CEO Passion Investment: “Sẵn sàng” là tâm thế cần chuẩn bị trong một năm chứng khoán dự báo nhiều biến động như 2023

Có thể nói, năm 2022 là một năm đầy biến động của thị trường chứng khoán, bởi sau giai đoạn thăng hoa thì chứng khoán Việt Nam tiếp tục điều chỉnh mạnh, sau đó khép lại cả năm bằng mức giảm sâu 33%. CEO Passion Investment chia sẻ, bản thân ông đã trải qua nhiều biến động lớn của thị trường chứng khoán, điển hình như giai đoạn 2007-2009, 2011-2013, 2018 và 2020. Tuy nhiên, mức độ biến động của thị trường đều nằm ngoài sức tưởng tượng của ông, lúc lên thì tăng chóng mặt, khi xuống lại giảm vô cùng mạnh.

May mắn thay, ông Lã Giang Trung đã tránh được nhiều cú sập lớn. Tất nhiên, việc bán toàn bộ danh mục để có thể đứng ngoài khi thị trường vẫn trên đỉnh cao mà danh mục Passion Investment khi đó vẫn “underperform Index” không hề dễ dàng. Ông Trung bộc bạch, hầu hết những người đầu tư lâu năm đều luôn có trong mình cảm giác sợ hãi, sợ khi mất tiền và rất nhiều tiền. Vì thế, ông hiểu được nỗi đau khi thị trường giảm, mất tiền sẽ lớn hơn nhiều so với việc mất cơ hội kiếm tiền khi thị trường tiếp tục tăng lên. 

Cảm giác sẽ có khi đúng, khi sai. CEO Passion Investment đã xây dựng một hệ thống để dự báo về các đợt sụt giảm của thị trường. Khi kết thúc quý 1 và đầu quý 2/2022, ông đã quyết định bước ra khỏi thị trường khi nhận ra thị trường đang ở ngưỡng cao ngất ngưởng, hệ thống đã phát tín hiệu cảnh báo, một khi giảm sẽ vô cùng khốc liệt. Theo ông Trung, nhà đầu tư nếu muốn xây dựng hệ thống dự báo thị trường cần quan sát kỹ càng một số yếu tố. Thứ nhất là độ nóng của thị trường tăng cao thể hiện qua việc nhiều cổ phiếu tăng nóng; thứ hai là định giá thị trường bắt đầu cao lên, cho thất “bong bóng” của thị trường chứng khoán đang dần hình thành. 

Để “bong bóng” trên thị trường chứng khoán vỡ ra, cần một yếu tố kích hoạt là sự quay đầu của chính sách tiền tệ. Vào tháng 3/2022, lãi suất chuẩn bị quay đầu tăng là dấu hiệu về giai đoạn tiền rẻ sắp kết thúc. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân quan trọng cho thấy trong những năm qua, chứng khoán đã giảm rất mạnh. 

Dự báo VN-Index vô cùng quan trọng

Theo nhiều ý kiến, việc cố dự báo thị trường là điều vô nghĩa, cổ phiếu nắm giữ mới là điều quan trọng nhất. 5 năm trước, CEO Passion Investment cũng suy nghĩ như thế. Khi đó, việc dự đoán thị trường với ông là quá khó, ông cho rằng chỉ cần tập trung vào việc nghiên cứu cổ phiếu là được. Tuy nhiên, ông đã thay đổi suy nghĩ của mình sau cú sụp đổ của thị trường vào năm 2018. Ông Trung nhận định, phòng thủ tốt là điều quan trọng nhất khi thị trường đi xuống. Nếu không có khả năng dự báo, ông có thể sẽ “ôm” thêm rất nhiều cổ phiếu khi thị trường sập. 

“Sau thời gian dài đầu tư, tôi nhận ra những người nói dự báo VN-Index không quan trọng hầu hết là vì họ không có khả năng và không tìm ra được phương pháp dự báo”, CEO Passion Investment bổ sung. Thông thường, chu kỳ của thị trường từ 7 đến 10 năm. Ông Trung đã nghiên cứu về những lần sụp đổ liên tục của thị trường từ năm 2018 cho đến nay, dù trong cả giai đoạn thị trường tăng mạnh. Quá trình nghiên cứu lâu nhưng chỉ sử dụng được một vài lần trong cuộc đời đầu tư. Nhiều người thậm chí còn chán bỏ luôn vì nghiên cứu xong nhưng không dùng. 

Thực tế, việc “dò đáy đoán đỉnh” thị trường không hề dễ dàng với các nhà đầu tư cá nhân. CEO Passion Investment cho rằng, nếu muốn nhận diện đáy của thị trường cần quan sát ba dấu hiệu nổi bật, bao gồm: Mức độ sụt giảm, khoảng thời gian sụt giảm và yếu tố vĩ mô. Một khi mức độ sụt giảm đủ mạnh và thời gian giảm kéo dài đủ lâu, những khó khăn vĩ mô được giải quyết, thị trường khi đó mới chính thức tạo đáy. Ông Trung cho rằng, trong số ba yếu tố xác nhận đáy mới chỉ đạt được yếu tố thị trường giảm đủ mạnh; vì thế năm 2023 sẽ đáp ứng đầy đủ những tiêu chí trên, thị trường sẽ đi những bước cuối cùng trong giai đoạn downtrend.

Chứng khoán 2023 nhiều biến động, xuất hiện nhiều cơ hội

Tăng trưởng kinh tế trong năm 2023 có phần chậm hơn so với năm trước. Một số sức ép từ những chính sách thắt chặt tiền tệ trên thế giới sẽ khiến dòng tiền đổ vào thị trường chứng khoán càng thêm khó khăn. Khi tiền tệ bị thắt chặt, một số doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả sẽ phải trả lại nguồn lực cho những doanh nghiệp còn lại. Trong năm 2023, 2 yếu tố tác động đến thị trường chứng khoán là dòng tiền cùng với quá trình tái cơ cấu, dịch chuyển kinh tế. Nếu lãi suất tiếp tục tăng, thị trường chứng khoán sẽ gặp khó khăn; nếu lãi suất giảm, thị trường sẽ dễ thở hơn nhiều. 

Theo Fed dự báo, mức lãi suất năm 2023 có thể tăng thêm 1%. Mức lãi suất cao có thể duy trì đến hết năm, tác động mạnh mẽ đến quá trình chuyển giao nguồn lực. Lịch sử cũng từng chứng minh, một khi lãi suất quay đầu giảm thì chứng khoán sẽ đi lên. Thời điểm hiện tại, thị trường đã giảm quá đà so với mức tăng lãi suất, khi lãi suất quay đầu giảm khiến VN-Index nhiều khả năng bứt phá mạnh.

Về thị trường chứng khoán năm 2023, ông Trung tỏ ra khá lạc quan. Trong giai đoạn 3-6 tháng đầu năm vẫn tiếp tục khó khăn nhưng đến cuối năm sẽ tốt hơn rất nhiều. Một khi khó khăn qua đi, chính sách tiền tệ được nới lỏng hơn sẽ giúp thị trường chứng khoán mở ra chu kỳ mới, dễ dàng chinh phục các đỉnh cao mới. “Thị trường chứng khoán 2023 sẽ có 2 kịch bản. Thứ nhất là mức đáy VN-Index năm nay sẽ không thấp hơn so với mức 873 điểm từng thiết lập trong năm 2022, thị trường sẽ đi lên dần. Thứ hai, VN-Index sẽ tìm kiếm vùng đáy mới trước khi hồi phục thời điểm cuối năm, trước khi đi lên, thị trường sẽ có một nhịp “thủng” đáy cũ về khoảng 780 – 800 điểm, nhiều khả năng xảy ra khi nền kinh tế Mỹ bị rơi vào suy thoái mạnh trong năm 2023”, CEO Passion Investment phân tích.

Quý 2/2023, dự báo chính sách tiền tệ sẽ được nới lỏng, thị trường sẽ bứt phá đến 50% kể từ đáy, tương đương với mức 1.200 điểm vào cuối năm. Năm 2023 có thể sẽ có những đột phá lớn, ngày càng tích cực về cuối năm. Cơ hội lớn ở thời điểm đầu năm nhiều hơn cuối năm, nhưng quan trọng là mua ở vùng giá nào. Trong giai đoạn khó khăn, khi định giá cổ phiếu không nên chỉ nhìn chỉ số P/E mà nên quan tâm chỉ số P/B. Khi lợi nhuận doanh nghiệp sụt giảm, P/E cũng sẽ biến động rất lớn.

Ông Trung cho biết: “Tôi đang thấy định giá thị trường rẻ, bởi có những lúc P/B về dưới mức 5% percentile.Theo thông kê có đến 95% thời gian P/B thị trường nằm trên ngưỡng đó và 5% thời gian dưới ngưỡng đó. Với xác suất trên, nhà đầu tư hoàn toàn có thể mua cổ phiếu cũng như nắm giữ dài hạn”.

Trong giai đoạn vừa qua, sự trở lại của khối ngoại chính là lực đỡ vô cùng quan trọng cho thị trường chứng khoán. Có 2 yếu tố tác động đến dòng vốn ngoại, đó là tổng thể dòng tiền trên thế giới đang ngày càng thắt chặt, định giá thị trường chứng khoán của Việt Nam cũng rẻ hơn so với những thị trường khác trên thế giới. Nếu khối ngoại tiếp tục mua có thể giúp thị trường hồi phục đến một mức độ nhất định, ở đó định giá thị trường Việt Nam không còn hấp dẫn nhưng dòng tiền tổng thể vẫn bị hút đi sẽ khiến khối ngoại giảm mua ròng. Nếu Fed tăng lãi suất, dòng tiền tổng thể khối ngoại sẽ giảm.

Sau khi thị trường tạo đáy, 2 năm đầu tiên là cơ hội để kiếm tiền

Nhiều quan điểm cho rằng, thời điểm kinh tế khó khăn chính là cơ hội để tích lũy cổ phiếu. Ông Trung nhận định, định giá rất thấp là cơ hội cực tốt để tích lũy cho dài hạn. Thế nhưng CEO Passion Investment bổ sung, nhiều nhà đầu tư vẫn hay bị nhầm lẫn về khái niệm ngắn hạn và dài hạn. Nhiều người cho rằng mình là nhà đầu tư dài hạn nhưng thực tế không đúng. Nhà đầu tư dài hạn mua cổ phiếu nhưng họ không bị áp lực về dòng tiền. Những người mua cổ phiếu mà chỉ giảm 15-20% đã không chịu được, họ không thể gọi là dài hạn.

Đối với các nhà đầu tư dài hạn, CEO Passion Investment nhận định đây là giai đoạn vô cùng thích hợp để mua cổ phiếu dù khả năng biến động trong ngắn hạn vẫn còn. Nếu là nhà đầu tư ngắn hạn, không nên nhìn vào mức định giá là đắt hay rẻ để đầu tư. 

Sau mỗi cú sập lớn, số lượng nhà đầu tư còn lại ở thị trường rất ít. Số lượng nhà đầu tư còn lại từ năm 2007 đến nay không nhiều nhưng hầu hết họ đều rất thành công. Thị trường chứng khoán vốn biến động nhiều; có năm nhà đầu tư lãi lớn, có những năm lại lỗ nặng. Tuy nhiên, tỷ suất trung bình của VN-Index từ khi thành lập cho đến hết 2022 chỉ đạt xấp xỉ khoảng 11%/năm. Nếu muốn tồn tại trên thị trường, các nhà đầu tư cần hiểu, khi đã lãi lớn không phải do bản thân giỏi giang mà là nhờ tính chu kỳ của thị trường. Khi lãi lớn cần phải xem xét, bởi nếu lãi 50-60% thì năm sau có thể sẽ rủi ro rất lớn. Ngược lại, một khi lỗ lớn 70-80%, có thể năm sau sẽ rất thuận lợi.

Sau một năm đầy biến động, cơ hội lớn sẽ mở ra vào năm kế tiếp. Nguyên nhân bởi, sau giai đoạn thị trường đi xuống cũng như xác lập đáy, chỉ có 2 năm đầu tiên là “cơ hội vàng” để kiếm tiền. Nếu không tận dụng được thời điểm này, giai đoạn về sau sẽ rất khó tìm kiếm lợi nhuận.