VNG cùng những lần bỏ lỡ cơ hội đầy tiếc nuối

Ngày 5/1 vừa qua, VNG đã chính thức lên sàn UpCoM cùng với mức giá tham chiếu là 240.000 đồng/cổ phiếu. Với mức giá tạm tính này, giá trị vốn hóa của công ty này tương đương khoảng 8.600 tỷ đồng, tức là hơn 360 triệu USD. Điều đáng nói, quy mô vốn hóa này của VNG đã cách rất xa so với định mức được đưa ra trước đó. Từ năm 2014, VNG đã được định giá 1 tỷ USD và trở thành kỳ lân đầu tiên của Việt Nam. 

Cuối năm 2022, công ty cũng có kế hoạch lên sàn Nasdaq của Mỹ thông qua việc sáp nhập với một công ty SPAC. Theo Bloomberg, thương vụ này có thể giúp định giá của VNG rơi vào khoảng 2 đến 3 tỷ USD nhưng một lần nữa, VNG đã bỏ qua cơ hội này. Và đương nhiên, đây không phải là lần đầu tiên “kỳ lân” công nghệ bỏ lỡ những cơ hội vàng trên thị trường. 

Mạng xã hội Zing Me

Được biết, VNG có tên đầy đủ là CTCP VNG. Công ty này ra đời vào năm 2004 bởi ông Lê Hồng Minh. Ban đầu, tên gọi của công ty là Vinagame với ngụ ý là chủ yếu hoạt động trong ngành game. Nhiều người biết rằng, làm nên thành công và tên tuổi của VNG là những tựa game thu hút hàng triệu người chơi như Võ lâm truyền kỳ, Thành phố vui vẻ (Happy City), Khu vườn trên mây hay Gunny,… và Zing Me. Thế nhưng, Zing Me cũng sản phẩm mà công ty này nuối tiếc nhiều nhất.

Được biết, Zing Me là mạng xã hội đầu tiên của Việt Nam, ra đời vào năm 2009. Theo thông báo của Zing Me và Tuổi Trẻ, số người dùng tính đến ngày 23/9/2009 là 945.000 người, vượt gần 30.000 người so với con số 918.000 người dùng của Facebook. Đặc biệt, trong khoảng thời gian đỉnh cao, số người dùng của Zing Me đã đạt 6,8 triệu người, so với số người truy cập Facebook thời điểm đó đã cao gấp hơn 2 lần.

Thời điểm đó, thành công của Zing Me được lý dài là nhờ tận dụng được thói quen viết blog từ Yahoo 360 trước đó. Còn với Facebook, người dùng sẽ phải sử dụng chức năng note vô cùng phức tạp kiểu HTML. Tuy nhiên, nếu chỉ với tính năng này, Zing Me sẽ không đủ sức để đua đường dài với ông lớn Facebook chẳng có gì ngoài tiền và công nghệ. Đến năm 2012, chuyên gia chiến lược truyền thông mạng Vincenzo Cosenza (Italia) công bố Bản đồ mạng xã hội toàn cầu (World Map Social Networks) cho thấy, Facebook đã nhanh vượt mặt Zing Me ngay tại quê nhà.

Đến tháng 1/2020, Zing Me chính thức bị khai tử. Chia sẻ về thất bại của Zing Me, ông Lê Hồng Minh từng chia sẻ trên Zing News rằng: “Chúng tôi học từ những sự thất bại đó và tiếp tục chỉnh sửa hoặc làm lại, làm mới sản phẩm; tiếp tục thử nghiệm, tiếp tục cố gắng. Đối với VNG, đó là rất nhiều bài học thực tế phải trả giá bằng rất nhiều công sức, tiền bạc và sự ra đi của nhiều thế hệ con người”.

Ví điện tử Zalo Pay

VNG nắm trong tay nền tảng nhắn tin lớn nhất của Việt Nam là Zalo với hơn 74,7 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, thế nhưng “kỳ lân” công nghệ này lại là người đi sau trên thị trường ví điện tử. Năm 2010, MoMo đã ra mắt thì mãi đến 6 năm sau, VNG mới chính thức tiến vào lĩnh vực này cùng với ZaloPay. 

ZaloPay được tích hợp vào Zalo, đồng thời được kỳ vọng sẽ làm nên tên tuổi giống như WeChat ở Trung Quốc. Theo Robocash Group, ZaloPay dường như không tận dụng được lợi thế của mình khi chỉ đứng thứ 3 trong số những ví điện tử phổ biến tại Việt Nam, xếp sau cả Viettel Pay.

Theo số liệu chi tiết, MoMo đang chiếm 45,8% thị phần, tiếp theo là Viettel Pay với 19,5% thị phần, thứ ba là Zalo Pay với 17,5% thị phần, cuối cùng là ShopeePay với 14,1% thị phần, còn Moca và VNPT Pay chia nhau 1% thị phần còn lại. Cho đến nay, VNG vẫn đang phải gồng lỗ cho hoạt động của ZaloPay. Báo cáo tài chính hợp nhất quý 3/2022 của VNG cho thấy, phần lỗ của công ty liên kết trong 9 tháng đầu năm đã tăng hơn 82 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước chỉ là gần 19 tỷ đồng.

Cập nhật đến ngày 30/9/2022, VNG ghi nhận hơn 603 tỷ đồng lỗ lũy kế từ việc đầu tư. Trong đó, khoản lỗ lớn nhất đến từ khoản lỗ của cổ đông không kiểm soát, trong 9 tháng đầu năm đã âm 345 tỷ đồng. Tính đến cuối quý 3/2022, VNG đã đầu tư vào Zion - đơn vị sở hữu ví điện tử Zalo Pay - hơn 2.561 tỷ đồng, so với cuối năm 2021 đã tăng 680,4 tỷ đồng. Thời điểm hiện tại, VNG đang nắm giữ khoảng 65,48% cổ phần của Zion. 

Niêm yết ở trên sàn chứng khoán Mỹ

Kể từ năm 2017, VNG đã xem xét về tiềm năng niêm yết trên sàn Nasdaq nhưng kế hoạch lại liên tiếp bị trì hoãn. Mãi đến cuối năm 2022, theo nhiều nguồn tin, VNG cũng có kế hoạch lên sàn Nasdaq của Mỹ thông qua việc sáp nhập với một công ty SPAC. Theo Bloomberg, thương vụ này có thể giúp định giá của VNG rơi vào khoảng 2 đến 3 tỷ USD.

Nếu IPO tại Mỹ đúng như kế hoạch, VNG sẽ là doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đầu tiên thực hiện được điều này. Ông Minh cũng khẳng định, chìa khóa để VNG mở rộng ra thị trường quốc tế chính là VNGGames. Hiện nay, bộ phần này đã ghi nhận người dùng tại hơn 130 quốc gia. Dự kiến đến năm 2023, số lượng người dùng sẽ tăng lên 320 triệu khách hàng. Bên cạnh đó, VNG cũng đang có 7 văn phòng ở nước ngoài, trong đó có Bắc Kinh, Đài Bắc và Bangkok. Tuy nhiên, kế hoạch này cuối cùng đã đổ bể sau khi VNG công bố kế hoạch lên sàn UPCoM.

Theo tờ Bloomberg, những áp lực cạnh tranh ở Đông Nam Á trong thời gian gần đây ngày càng tăng cũng được coi là động lực để VNG nói riêng và nhiều tập đoàn công nghệ trong khu vực nói chung liên tục công khai ý định niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ với mục tiêu có thêm vốn cho hoạt động đầu tư. 

Xét về quy mô của VNG, tính đến nay công ty đã có 17 năm hình thành và phát triển, gần 5.000 thành viên với 11 văn phòng ở 5 quốc gia trên thế giới. Báo cáo thường niên cũng cho thấy, VNG đang đầu tư ở tổng cộng 20 công ty thành viên. Tính đến cuối quý 3/2022, quy mô tổng tài sản của VNG là 9.189 tỷ đồng. Lượng tiền và tương đương tiền và các khoản đầu tư nắm giữ đáo hạn chiếm đến 35,7% tổng tài sản và đạt 3.286 tỷ đồng.

Đầu tháng 6/2022, VNG cũng công bố về việc VNG Limited - một pháp nhân mới được thành lập đầu tháng 4 cùng năm tại Cayman Islands, dự kiến sẽ nhận chuyển nhượng 16,9 triệu cổ phần - con số này tương đương 47,359% tổng số cổ phần của VNG - từ 13 cổ đông nước ngoài. Đây được coi là động thái giúp VNG tạo bước đệm tiến ngày càng gần hơn với cột mốc chào bán cổ phiếu ra công chúng.