Biến động tỷ giá ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp xuất khẩu

Tỷ giá tăng: Kẻ khóc người cười

Bất kỳ vấn đề gì cũng có 2 mặt của nó, biến động tỷ giá cũng thế. Tỷ giá USD tăng lên khiến cho nhiều doanh nghiệp hưởng lợi, nhưng nhiều doanh nghiệp khác lại phải đối mặt thêm nhiều khó khăn.

Đáng chú ý, nhóm doanh nghiệp ảnh hưởng tiêu cực khi tỷ giá USD tăng lên chính là doanh nghiệp nhập khẩu, chủ yếu là các doanh nghiệp FDI. Ở các khu công nghiệp như WHA, VSIP, nhiều doanh nghiệp mới thu hút đầu tư vẫn đang trong giai đoạn nhập khẩu máy móc thiết bị cũng như linh kiện phục vụ sản xuất, tuy nhiên điều này vấp phải nhiều khó khăn do biến động tỷ giá.

Công ty TNHH may mặc Nakano Việt Nam thuộc Khu công nghiệp WHA Nghệ An là một cái ví dụ. Chị Nguyễn Thị Vân - Trưởng phòng Kế toán – Xuất nhập khẩu của công ty cho biết, doanh nghiệp với 100 vốn đầu tư nước ngoài này đang đầu tư nhà máy may với công suất hàng năm lên đến 6 triệu sản phẩm. Thời gian qua, công ty này đang tiến hành chú trọng việc lắp đặt dây chuyền thiết bị để chuẩn bị đi vào hoạt động, bất ngờ biến động tỷ giá ập đến.

Những máy móc của công ty được nhập về từ đầu năm, thời điểm đó giá USD, giá Yen vẫn chưa biến động. Thế nhưng hiện tại thì khác, chi phí bị đội lên cao ngất ngưởng do chi phí đầu tư, thuế VAT và thuế nhập khẩu liên quan đến ngoại tệ đều tăng cao chóng mặt. 

Cùng với nhóm công nghiệp chế biến chế tạo, gia công lắp ráp là nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của tỉnh (trung bình khoảng 75,6%). Nhóm hàng này đang phải nhập phần lớn các linh kiện từ nước ngoài và phụ thuộc vào nguyên liệu đầu vào bị ảnh hưởng do giá nhập khẩu tăng lên. Thế nhưng trái ngược với những nhóm trên, xuất khẩu nông sản, thủy sản hay thủ công mỹ nghệ… chủ yếu sử dụng nguyên liệu ở trong nước lại đang được hưởng lợi đáng kể từ việc tỷ giá tăng lên.

Cụ thể, Công ty Công ty TNHH Đức Phong là công ty chuyên về sản xuất mây tre đan xuất khẩu. Hiện tại, doanh nghiệp này vẫn đang đều đặn nhận và xuất khẩu hàng. Theo giám đốc công ty - ông Thái Đại Phong cho biết, đồng USD tăng sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi. Tỷ giá càng cao, doanh nghiệp hưởng lợi càng nhiều. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn gặp phải một khó khăn là lãi suất ngân hàng quá cao. Theo như phân tích của ông Phong, dù đồng USD tăng lên khiến doanh thu xuất khẩu được quy đổi sang VND tăng lên, nhưng với một số doanh nghiệp phải nhập khẩu nhiều nguyên phụ liệu trong quá trình sản xuất, giá USD tăng lên càng khiến doanh thu chi nhiều hơn cho các loại phí như phí nhập khẩu, phí vận tải (logistics), đồng thời gồng gánh khoản chênh lệch tỷ giá rất lớn nếu vay nợ bằng USD.

Tỷ giá tăng lên đang mang đến nhiều lợi thế cho việc xuất khẩu sang Mỹ và các thị trường sử dụng “đồng bạc xanh”. Những doanh nghiệp xuất khẩu bằng đồng USD vẫn đang được hưởng lợi, chỉ những doanh nghiệp xuất khẩu sang những thị trường sử dụng đồng Euro và đồng Yen sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn. 

Nhiều doanh nghiệp “nửa mừng nửa lo”

Liên quan đến vấn đề này, ông Hoàng Minh Tuấn – Trưởng phòng Xuất nhập khẩu Sở Công Thương cho rằng, đồng USD tăng giá khiến cho nhiều doanh nghiệp “nửa mừng nửa lo”. Với tỷ giá như hiện tại, hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng tùy theo từng nhóm mặt hàng và từng thị trường. Trong đó, tỷ giá USD tăng cao sẽ có lợi cho những doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là về lĩnh vực nông sản và thủy sản... Tuy nhiên với những doanh nghiệp nhập khẩu hàng tiêu dùng phục vụ tiêu thụ trong nước, những đơn vị nhập khẩu nguyên phụ liệu lại không được khả quan như thế vì chi phí nhập khẩu và chi phí vận tải tăng cao. Chưa kể, tình trạng lạm phát tại các thị trường chủ lực của Việt Nam ngày càng tăng cao, sức mua vì thế bị giảm sút, tác động lớn đến tình hình đơn hàng của các doanh nghiệp. 

Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Nghệ An, cho biết thời điểm hiện tại dư nợ bằng ngoại tệ tại địa phương này đang chiếm 2% trong tổng dư nợ, ở mức 5.067 tỷ đồng. Đồng thời, những nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của các tổ chức và cá nhân đều đã được đáp ứng kịp thời và đầy đủ. Ngân hàng này cũng khuyến cáo, để đối phó với tình trạng biến động tỷ giá bất lợi như thời điểm hiện tại, các doanh nghiệp cần phải chủ động điều chỉnh cũng như thích ứng khi thời điểm này đang là quý cuối cùng trong năm, nhu cầu ngoại tệ của các doanh nghiệp thường tăng cao hơn để phục vụ cho việc nhập nguyên liệu và tăng đơn sản xuất. 

Đặc biệt, những doanh nghiệp thuộc lĩnh vực xuất và nhập khẩu cần theo dõi biến động, cập nhật tình hình lạm phát, lãi suất, dịch bệnh cũng như xung đột… để điều chỉnh, lựa chọn thị trường xuất khẩu và nhập khẩu phù hợp nhất. Các doanh nghiệp cũng cần đa dạng hóa phương thức thanh toán, kết hợp cùng những đơn vị uy tín để tránh gặp bất lợi; đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu, tìm kiếm sản phẩm nội địa, giảm bớt chi phí từ nhập khẩu.

Ngoài ra, các doanh nghiệp nên tăng cường bán hàng trong nước. Sau những khó khăn đến từ thị trường xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp đã quan tâm hơn đến thị trường nội địa, tập trung vào các kênh bán hàng từ chợ truyền thống cho đến siêu thị bán lẻ. Theo ông Cao Minh Tú – Phó giám đốc Sở Công Thương Nghệ An, trong bối cảnh khó khăn của thị trường hiện tại, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nên đa dạng hóa thị trường và nguồn tiền thanh toán trong hợp đồng ngoại thương, tận dụng tối đa nguồn cung nguyên liệu trong nước phục vụ cho hàng xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ những hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết để tạo lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu.

“Các doanh nghiệp cần tạo sự khác biệt cho sản phẩm. Đặc biệt, công ty nhập khẩu cần tối đa hóa nguồn lực nội địa, tìm kiếm đối tác thay thế từ trong nước và giảm dần sự phụ thuộc vào một thị trường nhập khẩu sẽ giúp giảm bớt chi phí, hạn chế rủi ro khi thị trường thế giới biến động”, ông Tú nhấn mạnh.

Để hoàn thành mục tiêu 2,35 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu trong năm nay, giúp các doanh nghiệp ứng phó với biến động tỷ giá, ngành công thương cũng đã đưa ra 5 nhóm giải pháp. Những giải pháp này bao gồm: Tạo nguồn hàng xuất khẩu, nâng cao hiệu quả xúc tiến xuất khẩu, tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp xuất khẩu, phát triển cơ sở hạ tầng cũng như dịch vụ phục vụ xuất khẩu và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

Những ngành có liên quan như thuế, hải quan, giao thông vận tải… cũng cần phối hợp và tạo điều kiện để việc sản xuất, lưu thông phân phối hàng hóa nội địa và xuất nhập khẩu hàng hóa ra thị trường nước ngoài thuận lợi.