Vượt mặt hàng Trung Quốc, đèn ông sao Việt được ưa chuộng trở lại

Đèn ông sao made in Việt Nam lên ngôi

Theo NLĐ, dịch bệnh Covid - 19 dai dẳng đã buộc mọi hoạt động “đứng hình” hơn 2 năm, nhiều hoạt động du lịch và lễ hội trung thu không được tổ chức. Đầu năm 2022, dịch bệnh được kiểm soát, du lịch như chiếc lò xo bị nén được bung ra. Kinh tế Việt Nam hậu Covid - 19 phục hồi và xếp thứ 14 và du lịch được đánh giá là dẫn đầu thế giới. Tuy khách quốc tế hơi khiêm tốn nhưng nguồn khách trong nước phục hồi rất tốt. Doanh thu dịp hè 2022, nhiều doanh nghiệp ghi nhận vượt mức năm 2019. Qua đó, cũng có thể dự đoán Trung thu năm nay cũng sẽ khởi sắc.

Kinh tế còn nhiều khó khăn nên vào mùa trung thu năm nay không còn tràn ngập bánh trái. Tuy nhiên, tin vui là lần đầu tiên sau hàng chục năm, lồng đèn của Việt Nam đã áp đảo thị trường. Lồng đèn nội địa lên ngôi, nhất là những sản phẩm thủ công. Một phần là nhờ mẫu mã cách tân, chất lượng đảm bảo. Hơn nữa, cũng là do Trung Quốc đang tự phong tỏa đất nước và nhường sân chơi cho “thiên hạ” vì chính sách “Zero Covid".

Sức mua trong nước tăng mạnh, nhiều điểm bán lẻ lồng đèn không đủ cung. Điều này khiến cả người bán lẫn người mua đều phấn khởi. Nhiều loại lồng đèn trang trí made in Việt Nam rất hút khách. Không chỉ tại Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh mà nhiều tỉnh thành khác cũng ghi nhận lượng khách hàng mua sắm đèn lồng đông đảo để vui chơi hoặc tổ chức lễ hội, chương trình từ thiện.

Những sản phẩm chủ yếu được sản xuất thủ công như lồng đèn làm từ giấy màu bóng, nhựa mỏng, khung tre,... và có giá bán phổ biến chỉ từ 25 - 60 nghìn đồng/chiếc. Các loại lồng đèn nhựa, dùng pin, có đèn và nhạc thì giá sẽ cao hơn nhưng không được ưa chuộng như những năm trước.

Điều đáng mừng là nhiều doanh nghiệp nội địa lâu nay đã đứng ngoài cuộc này lại chủ động nhập cuộc giúp cho thị trường đèn lồng Việt Nam ngày càng sôi động, đa dạng mẫu mã, thiết kế và chiết khấu. Một trong những sản phẩm được ưa chuộng nhất là đèn “ông sao” thủ công.

Mấy tháng gần đây, làng Báo Đáp (xã Hồng Quang, Nam Trực, Nam Định) nhộn nhịp đèn đuốc từ sáng tới đêm, làm việc hối hả để kịp trả đơn hàng. Đây là làng nghề duy nhất của Việt Nam chuyên làm đèn ông sao thủ công.

Trước đây, vì nhiều lý do mà việc sản xuất đèn lồng thủ công tại làng Báo Đáp bị thu hẹp và có nguy cơ mai một. Nhưng từ sau đại dịch, hoạt động sản xuất đang dần phục hồi và có sự phát triển.

Hãy để Trung thu trở về đúng nghĩa

Dọc tuyến đường Nguyễn Thị Nghĩa (quận 1, TP HCM), có vài xe đẩy hàng chỉ treo những chùm đèn ông sao, một người bán hàng chia sẻ: “Hồi nhỏ chúng em toàn chơi đèn ông sao nên mới muốn bán loại đèn đã gắn liền với tuổi thơ của mình. Vả lại, năm nay khách hỏi nhiều về những mẫu đèn ông sao hơn là các loại đèn khác”. 

Trên những chiếc xe đẩy, thỉnh thoảng người bán hàng cũng mở những bài nhạc rộn ràng như “Chiếc đèn ông sao" của nhạc sĩ Phạm Tuyên: “Chiếc đèn ông sao sao năm cánh tươi màu. Cán đây rất dài cán cao qua đầu. Em cầm đèn sao em hát vang vang. Đèn sao tươi màu của đêm rằm liên hoan. Tùng dinh dinh tùng tùng tùng dinh dinh. Đây ánh sao vui chiếu xa non ngàn. Tùng dinh dinh dinh dinh tùng dinh dinh. Ánh sao Bác Hồ tỏa sáng nơi nơi. Tùng dinh dinh tùng tùng dinh dinh…"

Bài hát này được nhạc sĩ sáng tác từ năm 1956 cho tới nay vẫn là một bài “Trung thu ca” của thiếu nhi Việt Nam nhiều thế hệ, thậm chí không chỉ trong nước mà còn phổ biến ra quốc tế. Chẳng hạn như bài hát đang phổ biến ở Đông Đức bằng song ngữ. Bài hát này cùng chiếc đèn ông sao đã trở thành biểu tượng của mùa Trung thu tại Việt Nam. Những chiếc đèn lồng chủ yếu được làm bằng tay, dù mỗi “tay nghề” là khác nhau nhưng chiếc đèn nào cũng mang cái hồn của chủ nhân.

Có lẽ, xã hội ngày càng hiện đại thì số lượng đồ chơi thủ công cũng ít dần đi. Tại TP. Hồ Chí Minh thì chỉ còn thấy những chiếc đèn ông sao được treo tại các xóm đạo vào dịp Giáng Sinh. Thay thế những chiếc đèn lồng đỏ là vô số những mẫu đèn đa dạng của Trung Quốc. Văn hóa Trung thu của Việt Nam cũng từ đó bị biến dạng, méo mó.

Trong khi những chiếc đèn “ông sao” dần bị quên lãng tại Việt Nam thì tại đất nước láng giềng Campuchia, đèn ông sao lại trở thành biểu tượng may mắn, hạnh phúc của người Khmer. Họ treo những chiếc đèn từ trong nhà ra tới cửa ngõ, lên cả những ngọn cây… vào dịp Tết Chol Chnam Thmey (Năm mới của người Khmer). 

Đáng chú ý hơn là cộng đồng người Hoa tại Campuchia cũng treo những chiếc đèn ông sao thay cho đèn lồng đỏ. Như vậy mới thấy, đèn ông sao của Việt Nam đã bị mai một một cách không đáng. Nếu có thể, các doanh nghiệp, tổ chức, gia đình hay mỗi cá nhân hãy cùng khởi xướng lại việc trang trí nhà cửa bằng đèn ông sao vào mỗi dịp Trung Thu, dịp Tết để phục hồi lại biểu tượng đặc trưng của văn hóa Việt. Và có thể hướng tới việc đăng ký bảo hộ quyền quốc tế.

Bên cạnh có, các địa phương có thể thúc đẩy bằng việc tổ chức các cuộc thi làm đèn lồng thủ công; Phổ cập những clip hướng dẫn và mở bán những vật dụng để làm đèn ông sao tới phụ huynh, giáo viên để giúp các em nhỏ có thể tự làm; Nghiên cứu thêm về loại giấy chống cháy, khó cháy nhằm bảo đảm an toàn khi chơi. Hãy đưa Trung thu trở về là hoạt động của trẻ em theo đúng nghĩa.

Ngoài ra, các địa phương cũng cần khen thưởng cho nghệ nhân còn giữ được nghề làm đèn ông sao, nhất là cho làng nghề Báo Đáp. Quy hoạch những làng nghề này thành điểm du lịch, tham quan và trải nghiệm, nhất là trong các dịp Trung thu, Quốc Khánh, Tết,... Khuyến khích sáng tạo với những mẫu mã mới và đưa đèn ông sao lên một vị trí tương xứng.