VN-Index hồi phục gần gấp đôi đáy Covid, nhưng nhiều cổ phiếu lại đang trôi dần về thời điểm cách đây 30 tháng

Theo Nhịp sống thị trường, sau giai đoạn tồi tệ và rơi xuống đáy Covid hồi cuối tháng 3/2020, thị trường chứng khoán trong nước đã ghi nhận những bước phục hồi nhanh chóng và tăng trưởng mạnh mẽ sau đó. Chỉ sau 2 năm, VN-Index đã tăng gấp 2-3 lần từ vùng đáy lên đỉnh lịch sử nới trên 1.500 điểm. Mặc dù đã giảm rất mạnh từ đỉnh nhưng đến nay VN-Index vẫn ở mức rất cao so với đáy Covid.

Có thể thấy, "nước lên, thuyền cũng lên", hàng loạt cổ phiếu đã tăng mạnh trong 30 tháng qua, thậm chí là lập đỉnh mới. Tuy nhiên, vẫn còn không ít cái tên bị bỏ lại phía sau, trong đó có cả những "ông kẹ" trên sàn chứng khoán.

Đầu tiên phải nhắc đến cổ phiếu HVN của Vietnam Airlines với câu chuyện xoay quanh nguy cơ bị hủy niêm yết do vẫn chưa thể khắc phục được tình trạng kinh doanh thua lỗ và âm vốn chủ sở hữu. Về vấn đề này, HoSE cũng đã lưu ý về khả năng cổ phiếu này có thể bị hủy niêm yết nếu lợi nhuận sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ và/hoặc vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2022 tiếp tục là số âm. Nguy cơ trên là khá rõ ràng bởi tại ĐHĐCĐ niên 2022 diễn ra hồi tháng 6, hãng hàng không này dự kiến vẫn lỗ ròng 9.335 tỷ đồng trong năm nay.

Trong bối cảnh đó, cổ phiếu HVN của Vietnam Airlines đã liên tục giảm sâu từ giữa tháng 3, thậm chí từng chạm đáy Covid vào trung tuần tháng 6. Sau nhịp hồi ngắn ngủi, cổ phiếu này tiếp tục lại lao dốc kể từ đầu tháng 9 và ghi nhận lần thứ 2 xuống đáy Covid. Hiện tại, thị giá HVN đã giảm 65% từ đầu năm xuống mức 14.050 đồng/cổ phiếu. Vốn hóa thị trường tương ứng giảm 20.150 tỷ xuống còn 31.100 tỷ đồng sau gần 9 tháng.

Sẽ không có gì là khó hiểu khi cổ phiếu lao dốc do kinh doanh thua lỗ nặng. Tuy nhiên, điều thực sự gây bất ngờ là kết quả kém tích cực của Vietnam Airlines lại diễn ra ngay trong bối cảnh ngành hàng không đang phục hồi khả quan. Theo IATA cho biết, Việt Nam đang dẫn đầu thế giới về mức độ phục hồi thị trường nội địa với sản lượng khách du lịch nội địa trong nửa đầu năm 2022 quay về mức 106% so với trước dịch.

Tuy nhiên, Vietnam Airlines đang phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt tại thị trường nội địa từ các đối thủ cùng phân khúc như Bamboo Airways hay hãng hàng không giá rẻ Vietjet Air. Trong khi đó, các đường bay quốc tế còn phải phụ thuộc nhiều vào mức độ nới lỏng nhập cảnh của các quốc gia. Riêng với Vietnam Airlines, các đường bay đóng góp tới 65% doanh thu cho hãng, vì vậy sự phục hồi có phần hơi khiêm tốn của thị trường này đã ảnh hưởng lớn tới tình hình hoạt động kinh doanh của Vietnam Airlines.

Bên cạnh đó, giá nhiên liệu bay tăng cao cũng là điều khiến Vietnam Airlines phải "đau đầu". Trên thực tế, hãng hàng không này đã xây dựng kịch bản nhiên liệu bay dự kiến là 80 USD/thùng Jet A1, tuy nhiên con số bình quân 6 tháng đầu năm nay đã lên đến 116 USD/thùng Jet A1. Theo đó, với mỗi USD nhiên liệu bay chênh lệch có thể làm chi phí bay của hãng tăng lên 10 tỷ đồng/tháng. Như vậy Vietnam Airlines đã phát sinh thêm khoảng 2.300 tỷ đồng từ chi phí nhiên liệu bay trong nửa đầu năm.

Một cái tên gây bất ngờ là PLX của Petrolimex khi cổ phiếu của "đại gia" bán lẻ xăng dầu này liên tục rơi sâu từ đầu tháng 3. Những tưởng cú hích từ việc giá dầu thế giới leo thang lên đỉnh 8 năm vào tháng 6 có thể giúp PLX hồi phục, song thực tế lại không như kỳ vọng. Cổ phiếu này đã nhanh chóng quay đầu giảm mạnh khi giá dầu đảo chiều lao dốc sau khi đạt đỉnh.

Cổ phiếu PLX hiện đã giảm 44% sau gần 7 tháng, qua đó rơi xuống mức 35.400 đồng/cổ phiếu, thấp nhất kể từ hồi đầu tháng 4/2020. Vốn hóa thị trường cũng "bốc hơi" hơn 34.300 tỷ đồng (~1,5 tỷ USD), xuống 43.400 tỷ đồng chỉ cao hơn đôi chút so với thời điểm xuống đáy Covid cuối tháng 3/2020.

Việc giá xăng dầu trong nước liên tục giảm qua các kỳ điều chỉnh cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu PLX trong thời gian gần đây. Giá xăng giảm mạnh kể từ đầu tháng 7 và được dự báo sẽ gây áp lực lớn lên kết quả kinh doanh của Petrolimex do lượng tồn kho "khổng lồ" lên tới hơn 21.500 tỷ đồng vào cuối quý 2.

Trước đó, doanh nghiệp này cũng đã bất ngờ lỗ "kỹ thuật" 141 tỷ đồng trong quý 2. Theo giải trình từ phía công ty, nguyên nhân dẫn đến việc thua lỗ là do thực hiện trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho tại ngày 30/6/2022 căn cứ vào giá trị thuần có thể thực hiện tại thời điểm báo cáo tài chính ngày 20/7/2022. Nếu giá xăng dầu tiếp tục duy trì xu hướng giảm, không loại trừ khả năng Petrolimex sẽ tiếp tục lỗ.

Cổ phiếu VIC của Vingroup cũng là một cái tên khác gây bất ngờ không kém. Trước đó, cổ phiếu này từng có thời gian dài giữ vị trí nhất sàn chứng khoán, thậm chí đầu năm 2022 vẫn đang cạnh tranh "sòng phẳng" với VCB của Vietcombank. Tuy nhiên, việc liên tục trượt dài đã đẩy giá VIC rơi xuống dưới cả đáy Covid cùng mức giá giảm gần 36% kể từ đầu năm 2022.

Vốn hóa thị trường theo đó cũng bị thổi bay 130.000 tỷ đồng (tương đương 5,6 tỷ USD) xuống mức 232.650 tỷ đồng. Mặc dù vẫn xếp thứ 2 toàn sàn nhưng Vingroup đã bị Vietcombank bỏ xa với khoảng cách lên đến hơn 116.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 5 tỷ USD).

Cổ phiếu của tập đoàn giảm trong bối cảnh tình hình kinh doanh của các lĩnh vực chính như công nghiệp - công nghệ và bất động sản đều gặp khó khăn. Cụ thể, tổng doanh thu thuần hợp nhất 6 tháng đầu năm 2022 đạt 32.083 tỷ đồng, giảm 47% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu do các dự bán bất động sản đang trong quá trình xây dựng và sẽ được bàn giao vào nửa năm nay, trong khi Vinfast vẫn chưa có lãi.

Lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm 2022 của tập đoàn đạt 3.334 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 1.028 tỷ đồng. Tính riêng trong quý II, lợi nhuận trước thuế của Vingroup đạt mức 1.405 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế là 515 tỷ đồng, giảm so với cùng kỳ năm trước. Con số này khiêm tốn hơn rất nhiều so với quy mô tài sản lên tới hơn nửa triệu tỷ đồng của tập đoàn.

Cũng từng góp mặt trong nhóm VN30 nhưng quy mô vốn hóa của Tài chính Hoàng Huy (TCH) lại khiêm tốn hơn rất nhiều. Cụ thể, sau cú rơi tự do vào đầu năm 2020, cổ phiếu này gần như không có nhịp tăng nào thực sự đột phá cho đến thời điểm cuối tháng 10 năm ngoái. Dù vậy, niềm vui "ngắn chẳng tề gang", cổ phiếu TCH đã "quay xe" chóng vánh ngay đỉnh hồi đầu tháng 1 năm nay và lao dốc kể từ đó.

Trước đó, cổ phiếu này từng chạm đáy Covid vào giữa tháng 5 và tiếp tục thủng sâu sau đó hơn 1 tháng. Dù đang "chật vật" hồi phục nhưng thị giá TCH hiện vẫn đang chỉ dừng lại ở mức 12.100 đồng/cổ phiếu, giảm một nửa so với hồi đầu năm. Vốn hóa thị trường cũng chưa đến 8.100 tỷ đồng, ngang với thời điểm đáy Covid.

Có thể thấy, một trong những nguyên nhân khiến TCH giảm mạnh đến từ kết quả kinh doanh kém sắc. Cụ thể, trong quý đầu niên độ 2022-2023 (1/4/2022 – 30/6/2022), TCH ghi nhận doanh thu thuần giảm 42% so với kỳ kỳ, xuống còn 234 tỷ đồng. Biên lãi gộp co lại đáng kể từ mức 32,4% xuống 19%. Sau khi trừ đi các chi phí, TCH lãi ròng gần 101 tỷ đồng, giảm 23% so với cùng kỳ, trong đó lợi nhuận sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ đạt 66 tỷ đồng.

Hai mảng kinh doanh chính của TCH là kinh doanh xe ô tô và bất động sản. Doanh nghiệp này cho biết, việc giá xăng dầu tăng cao cùng động thái siết chặt tín dụng đã dẫn đến nhu cầu mua xe giảm mạnh, qua đó khiến doanh số bán hàng quý đầu niên độ tài chính 2022-2023 giảm 49%. Trong khi đó, các khoản đầu tư vào lĩnh vực bất động sản không thể bù đắp được sự sụt giảm và dẫn đến tăng trưởng âm.

Ngoài ra, một trường hợp đặc biệt khác là CII của Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh với việc trong khoảng 2 năm trở lại đây, cổ phiếu này đã ghi nhận 3 lần rơi xuống đáy Covid. Thực tế, trước khi dựng "cây thông" trên đồ thị giá từ hồi cuối tháng 9/2022 đến nay, CII gần như chỉ quanh quẩn vùng đáy này.

Cùng với cơn sốt đất bắt đầu từ thời điểm cuối năm ngoái, cổ phiếu CII đã liên tục tăng nóng kể từ hồi đầu tháng 10/2021. Chỉ sau khoảng 3 tháng, cổ phiếu này đã tăng tới hơn 3 lần qua đó đạt đỉnh lịch sử 57.900 đồng/cổ phiếu trước khi quay đầu lao dốc không phanh sau vụ "sập hầm" đấu giá đất Thủ Thiêm.

Theo đó, cổ phiếu CII đã nhanh chóng đánh mất toàn bộ thành quả tăng giá trước đó, thậm chí thủng hết các đáy và rơi về mức giá dưới 15.000 đồng/cổ phiếu vào ngày 21/6, mức thấp nhất ghi nhận kể từ tháng 4/2015. Mặc dù phục hồi khá mạnh trước đó, nhưng CII đã lại nhanh chóng quay đầu điều chỉnh từ giữa tháng 6 và có xu hướng tìm về lại vùng đáy Covid quen thuộc.

Nhìn chung, nhịp hồi của CII được hỗ trợ tích cực bởi kết quả kinh doanh khởi sắc trong 6 tháng đầu năm với lợi nhuận ròng tăng gấp 7 lần so với cùng kỳ lên mức hơn 800 tỷ đồng chủ yếu nhờ doanh thu tài chính tăng mạnh. Hiện tại, CII có 2 nguồn thu chính là từ thu phí giao thông và kinh doanh bất động sản. Trong đó, dự báo lĩnh vực bất động sản sẽ gặp nhiều khó khăn khi 2 kênh huy động vốn chính là tín dụng ngân hàng và trái phiếu hiện tại đều đang bị siết chặt.