Cổ nhân dạy “Đàn bà cúi đầu, đàn ông lộ ngực, cả đời phú quý sang giàu”: Tại sao khẳng định như vậy?

Người xưa có rất nhiều câu nói, ca dao tục ngữ hay răn dạy về cuộc sống. Đó đều là những trải nghiệm quý báu được cổ nhân đúc rút qua đời sống hàng ngày. Trong số những câu nói của người xưa, điển hình là câu: “Đàn bà cúi đầu, đàn ông lộ ngực, cả đời phú quý sang giàu”. Đây là lời răn dạy của người xưa về cách chọn bạn đời, ẩn chứa trí tuệ thâm sâu.

“Đàn bà cúi đầu” có nghĩa là gì?

Người xưa quan niệm “chọn vợ không chọn gái ngẩng đầu”. Ngày nay, những người thường xuyên cúi đầu trong cuộc sống nhiều khi bị khinh thường, hiểu nhầm, chỉ trích là yếu nhược. Tuy nhiên thời xưa, người biết “cúi đầu trước thiên hạ” lại được ca tụng hết lời. Vì thế mà người xưa mới có câu: “Đàn bà cúi đầu, đàn ông lộ ngực, cả đời phú quý sang giàu”.

Trước hết, cần phải phân tích ý nghĩa của câu “Đàn bà cúi đầu”. Câu này dùng để miêu tả hành động của các cung nữ thời cổ đại là hạ lông mày và cúi đầu. Thời cổ đại, phụ nữ không được tự do và có rất nhiều ràng buộc trong cuộc sống. Đặc biệt với những phụ nữ xuất phát từ những gia đình nông dân, họ ngày ngày phải ra ngoài làm việc. Vì thế, họ chỉ biết cúi mặt xuống và không dám nhìn ai.

Chưa kể, hành vi này còn xuất phát từ quan niệm truyền thống. Ngày xưa người ta có chủ trương rằng “vẻ đẹp tinh tế giấu kín”. Họ cho rằng, cách cúi đầu của một người phụ nữ chỉ sự e thẹn và hấp dẫn. Những người phụ nữ mà biểu hiện quá thẳng thắn sẽ khiến người đối diện cảm giác không tốt. Ngoài ra, địa vụ của phụ nữ thời xưa thấp nên việc ngẩng cao đầu, kiêu ngạo được coi là hành vi không tuân theo đạo đức của phái yếu. 

Theo quan niệm của người xưa “Thú thê bất thú ngưỡng đầu nữ”, ngưỡng đầu nữ tức là gái ngẩng đầu. Người xưa ám chỉ đây là kiểu phụ nữ cao ngạo, không hiểu đạo lý, không biết cách đối nhân xử thế. Với tư tưởng và hành vi mạnh mẽ, cố chấp, họ thường khiến người khác cảm thấy áp lực về tâm lý. Khi về nhà chồng, những người phụ nữ này khó giữ được thái độ ôn hòa, dịu dàng hay khiêm nhu, lễ phép - vốn là quy tắc chuẩn mực cần có của phụ nữ thời cổ đại khi thành gia lập thất. 

Chưa kể, một người vợ cao ngạo, thích chèn ép chồng con thì gia đình khó bề êm ấm. Điều này dẫn tới tình cảnh “âm thịnh dương suy”, “chồng chưa già đã yếu”. Nếu không cẩn thận còn ảnh hưởng tới con cái, khiến thế hệ mai sau cũng khó có thể thành người khiêm cung lễ phép.

“Đàn ông lộ ngực” nghĩa là gì? 

Câu “Đàn ông lộ ngực” là một trong những cách miêu tả về đàn ông thời xưa. Trong xã hội phong kiến, đàn ông là trụ cột, chủ của gia đình nên cần phải lộ ngực ngẩng cao đầu. Một người đàn ông mà không mạnh mẽ, kiên định, tiến về phía trước sẽ bị người khác coi thường, cho rằng đây là người thiếu chính kiến và không có trách nhiệm. 

Đàn ông trong nhà là nơi biểu hiện của “dương cương chi khí”. Có thể hiểu, đàn ông nên là chỗ dựa, người kiếm kế sinh nhai, nuôi sống gia đình và là điểm tựa cả về vật chất lẫn tinh thần cho mọi người. Đàn ông là tấm gương cho con cái noi theo, hiểu được đạo nghĩa đối nhân xử thế trong gia đình và xã hội, gánh vác việc lớn, giúp “định quốc, an dân”.

Thời điểm hiện tại, mọi người nên hiểu câu “Đàn bà cúi đầu, đàn ông lộ ngực” theo một ý nghĩa khác. Ví dụ như “đàn bà cúi đầu” ý chỉ người phụ nữ duy trì tháo độ khiêm tốn trong cuộc sống hàng ngày, biết lắng nghe ý kiến mọi người cũng như những lời góp ý từ người khác. Họ biết được khiêm tốn sẽ giúp bản thân tiến bộ hơn. Hiểu được điều này sẽ giúp cả đời họ “vinh hoa phú quý”. 

Còn đàn ông lộ ngực là những người mạnh mẽ, có trách nhiệm, dám nghĩ dám làm sẽ được mọi người kính nể. Nếu một người đàn ông nhu nhược, lúc nào cũng chỉ biết khom lưng uốn gối, cúi gằm mặt mũi khi nói chuyện, sâu thẳm trong trái tim của anh ta là một người thiếu tự tin. Một người đàn ông thiếu tự tin thì lấy đâu ra động lực để phấn đấu và làm việc chăm chỉ?

Thực tế, ẩn sâu phía sau câu nói của người xưa chính là, hành vi của bản thân sẽ quyết định hướng đi trong tương lai, cũng là dự báo về tính cách của bạn. Nếu muốn có một tương lai tươi sáng hơn, mọi người cần phải bắt đầu từ việc tu dưỡng tính cách, sửa chữa sai lầm và từng bước hoàn thiện bản thân. 

Nữ sử gia Ban Chiêu từng bàn về đạo vợ chồng rằng: “Đặc tính âm – dương hai bên là bất đồng, hành vi nam – nữ cũng có sự khác biệt. Dương tính lấy cương cường làm phẩm cách, âm tính lấy ôn nhu làm biểu trưng. Nam nhân lấy cường tráng làm cao quý, nữ nhân lấy mềm yếu làm mỹ lệ”.

Hiểu đơn giản, câu nói này chỉ ra kiểu người đáng làm tri âm tri kỷ, giúp mọi người có thể chọn vợ chọn chồng hợp lý. Tuy nhiên, hàm ý sâu xa của nó chính là, đạo lý phu thê của người xưa khẳng định nam phải ra nam, nữ phải ra nữ. Trong đó, nữ phải có sự ôn nhu mềm mỏng bình hòa của nhi nữ, nam phải có chí khí mạnh mẽ của bậc đại trượng phu.