VnDirect: Tình trạng nhà đầu tư mạnh tay “cắt lỗ” trái phiếu với mức chiết khấu tới 17% xuất hiện ngày càng nhiều

Dự báo áp lực đáo hạn trái phiếu

Theo Nhịp sống thị trường, tại báo cáo mới phát hành, Công ty Cổ phần Chứng khoán VnDirect cho biết, ước tính tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn giảm 40,3% so với quý IV/2022 trong quý I/2023, đạt 30.655 tỷ đồng (tăng 246,7% so với cùng kỳ). Nhưng áp lực đáo hạn sẽ tăng mạnh lên vào quý II và quý III/2023 với mức giá trị lần lượt là 93.139 tỷ đồng (tăng 203,8% so với quý trước và tăng 169% so với cùng kỳ); 89.488 tỷ đồng (tăng 49,9% so với cùng kỳ). Như vậy, sau giai đoạn thách thức này thì giá trị đáo hạn trong quý IV/2023 sẽ giảm 33,4% so với quý trước đó, trở về mức 59.571 tỷ đồng (tăng 16% so với cùng kỳ).

Năm 2023, VnDirect ước tính giá trị đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp đạt gần 272.853 tỷ đồng (tăng 76,6% so với cùng kỳ năm trước). Đối với ngành bất động sản, tài chính – ngân hàng cùng ngành khác, tỷ lệ trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn lần lượt là 37,6%, 37% và 25,5%.

Theo thống kê từ VnDirect bao gồm các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ kể từ năm 2019 đến nay và đã gồm cả những doanh nghiệp phát hành thực hiện mua lại trái phiếu trước thời hạn đáo hạn.

Bất động sản trong năm 2023 sẽ là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 37,6% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riêng lẻ trong năm, tức khoảng 102.570 tỷ đồng (tăng 76% so với cùng kỳ trước). 

Nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn thứ 2 là tài chính - ngân hàng khi đạt 37% tổng giá trị đáo hạn trong năm 2023, tương đương với 100.824 tỷ đồng (tăng 55% so với cùng kỳ). Những tổ chức tài chính có giá trị đáo hạn lớn nhất trong năm nay bao gồm: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (14.048 tỷ đồng), Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (13.650 tỷ đồng), Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bưu điện Liên Việt (9.900 tỷ đồng).

Những ngành khác chiếm 25,5% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn năm 2023, tương đương với 69.459 tỷ đồng (tăng 122,4% so với cùng kỳ). Những doanh nghiệp ngoài nhóm tài chính - ngân hàng và bất động sản có giá trị đáo hạn lớn nhất bao gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Sovico (16.350 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Xây dựng Kiến Hưng Thịnh (3.600 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Tường Khải (2.990 tỷ đồng).

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp kỳ vọng vào Nghị định 65 sửa đổi

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng đối với việc dẫn vốn dài hạn vào nền kinh tế trong nước. Tuy nhiên, với sự bùng nổ phát hành trái phiếu ở giai đoạn 2019 - 2021, tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đáo hạn trong năm 2023 ước tính lên khoảng 272.853 tỷ đồng (tăng 76,6% so với cùng kỳ). Trong đó, lĩnh vực bất động sản và tài chính - ngân hàng lần lượt chiếm tỷ trọng 38% và 37%.

Trước bối cảnh chính sách tiền tệ bị siết chặt, chi phí tài chính ngày càng tăng và việc kiểm soát chặt vào phát hành trái phiếu, một số tổ chức phát hành không còn cơ hội tiếp cận nguồn vốn để tái cơ cấu tài chính và hoàn thành nghĩa vụ nợ ngắn hạn. Rủi ro khả năng thanh toán tập trung tại một số lĩnh vực có tỷ lệ đòn bẩy cao hoặc biến động theo chu kỳ như bất động sản. 

Công ty Cổ phần Chứng khoán VnDirect cho rằng, niềm tin của các nhà đầu tư cá nhân vào trái phiếu doanh nghiệp hiện nay đã giảm xuống mức rất thấp. Điều này thể hiện qua việc có nhiều nhà đầu tư vội vã bán ra trái phiếu doanh nghiệp của bất kỳ tổ chức phát hành nào bằng mọi giá nhằm thu lại tiền mặt. Cần lưu ý, nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 1/3 khối lượng giao dịch trái phiếu doanh nghiệp/.

Nghiên cứu thị trường của VnDirect nhận định, một số trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ hiện nay đang giao dịch ở mức 4 - 5% thấp hơn mệnh giá, mức lợi suất từ khoảng 10 - 12%/năm. Chứng tỏ người bán đang chấp nhận với mức chiết khấu lên tới 14 - 17%/năm. 

Kể từ đó, các cơ quan chức năng liên tục đưa ra các thông điệp nhằm xoa dịu phần nào tâm lý hoang mang của thị trường, cũng như có thêm một số giải pháp để tháo gỡ khó khăn. Một trong các giải pháp là việc ban hành Nghị định 65 sửa đổi. Cho tới thời điểm nay, Nghị định 65 sửa đổi đang trong giai đoạn chờ được trình lên Chính phủ và bao gồm một vài thay đổi quan trọng như: 

Theo nhóm phân tích của VnDirect, cần có thêm thời gian để các thành viên tham gia thị trường (nhà đầu tư, tổ chức bảo lãnh/tư vấn, nhà phát hành) thích ứng với những quy định mới. Trong bối cảnh chi phí tài chính liên tục tăng thêm, lực cầu nội địa lại yếu đi, thị trường bất động sản ảm đạm, nhiều doanh nghiệp có xu hướng hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch mở rộng kinh doanh, dẫn tới giảm nhu cầu vốn.

Do đó, VnDirect cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong nửa đầu năm 2023 vẫn tiếp tục trầm lắm. Khối lượng phát hành có thể phục hồi đáng kể vào nửa cuối năm nay, từ mức nền thấp trong năm 2022, nhờ vào lợi nhuận của các doanh nghiệp khởi sắc hơn, lãi suất ổn định và cơ chế thị trường đã tốt hơn.