nhiều khó khăn nhưng cơ bản sẽ đủ để phục vụ nhu cầu tiêu dùng. Bộ đã chỉ đạo doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu duy trì kế hoạch phân giao tổng nguồn cung và có hạn mức nhập khẩu tối thiểu trong năm 2022.

Trong thời gian tới, nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xăng dầu, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục rà soát kỹ về chi phí của trong cấu giá.

“Trong những giải pháp mà Bộ đưa ra hiện còn thiếu một giải pháp rất quan trọng là xử lý thị trường ra sao khi doanh nghiệp tư nhân đồng loạt không nhập thêm hàng nếu bị lỗ như trong đợt vừa qua? Bộ Công Thương có uẩn khúc gì khi không làm rõ việc không nhập khẩu xăng dầu từ đầu năm của nhiều doanh nghiệp đầu mối? Câu hỏi về việc có hay không nhiều doanh nghiệp, thương nhân kinh doanh xăng dầu không đủ điều kiện về bến bãi, kho chứa, hệ thống cửa hàng, đại lý,... nhưng vẫn được cấp phép?” - Đại diện một doanh nghiệp đầu mối đặt câu hỏi. 

“Mức chi phí nhập xăng dầu từ nước ngoài vào Việt Nam hiện đang tăng cao, đề nghị Bộ Tài chính sớm rà soát và điều chỉnh lại chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài vào Việt nam trong công thức tính giá cơ sở nhằm bảo đảm tính đúng, đủ của các chi phí sinh thực tế cho doanh nghiệp” - Ông Đông nói.

Bộ Công Thương cũng đưa ra một giải pháp khác là kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại xây dựng chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xăng dầu về hạn mức tín dụng, ưu đãi về lãi suất, nguồn ngoại tệ để giúp doanh nghiệp giảm chi phí tài chính cũng như tăng nguồn lực để nhập khẩu.

Bộ Tài chính đang làm chậm

“Thị trường nhỏ nhưng có đến 33 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối và 500 thương nhân phân phối, Bộ Công Thương có quản lý hết được không?”. Trước câu hỏi này, đại diện Bộ Công Thương nói rằng, ngoài 33 doanh nghiệp đầu mối thì hiện nay cả nước có 332 doanh nghiệp phân phối xăng dầu. 

Theo quy định, doanh nghiệp phân phối xăng dầu có thể lấy từ nhiều nguồn, nhưng thực tế hầu hết các doanh nghiệp này đã ký hợp đồng và lấy hàng ổn định từ những nguồn hàng quen thuộc để cung cấp tới các đại lý bán lẻ.

Những ngày qua, việc thiếu xăng dầu cục bộ là do giá bán, nguồn cung xăng dầu trên thế giới nhiều biến động bất thường, doanh nghiệp thua lỗ lớn đã nhập khẩu, mua trong nước một lượng cầm chừng nhằm hạn chế lỗ. 

Tuy nhiên, câu trả lời không trực tiếp vào việc có hay không trách nhiệm của Bộ Công Thương về việc điều hành để dẫn tới tình trạng thiếu cung xăng dầu. “Các chi phí kinh doanh xăng dầu tăng lại không được Bộ Tài chính rà soát lại, điều chỉnh tăng kịp thời trong giá cơ sở mặt hàng xăng dầu. Những chi phí này cần thực hiện từ đầu tháng 7, tuy nhiên tới giữa tháng 10 mới được điều chỉnh làm doanh nghiệp chịu thiệt hại. Để hạn chế thua lỗ thì các doanh nghiệp đã thu hẹp hoạt động kinh doanh” - Đại diện Bộ Công thương nói.

Ngoài ra, mưa bão cũng làm ảnh hưởng tới việc vận chuyển hàng hóa từ các nhà máy sản xuất nội địa và nhập khẩu về kho của các doanh nghiệp. Điều này làm chậm nguồn cung ứng và có 7 doanh nghiệp đầu mối tại phía Nam bị tước Giấy phép kinh doanh xăng dầu từ 1 - 1,5 tháng cũng là một trong các nguyên nhân gây thiếu nguồn hàng.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương đã không nhắc tới việc có chủ động giao, bằng văn bản cụ thể, cho những doanh nghiệp đầu mối khác nhằm gánh thị trường thế nào khi đã có 7 đơn vị bị rút giấy phép.

Minh bạch trong việc giám sát

“Trong danh sách 332 thương nhân phân phối mà Bộ Công Thương đang theo dõi và quản lý. Nhưng theo quy định hiện hành lại không quy định về việc đăng tải danh sách thương nhân này công khai trên phương tiện truyền thông đại chúng. Trong trường hợp các đơn vị chức năng cần cung cấp thông tin thì Bộ sẵn sàng cung cấp danh sách cụ thể những thương nhân phân phối theo quy định” - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước chia sẻ.

Nhằm chứng minh tại những nước có số lượng doanh nghiệp đầu mối đông không kém gì Việt Nam, Bộ Công Thương đưa ra loạt ví dụ như Trung Quốc, Singapore, Nhật Bản. Các doanh nghiệp tại đây được tự do tham gia thị trường xăng dầu. Tuy nhiên, Bộ không nói nhiều tới nghĩa vụ chấp hành các quy định của pháp luật đối với những doanh nghiệp đầu mối của họ, nhất là nghĩa vụ đảm bảo nguồn cung ra thị trường.

Liên quan tới những câu hỏi về việc Nhà nước cần đưa ra quy định về mức chiết khấu tối thiểu trong việc kinh doanh xăng dầu; Kiến nghị cho phép đại lý bán lẻ xăng dầu có thể lấy được từ nhiều nguồn và mức giá bán buôn có thời điểm cao hơn giá bán lẻ xăng dầu: Đại diện Bộ Công Thương đã nêu ra một số quan điểm.

Theo đó, Nhà nước không nên can thiệp sâu vào các thỏa thuận dân sự, phù hợp với quy định pháp luật giữa các doanh nghiệp với nhau. Đồng thời nếu cho đại lý lấy từ nhiều nguồn thì cơ quan quản lý Nhà nước sẽ không kiểm soát được chất lượng xăng dầu được bán trên thị trường.