"Ba nỗi đau" của nhà đầu tư cá nhân khi tham gia thị trường chứng khoán

Nhà đầu tư cá nhân thua thiệt đủ đường

Theo Zingnews, số liệu mới nhất từ Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) cho biết, tính đến cuối tháng 3, tổng số lượng tài khoản giao dịch tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã vượt mốc 7 triệu tài khoản. Trong đó, gần 99,2%, tương đương khoảng hơn 6,978 triệu tài khoản là của nhà đầu tư cá nhân trong nước.

Trong các giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ nhất của thị trường chứng khoán 2020-2021, dòng tiền của nhà đầu tư cá nhân đóng vai trò tương đối quan trọng khi chiếm trên 90% giá trị giao dịch.

Mặc dù đóng vai trò quan trọng trên thị trường, nhưng nhà đầu tư cá nhân vẫn là nhóm đối tượng phải chịu nhiều rủi ro, thiệt hại, đặc biệt là rủi ro đến từ các hành vi vi phạm của các thành viên khác trên thị trường.

Cụ thể, từ năm 2019 đến nay, trong giai đoạn thị trường chứng khoán bùng nổ đã kéo theo sự gia nhập của các nhà đầu tư cá nhân. Cùng với đó là hàng loạt hội nhóm, đội lái trên mạng xã hội ra đời với mục đích lôi kéo nhà đầu tư giao dịch chứng khoán theo tin đồn.

Lợi dụng lòng tin cũng như sự thiếu kiến thức của nhà đầu tư F0, các nhóm hội, nhóm này đã liên tục hô hào, kêu gọi nhà đầu tư mua - bán cổ phiếu với mục đích thu lợi bất chính.

Không chỉ phải đối mặt với rủi ro bị lôi kéo, các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam do thiếu kiến thức, thiếu thông tin cũng trở thành con mồi cho tin giả, tin không chính xác, hoặc bị lôi kéo giao dịch các sản phẩm tài chính chưa được cấp phép.

Mặc dù đã có những quy định rõ ràng về việc bắt buộc báo cáo giao dịch của người nội bộ là các lãnh đạo doanh nghiệp và người có liên quan, nhưng thị trường vẫn diễn ra không ít vụ việc mua bán chui, mua - bán chứng khoán không báo cáo cơ quan quản lý hoặc không công bố thông tin.

Bên cạnh đó, tình trạng bán chứng khoán ngoài sàn, mời chào giao dịch các sản phẩm phát sinh chứng khoán chưa được cấp phép vẫn thường xuyên diễn ra.

Các chuyên gia cho rằng, một số hạn chế trong việc bảo vệ nhà đầu tư cá nhân tại thị trường chứng khoán Việt Nam là chưa có văn bản thống nhất về bảo vệ nhà đầu tư, hình thức xử lý vi phạm chưa đủ tính răn đe, chưa có quỹ hay tổ chức đại diện bảo vệ nhà đầu tư,...

Ông Phạm Hồng Sơn, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán cho biết, các nhà đầu tư cá nhân thiếu kiến thức là những đối tượng chính của các hội nhóm, đội lái trên mạng xã hội trong thời gian qua. 

Trước tình trạng này, cơ quan quản lý chứng khoán đã nhiều lần cảnh báo nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân cần cẩn trọng khi tham gia vào các hội nhóm, trang web có dấu hiệu lừa đảo. Đồng thời, Ủy ban Chứng khoán cũng đã phối hợp với cơ quan chức năng xử lý nhiều trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Ủy ban Chứng khoán cho biết, để bảo vệ nhà đầu tư, ngoài công tác tuyên truyền, cơ quan quản lý sẽ tăng cường phối hợp với Cơ quan Công an để có những biện pháp xử lý các trường hợp có dấu hiệu phạm tội, cũng như xử lý các trường hợp để làm răn đe, đảm bảo tính công bằng trên thị trường chứng khoán, đặc biệt với các nhà đầu tư cá nhân.

"Ba nỗi đau" của nhà đầu tư cá nhân khi tham gia thị trường chứng khoán

Ông Đàm Thanh Hiệp, Founder kiêm CEO New World Group VN cho rằng, nhà đầu tư cá nhân đóng vai trò rất quan trọng đối với thị trường chứng khoán trong nước, nhưng trên thực tế nhóm đối tượng này lại đang chịu nhiều thiệt thòi hơn so với các thành viên khác của thị trường.

Theo ông Hiệp, các nhà đầu tư cá nhân đang phải mang 3 "nỗi đau lớn" khi tham gia vào thị trường tài chính, chứng khoán.

Cụ thể, "nỗi đau" đầu tiên của nhà đầu tư cá nhân là muốn đầu tư nhưng không có ai hỗ trợ, tư vấn hoặc ủy thác đầu tư hiệu quả. Trên thực tế, hình thức ủy thác đầu tư đã phát triển mạnh tại các thị trường chứng khoán lớn trên thế giới, nhưng hình thức đầu tư này tại Việt Nam vẫn chưa được phổ cập.

Ông Hiệp cho rằng, các nhà đầu tư cá nhân không có nhiều thời gian và mảng đầu tư tài chính cũng không phải dành cho nhiều người, nên họ cần kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm đủ lớn thì mới có thể đầu tư được.

"Nỗi đau" thứ hai mà ông Hiệp đưa ra là với nhà đầu tư có thời gian và muốn học đầu tư thì lại không có bất kỳ một học viện tài chính nào đứng ra tổ chức đào tạo chuyên nghiệp về giao dịch và đầu tư tài chính. Các chương trình đào tạo kiến thức đầu tư của các công ty chứng khoán hiện nay mới chỉ dừng lại ở mức bài giảng khái niệm, giáo án trên lý thuyết chứ không có điều kiện để nhà đầu tư thực hành, trải nghiệm thực tế.

"Nỗi đau" thứ ba mà CEO New World Group VN nhấn mạnh là các nhà đầu tư trẻ, ở khoảng độ tuổi 20-30 có thời gian, ham học hỏi nhưng lại không có nhiều vốn, thiếu kinh nghiệm đầu tư thực tế.

Với những lý do trên, vị chuyên gia cho rằng để bảo vệ nhà đầu tư cá nhân, trước hết cần một công cụ, tổ chức đào tạo nhà đầu tư về các kiến thức thị trường.

Ông Hiệp cũng chia sẻ thêm, để nâng cao kiến thức tài chính cho nhà đầu tư, phát triển thị trường chứng khoán trong nước, các trường đại học có thể kết hợp đào tạo cho nhà đầu tư cá nhân và sinh viên đang ngồi trên ghế giảng đường hiểu về ngành tài chính.

Vị chuyên gia cho rằng, việc đào tạo các bạn sinh viên đóng vai trò quan trọng để phát triển thị trường tài chính trong nước nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng. Bởi đây là nhóm đối tượng không chỉ trở thành các nhà đầu tư trong tương lai, giao dịch trên thị trường mà còn trở thành các chuyên gia tài chính chuyên nghiệp.