Yếu tố làm giá xăng tại Mỹ tăng lên mức kỷ lục

Theo Diễn đàn & Doanh nghiệp, xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine được xem là nguyên nhân chính khiến nhiều tài xế tại Mỹ phải chi trả cho mức giá xăng dầu cao lên mức kỷ lục 4,67 USD/gallon (3,78 lít) trong ngày 1/6. Được biết, đây không phải là nguyên nhân duy nhất của sự gia tăng bất thường này.

Có rất nhiều yếu tố hiện đang góp phần đẩy giá nhiên liệu lên cao hơn, giá xăng được dự báo sẽ sớm vượt mốc 4 USD/gallon lần đầu tiên tính từ năm 2008, mặc dù không có chiến sự nổ ra tại Đông Âu hoặc những lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga, một trong những quốc gia xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới theo Hiệp hội những nhà sản xuất ô tô Mỹ (AAA).

Theo ông Tom Kloza, trưởng bộ phận phân tích năng lượng toàn cầu của OPIS, cơ quan theo dõi giá khí đốt cho AAA, việc đưa ra dự đoán về tương lai của giá xăng là việc vô cùng khó khăn. Được biết, kỷ lục lập hôm 1/6 vừa qua cao hơn nhiều mức giá mà ông Kloza đã dự báo một vài tuần trước.

Khi năm học kết thúc và nước Mỹ hiện đang bước vào mùa du lịch Hè cao điểm, nhu cầu đi lại tăng mạnh và giá xăng dầu cũng sẽ tăng theo đó, được biết những yếu tố dưới đây đứng sau đà tăng này:

Xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine

Được biết, Nga là một trong những nước xuất khẩu dầu lớn nhất hành tinh. Trong tháng 12/2021, nước này đã xuất khẩu tới gần 8 triệu thùng dầu và nhiều sản phẩm dầu mỏ khác đến thị trường toàn cầu, 5 triệu thùng trong số đó là dầu thô.

Trong năm 2021, 60% lượng dầu xuất khẩu của Nga là tới châu Âu, và 20% được chuyển tới Trung Quốc, rất ít trong số đó được chuyển sang Mỹ. Mặc dù vậy, dầu được định giá trên thị trường hàng hoá toàn cầu, vì vậy hoạt động xuất khẩu dầu của Nga bị hạn chế cũng sẽ ảnh hưởng tới giá dầu trên toàn cầu, cho dù nó được sử dụng ở đâu.

Những lo lắng về việc phá vỡ sự ổn định của thị trường toàn cầu đã khiến nhiều quốc gia phương Tây ban đầu miễn trừ dầu và khí đốt của Nga khỏi những lệnh trừng phạt mà họ đưa ra để có thể phản đối cuộc xung đột.

Những vào tháng 3/2022, Mỹ đã công bố lệnh cấm chính thức đối với mọi hoạt động nhập khẩu năng lượng của Nga. Và tới đầu tuần này (ngày 30/5), EU đã công bố lệnh cấm nhập khẩu dầu của Nga bằng tàu biển, tương đương với khoảng 2/3 lượng dầu châu Âu nhập khẩu từ Nga. Điều này cho thấy, dầu của Nga hiện đang dần bị loại khỏi thị trường toàn cầu.

Trung Quốc kết thúc cuộc phong toả

Được biết, một yếu tố giữa giá dầu trong tầm kiểm soát là sự gia tăng những ca nhiễm Covid-19 và những lệnh phong toả xã hội nghiêm ngặt ở hầu như mọi quốc gia.

Đây được xem như là một lực cản lớn đối với nhu cầu về nhiên liệu. Nhưng một khi đại dịch đã bắt đầu "hạ nhiệt" thì việc phong toả đang được dỡ bỏ ở nhiều thành phố lớn như Thượng Hải (Trung Quốc) sẽ dần dẫn tới nhu cầu gia tăng. Nhu cầu nhiều hơn mà nguồn cung không tăng cũng sẽ làm giá dầu tăng mạnh.

Nguồn thay thế khan hiếm

Được biết, giá dầu lao dốc khi nhiều quy định hạn chế người dân đi lại liên quan tới đại dịch trên khắp thế giới làm giảm đi nhu cầu tiêu thị nhiên liệu vào mùa Xuân năm 2020 và dầu thô có thời điểm ngắn giao dịch ở mức âm.

OPEC và những đồng minh, bao gồm cả Nga (còn gọi là OPEC+) đã cùng nhất trí sẽ cắt giảm sản lượng để có thể hỗ trợ giá dầu. Và ngay cả khi nhu cầu tăng cao trở lại sớm hơn dự kiến, họ vẫn sẽ giữ những mục tiêu sản lượng ở mức thấp.

Nhiều công ty dầu mỏ tại Mỹ không tuân thủ những mục tiêu sản lượng bắt buộc của quốc gia này. Nhưng họ đã miễn cưỡng hoặc không tiếp tục duy trì sản lượng dầu ở mức trước đại dịch do lo ngại rằng những quy định về bảo vệ môi trường khắc nghiệt hơn có thể sẽ cắt giảm nhu cầu trong tương lai. Nhiều quy tắc nghiêm ngặt hơn đã dần được nới lỏng hoặc không trở thành luật.

Chủ tịch công ty tư vấn Rapidan Energy Group, Robert McNally cho biết rằng: "Chính quyền tổng thống Mỹ Joe Biden đột nhiên quan tâm tới việc khoan nhiều dầu hơn bởi vì họ lo lắng về giá dầu tăng cao hơn bất cứ một điều gì khác".

Mặc dù vậy, cần có thời gian để có thể mở rộng quy mô sản xuất, đặc biệt là khi những công ty dầu mỏ hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức về chuỗi cung ứng và tuyển dụng như hàng nghìn doanh nghiệp Mỹ khác.

Ngoài ra, những kho dự trữ dầu nhìn chung đã không còn phù hợp với thị trường rộng lớn hơn trong hai năm qua, ít nhất là cho tới khi giá dầu tăng gần đây. Lãnh đạo những tập đoàn dầu mỏ thà tìm cách tăng giá cổ phiếu của họ hơn là tăng thêm sản lượng.

Ví dụ điển hình như ExxonMobil trong tháng trước đã công bố lợi nhuận quý I/2022 là 8,8 tỷ USD, cao hơn gấp ba lần khi so với một năm trước đó. Tập đoàn này cũng đã công bố kế hoạch mua lại cổ phần trị giá tới 30 tỷ USD, nhiều hơn so với con số 21 - 24 tỷ USD mà họ dự kiến sẽ chi cho mọi khoản đầu tư vào tư liệu sản xuất, bao gồm cả những việc tìm nguồn khai thác mới.

Không chỉ sản lượng dầu giảm so với giai đoạn trước đại dịch, công suất lọc dầu của Mỹ cũng đang giảm, những quy định về môi trường của những tiểu bang và liên bang hiện đang thúc đẩy một số nhà máy lọc dầu chuyển từ dầu sang nhiên liệu tái tạo ít phát thải carbon. Một số công ty hiện đang đóng cửa những nhà máy lọc dầu cũ thay vì đầu tư số tiền lớn trang bị lại những thiết bị để duy trì hoạt động.

Trong nhiều tháng, những đợt phong toả tại Thượng Hải cũng như tại nhiều thành phố khác tại Trung Quốc đã khiến nhu cầu ở quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới suy giảm. Nhưng một khi chính phủ bắt đầu nới lỏng lệnh hạn chế, nhu cầu bị dồn nén có thể sẽ đẩy mạnh giá lên.