Vì sao lạm phát tại Malaysia thấp nhất trong khu vực Đông Nam Á?

Theo Zing News, dữ liệu từ Cục Thống kê Malaysia (DOSM) cho thấy ngoại trừ thông tin liên lạc, chi phí cho hàng loạt lĩnh vực khác như giao thông, thực phẩm, khách sạn, nhà hàng, nội thất, hàng hóa và dịch vụ, thiết bị gia dụng và bảo trì, giải trí và văn hóa đều tăng cao.

Theo Bộ trưởng Tài chính Malaysia Tengku Zafrul Aziz, nếu không có trợ cấp của chính phủ thì tỷ lệ lạm phát của Malaysia trong tháng 5 có thể lên tới 11,4%.

Theo dự kiến, chính phủ Malaysia sẽ trợ cấp khoảng 77,7 tỷ RM, tương đương với 17,6 tỷ USD trong năm 2022, tăng gấp đôi so với kế hoạch phê duyệt trước đó vào năm 2021.

Siết chặt nguồn cung thực phẩm

Thực phẩm là nhóm có tác động mạnh mẽ nhất tới CPI của Malaysia. Việc giá cả của 93% mặt hàng thực phẩm leo thang khiến cho chỉ số lạm phát lương thực đạt 5,2%, mức cao nhất kể từ tháng 11 năm ngoái.

Trong các nhóm thực phẩm, giá thịt đã tăng tới 9,5% do trùng vào mùa lễ hội, tiếp đó là rau (8,1%); sữa, trứng, pho mát (8%); cá, hải sản (4,3%); dầu, mỡ (3,7%). Đáng chú ý, giá thịt gà có mức tăng lớn nhất phân khúc thịt, với khoảng 13,4%.

Trước tình trạng này, Malaysia đã quyết định chi thêm 38,5 triệu USD nhằm hỗ trợ giá gà, trứng vào tháng 7 và tháng 8. Từ tháng 2-6/2022, chính phủ Malaysia cũng đã phân bổ khoảng 29,4 triệu USD cho hai mặt hàng này. 

"Việc trợ cấp thịt gà giúp giá thực phẩm này ở Malaysia tiếp tục nằm trong nhóm thấp nhất trong khu vực ASEAN", ông Tengky Zafrul cho hay.

Là quốc gia nhập khẩu thực phẩm ròng, Malaysia đang phải vật lộn tìm cách để kiểm soát lạm phát trong bối cảnh giá trị đồng nội tệ suy yếu. Việc tỷ lệ lạm phát lương thực đạt mức cao nhất kể từ năm 2017 cũng đã buộc chính phủ Malaysia phải triển khai một số biện pháp đảm bảo nguồn cung nội địa và giảm chi phí.

Cuối tháng 5, Thủ tướng Ismail Sabri Yaakob thông báo ngừng hoạt động xuất khẩu gà (hiệu lực bắt đầu từ ngày 1/6), đồng thời mở rộng các kho lạnh dự trữ gia cầm, bãi bỏ lệnh cấm nhập khẩu gà và nâng số lượng lò mổ ở nước ngoài lên.

Trung bình mỗi tháng, Malaysia xuất khẩu khoảng 3,6 triệu con gà, phần lớn cho nước láng giềng Singapore. Số liệu từ Cục thú y cũng cho biết Malaysia xuất khẩu khoảng 50 triệu con gà sống/năm và 42 tấn thịt gia cầm.

Từ tháng 2, Malaysia đã phải giới hạn giá thịt gà tiêu chuẩn ở mức 2,02 USD/kg và 2,25/kg đối với gà nguyên con đã sơ chế trên phạm vi toàn quốc. Kể tử đầu tháng 7, Malaysia giới hạn giá gà ở mức 2,13 USD/kg.

Ông Ismail Sabri cho biết, nếu chính phủ không can thiệp thì giá gà trung bình mỗi kg có thể lên tới 2,72 USD.

Dù có khả năng tự chủ nguồn cung gà và trứng nhưng Malaysia vẫn đối mặt với tình trạng thiếu gà nghiêm trọng. Việc phụ thuộc vào hoạt động nhập khẩu thức ăn chăn nuôi được xem chính là yếu tố thúc đẩy giá thực phẩm tăng mạnh.

Theo Bộ trưởng Công nghiệp trồng trọt và hàng hóa Malaysia Zuraida Kamaruddin, cuộc khủng hoảng ở Ukraine kèm theo thời tiết thất thường đã làm ảnh hưởng đến nguồn cung thức ăn cho gà và sản lượng gà. Chi phí thức ăn chăn nuôi nhập khẩu cũng đã tăng lên 70% sau khi chiến sự bùng nổ.

Tăng cường hỗ trợ giá nhiên liệu

Nhìn chung, chi phí nhiên liệu và năng lượng là yếu tố chính tạo ra phản ứng dây chuyền lên giá cả các loại mặt hàng trên toàn thế giới. So với năm 2021, giá dầu thế giới đã tăng lên khoảng 50%.

Với trường hợp của Việt Nam, dữ liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy CPI tháng 5 thăng 2,86% so với cùng kỳ năm 2021. Đây là mức tăng hàng năm lớn nhất kể từ tháng 7 năm 2020.

Trong rổ lĩnh vực tác động đến CPI, chỉ số giá của nhóm giao thông tăng tới 18,41% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là điều dễ hiểu khi giá xăng trong nước đang ở mức cao kỷ lục và đã tăng trên 50% so với kỳ điều chỉnh cuối cùng của tháng 5 năm 2021.

Mặt khác, chỉ số giá của nhóm giao thông trong tháng 5 của Malaysia chỉ tăng 3,9% so với cùng kỳ năm 2021, phần lớn do giá xăng không chì RON 97 tăng thêm 63,8% từ 0,59 USD/lít lên 0,97 USD/lít.

Tuy nhiên, việc chính phủ nước này đẩy mạnh hỗ trợ giá xăng RON 95 và dầu diesel đã giúp thu hẹp tình trạng lạm phát ở nhóm hàng này. Kể từ tháng 3 năm ngoái, giá xăng RON 95 vẫn được giữ nguyên ở ngưỡng 0,47 USD/lít.

Bộ Tài chính Malaysia dự kiến ngân sách trợ giá nhiên liệu và dầu ăn có thể lên đến 6,8 tỷ USD vào năm nay, trong bối cảnh giá dầu thô tiếp tục neo ở mức cao. Năm ngoái, Malaysia đã phân bổ gần 2,5 tỷ USD cho khoản hỗ trợ này.

Ngay từ đầu tháng 1 năm 2022, chính phủ Malaysia đã chi 453 triệu USD cho các khoản trợ giá xăng, dầu diesel và khí hóa lỏng, tăng gấp lên gấp 10 lần so với cùng kỳ năm 2021.

Trong nội dung phản hồi về tình hình giá xăng tại Malaysia vào đầu tháng 6, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho biết chính phủ Malaysia đang trợ giá 0,4 USD cho mỗi lít xăng RON 95 và 0,45 USD cho mỗi lít dầu diesel. Ngoài ra, Malaysia cũng không đánh các loại thuế đối với xăng dầu tiêu thụ trong nước.

Tuy nhiên, chính sách trợ giá của Malaysia hiện chỉ áp dụng cho người bản địa. Do vậy, ngay cả người nước ngoài tại Malaysia cũng phải mua xăng không được trợ giá.

Bên cạnh đó, Malaysia còn là nước sản xuất xăng dầu lớn và có xuất khẩu mặt hàng này. Theo dữ liệu của OEC, Malaysia đã xuất khẩu 5,18 tỷ USD dầu thô vào năm 2020 và trở thành nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ 21 trên thế giới. Cùng năm đó, dầu thô là sản phẩm xuất khẩu nhiều thứ 10 tại Malaysia.

Bộ phận nghiên cứu toàn cầu của HSBC dự báo rằng, so với các nước như Thái Lan, Singapore, Philippines, Indonesia và Việt Nam thì Malaysia sẽ là nước có tỷ lệ lạm phát thấp nhất, khoảng 3,2% trong năm 2022.